Emlak vergisinde muafiyet detayı! Yazlık sahibi olanlar dikkat, tapuda konut gerçekte işyeri

Yayla evi ve yazlık vergi muafiyetini engeller mi? Hürriyet yazarı Ahmet Karabıyık, yazdı: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ‘Yapı Kayıt Belgesi’ için müracaat da yapılmış. Emlak vergisinin ödenip ödenmeyeceği konusunda da tereddüt yaşanmış ve konu Maliye’ye sorulmuş. Maliye özetle ‘emlak vergisi ödenmelidir’ demiş. “Devlete ait arsa veya arazi üzerine üçüncü kişiler tarafından inşa edilen binaların emlak vergisinin, arsa veya arazi payı ilave edilmeden tahakkuk ettirilerek, söz konusu binaların maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binalara malik gibi tasarruf edenlerden tahsil edilmesi gerekmektedir.” (Bolu Defterdarlık Gelir Müdürlüğü, 31 Aralık 2021 tarih ve 22711 sayılı özelge) Emekliler (ev hanımları ve işsizler) için emlak vergisi muafiyeti ‘tek bir konutu olanlar’ için geçerli. Ve normalde yazlıklar-dağ evleri için muafiyetten de yararlanılamıyor. Ancak emekli vatandaş, yılın tümünü tek konutu olan yazlığında geçiriyorsa ve bu durum ikametgâh belgesi, elektrik, su faturası gibi belgelerle doğrulanabiliyorsa emekli vatandaş bu tek (brüt 200 m2’yi aşmayan) konutu/yazlığı için emlak vergisi muafiyetinden (diğer şartları da taşıdığı sürece) yine yararlanabilir. Tapuda konut olarak kayıtlı taşınmazlar üzerinden günlük-saatlik kiralama yapılarak gelir de elde edilebiliyor. Tapuda konut olarak görünen gayrimenkul, fiilen işyeri olarak kullanılıyor bu durumda... Mülk sahiplerinin günlük-saatlik kiralama yapılan taşınmazları için; emlak vergisini düşük oranlı (binde bir) konut olarak değil, daha yüksek oranlı (binde 2) işyeri olarak ödemeleri gerekiyor. (Büyükşehirlerde oranlar iki kat artırımlı olarak uygulanıyor.) Konutun tamamı değil de bir kısmı işyeri olarak kullanılabilir. Bu durumda da yine taşınmaz için artık işyerine özel vergi oranı üzerinden emlak vergisinin ödenmesi gerekir. Belediyeye bildirimde de bulunularak artık işyerinin tabi olduğu orandan (izleyen yıldan itibaren) vergi ödenmesi gerekiyor. Tam tersi durumlar da olabiliyor... Tapuda işyeri olarak kayıtlı olmasına rağmen, fiilen konut olarak kullanılan taşınmazlar için de tereddüt yaşanabiliyor. Mülk sahipleri bu durumda iki kat fazla emlak vergisi ödeme durumuyla da karşılaşabiliyor. Konutlarda binde bir oranında uygulanan emlak vergisi işyerlerinde binde 2 oranında uygulanıyor. (Büyükşehirlerde oranlar iki kat artırımlı olarak uygulanıyor.) Mülk sahipleri, belediyeye başvurarak yüksek oranlı emlak vergisi ödemek yerine, fiilen konut olarak kullanılan mülkleri için düşük oranlı (konut) emlak vergisi ödeyebilir. BİTTİ. Brüt 200 m2’yi geçmeyen tek bir konutu olan emeklinin, ayrıca işyeri olduğunda bu işyerinden gelir de elde ediyorsa konutu için yararlandığı emlak vergisi avantajı kayboluyor. Ancak eğer işyerinden gelir elde edilmiyorsa tek konut için sıfır oranlı emlak vergisi avantajından yine yararlanılabilir. Gelir getirmeyen işyeri, arsa ve araziye sahip olmak, tek konut için indirimli vergi oranından yararlanmaya engel teşkil etmiyor. Nafaka ve yetim aylığının vergi avantajına ilişkin de detayları yazan Ahmet Karabıyık, şu ifadeleri kullandı: Rahmetli babamdan yetim aylığı, eski eşimden de nafaka alıyorum. Tek konutum var, başka gelirim de yok. Tek konuta tanınan emlak vergisi avantajından yararlanabilir miyim? şeklinde İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’na sorulmuş. Maliye özetle “Yetim aylığı almanız ve indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulaması için gerekli diğer şartları sağlamanız halinde, brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeniniz için vergi avantajından yararlanabilirsiniz” şeklinde cevaplamış. (İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, 01 Temmuz 2022 tarih ve 355712 sayılı özelge) Muafiyetin şartlarından biri de “gelir elde etmiyor” olmak. Geliri sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanlar da muafiyetten yararlanabiliyor. Ayrıca; nafaka geliri elde edenlerin de muafiyetten yararlanmaları engellenmiyor. Yetim aylığı da aynı şekilde, sıfır oranlı emlak vergisi avantajından yararlanmayı engellemiyor. Emlak vergisi avantajından; emekliler, ev hanımları ve işsizler yararlanabiliyor. Ayrıca engelliler, gaziler ve şehit yakınları da brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek konutları için emlak vergisi avantajından yararlanabiliyor. Engelliler, gelirleri olsa da emlak vergisi avantajından yine yararlanabilirler. Tek konutunu kiraya verip yakınlarının yanında kalsa da, tek konutları için indirimli (sıfır oranlı) emlak vergisi hakkından yararlanabiliyorlar. Tek konutu olan engelliler, kira geliri elde ettiği başkaca işyerleri olsa da, tek konut için tanınan emlak vergisi avantajından yararlanabilir. Emlak vergisi muafiyetinden yararlanmak için, mülk sahiplerinin ilçe belediyelerine formla başvurmaları yeterli. İlgili formlar ve taahhüt belgesi, 38 ve 44 Seri No’lu Emlak Vergisi tebliğlerinin ekinde yer almakta. Başvuru sırasında belediyeye verilen beyan ve taahhüt yeterli oluyor. Belediyeler, ilgili gayrimenkule ilişkin öncelikle kendi kayıtlarında bulunan bilgi ve belgelerden faydalanacaklar, gerek duymaları halinde bildirimlerin kontrolü amacıyla gayrimenkullerde yoklama ve tespit yapabilecekler. Mülk sahipleri, kendileri geliri elde etmese de, eşleri gelir elde ettiğinde tereddüt yaşayabiliyor. Eşi çalışan mülk sahipleri de; diğer koşulları taşımak şartıyla ‘tek konutları için emlak vergisi avantajından’ yararlanmaya yine devam edebilir. Belli bir tutara kadar faiz, repo vb. gelir elde edenler, emlak vergisi muafiyetinden yine yararlanabiliyor. 2022 yılında elde edilen faiz, repo vb. geliri (menkul sermaye iradı) tutarı 70 bin lirayı aşmışsa, 2023 yılının emlak vergisinin ödenmesi gerekiyor, muafiyetten yararlanılamıyor. Gelecek yıl ödenecek emlak vergisi için de sınırları belirtelim... 2023 yılında elde edilecek faiz, repo vb. gelir (menkul sermaye iradı) tutarı 150 bin lirayı aşmışsa, 2024 yılının emlak vergisinin ödenmesi gerekiyor, muafiyetten yararlanılamıyor.