Merkez Bankası'ndan sürpriz hamle! Faiz yükselecek
Merkez Bankası harekete geçti. Yeni karar Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bankalardaki Kur Korumalı Mevduatın (KKM) 3.4 trilyon liraya dayanması ve devlete faturanın her geçen gün artması Merkez Bankası’nı harekete geçirdi. Yeni bir tebliğ yayınlayan Merkez Bankası bankalara vadesi dolan KKM hesaplarını TL mevduata dönüştürme için hedef getirdi, cazibe yaratmak için de TL mevduat faizini yükseltmelerinin önünü açtı. Hedefi tutturamayan banka düşük faizli tahvil alıp fatura ödemek zorunda kalacak.
Merkez Bankası’ndan 3.4 trilyon liraya yükselen Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarını azaltacak adım geldi. Merkez Bankası, bankaların menkul kıymet tesisi uygulamasında değişiklik yaparak vadesi gelen KKM hesaplarının TL mevduata dönüştürme hedefi getirdi. Böylece TL mevduatların artması, KKM’nin azaltılması hedefleniyor. Atılan adımla mevduat faizlerinin yüzde 40-45’lere yükselebileceği belirtildi.
TL MEVDUATI ARTACAK
Hürriyet'ten Neşe Karanfil'in haberine göre; Merkez Bankası’nın KKM hesaplarına yönelik yeni adımları Resmi Gazete’de yayımlandı.
Önceki gün yapılan açıklamada, sadeleşme süreci kapsamında yabancı para mevduattan KKM dönüşüm hedefi uygulamasına ve TL payına göre menkul kıymet tesis ve zorunlu karşılık uygulamasına son verildiği belirtildi.
Açıklamada,yapılan düzenlemelerle Türk lirası mevduatlar artarken, kur korumalı hesaplardan Türk lirası mevduata geçiş sağlanarak kur korumalı mevduatın azaltılmasının gözetildiği ifade edildi ve şöyle devam denildi:
“Böylece, Türk lirası vadeli mevduat desteklenerek makro finansal istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda,Merkez Bankasınca kur koruma desteği sağlanan hesaplardan Türk lirası hesaplara geçiş ve kur korumalı hesapların belli oranda yenilenmesinin hedeflenmesine, kur koruması bulunmayan Türk lirası payı seviyesinde artış hedefine geçilmesine, karar verilmiştir.
Sadeleşme süreci ve kur korumalı mevduatın Türk lirası mevduata geçişine ilişkin adımlar Para Politikası Kurulu’nun ilan ettiği ilkeler doğrultusunda devam edecektir.”
YÜZDE 40-45 TAHMİNİ
Merkez’in attığı bu adımla TL mevduatın cazip hale gelmesi hedefleniyor. Bankacılık çevrelerine göre TL mevduata verilen faizin yıllık bazda 40-45’lere çıkabileceği belirtiliyor.
Düzenlemeler için bankaların bir hazırlık süreci geçirmesi, mevduat faizinin de kısa süre içinde bu rakamlara yükselebileceği dile getirildi. Konuya yakın kaynaklar atılan adımlarla aslında KKM bakiyesinin yatay seyrini korumasının istenildiğini kaydederek, KKM’nin yatay hale gelmesi TL mevduatın payının artmasının amaçlandığı vurgulandı.
3.4 TRİLYON LİRA
BDDK verilerine göre KKM hesapları 11 Ağustos haftasında 3.4 trilyon lira oldu. Kurlarda yaşanan dalgalanma nedeniyle 2021 yılının aralık ayında başlatılan KKM uygulaması devreye girdi.
Böylece hükümet dövize yönelimi durdurmak istedi. KKM’nin temeli; dövizin yatırıldığı Döviz Kuru ile çekildiği dönemde arada fark oluşmuşsa bunun Hazine ya da Merkez Bankası tarafından karşılanmasına dayanıyordu. KKM’nin devreye alınmasındaki temel amaç dövizin bozdurulması böylece kurların yükselmesinin önlenmesiydi.
Dövize olan talep düşürüldü, kurların yükselmesi baskı altında tutuldu. Kurların daha fazla yükselerek enflasyonu artırması da önlenmeye çalışıldı. Buna karşılık KKM için devlet bütçesinden de yüklü ödemeler yapıldı. Bütçeden geçen yıl KKM için 92.6 milyar lira ödeme yapılırken, bu yıl da ocak-temmuz döneminde 59.5 milyar lira aktarıldı.
KKM hesaplarının Merkez Bankası’na aktarılmasına yönelik yasal bir düzenleme yapıldı ve bu etkinin de 100 milyar lira olacağı tahmin edildi. Ayrıca Merkez Bankası da dövizden dönüşler için ödeme yaptı.
Daha uzun süre sürdürülemeyeceği için KKM için adım da atılmış oldu. Bankalara KKM yenilenmesinde yeni hedef verildi. Bu hedefi tutturamayan bankalar menkul kıymet tesis etmek zorunda kalacaklar. Yani düşük faizli hazine tahvili almak zorunda kalacaklar.
Bu karar bankaları zorunlu olarak mevduat faizlerini yükseltmeye, yani faizi cazip hale getirip KKM hesaplarındaki paranın bir bölümünün mevduata aktarılmasını hedefliyor. Böylece geçen yıl düşük faizin yanı sıra KKM’den dolayı da yüksek kâr elde eden bankalara da fatura çıkarıldı.
ZORUNLU KARŞILIK ORANI DEĞİŞTİ
Merkez Bankası Zorunlu Karşılık uygulamasında da değişiklik yaptı. Döviz ve kıymetli maden mevduatına uygulanan zorunlu karşılık oranları arttırıldı.
Vadesiz ve 1 aya kadar vadeli döviz hesapları için zorunlu karşılık oranı yüzde 29 oldu. 3 ay, 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli döviz hesabı zorunlu karşılık oranı yüzde 25 oldu.
1 yıl ve daha uzun vadeli döviz hesabı zorunlu karşılık oranı yüzde 19 oldu. Vadesiz, ihbarlı ve 1,3,6 ay ve 1 yıla kadar vadeli kıymetli maden depo hesapları için yüzde 26 oldu.
1 yıl ve daha uzun vadeli hesaplar için ise, yüzde 22 oldu. Ayrıca, vadesi gelen KKM hesaplarını, standart TL mevduata dönüştürme hedefi getirildi.