Araba alım satımında yeni sayfa açıldı! Fiyatlar dibi gördü, kampanyalar başladı

Otomobil, yatırım aracı olmaktan çıkıyor. İlanlar çoğalırken satış işlemleri yavaşladı, fiyatlarda geri çekilmeler başladı. Sıfır araçlarda ise kampanyalarla müşteri aranıyor. Peki, araç alırken nelere dikkat etmeli? Posta yazarı özlem Denizmen aktardı.

Peki, araç alırken nelere dikkat etmeli? Posta yazarı özlem Denizmen aktardı.

Soru: Babam arabalarını hep kredi ile almış, ben alamıyorum. Araç fiyatları bu kadar yüksekken kredi nasıl alabilirim ki? Melisa

Cevap: Kur arttıkça araç fiyatlarında artış devam ediyor. Bir sıkılaştırma politikası da var ve bununla ilgili de krediye ulaşmakta problemler var. Eskiden bir milyon liralık bir araçta yüzde 30 oranında peşinatla yüzde 70 kredi kullanılabiliyordu. Şimdi tam tersi oldu. Artık neredeyse yüzde 70 peşin verilip yüzde 30 kredilendirilebiliyor. Almak istediğiniz araç 0 ile 400.000 TL arasındaysa yüzde 70’i, 400.000-800.000 TL arasında yüzde 50’si, 800.000-1.200.000 TL arasında yüzde 30’u, 1.200.000- 2.000.000 TL arasında ise yüzde 20’si için kredi kullanabiliyorsunuz. Uzun süredir bu oranlarda değişiklik olmadığı için aslında otomobillerin fiyatları daha düşükken normal olan bu durum şimdi en düşük otomobilin fiyatında bile bir artış olduğu için kullanabileceğiniz kredi oldukça azalmış oldu.

SORU: Sıfır araba almayı istiyorum. Elimdekini satmak için uygun zaman ne zamandır?

CEVAP: Sıfır araba almak istiyorsak, şartlar oluştuysa, ihtiyacımız varsa ikinci el aracınızı, alacağınız aracı bulduğunuz gün satmamız mantıklı olur. Çünkü o sırada beklerken para uçabiliyor. Değerlendiremiyoruz, enflasyona karşı zaten zorlanıyoruz.

SORU: İkinci el araç alarak zamanla bunu yükseltip sıfır araç almak mantıklı mı? Şu an çocuklu aile olarak her an araç gerekli olabiliyor. Çağla

CEVAP: Evet, bir yerden başlamak doğru adım. Bir sonraki fırsat için bir altyapı oluşturmuş oluyorsunuz. Elinizde bir değer olmuş oluyor. Ne olursa olsun elinizdeki aracı her zaman değerlendirebileceksiniz…

SORU: Bu dönemde araç satın almak mı yoksa satmak mı doğru? Filiz

CEVAP: Finansal şartlar oluşmuşsa ve ihtiyaç varsa doğru dönem her zaman bugündür. Aslında biraz geriye gidecek olursak pandemi döneminin başlangıcıyla çip krizi ve tedarik problemleri nedeniyle arz talep dengesi bozulmuştu. Şimdi ise o döneme kıyasla otomobil tedariği ve otomobil görünürlüğü daha artmış durumda. Bazı modellere ulaşmak hâlâ daha zor olsa da artık otomobiller daha erişilebilir durumda. Bu dönemde araç satılır mı? İhtiyaç varsa her dönemde araç satılır

Burada önemli olan neden sattığımızı veya neden aldığımızı anlamak. Özellikle şunu unutmamak lazım, sahip olduğunuz bir aracın, sahip olduğunuz süre boyunca bir maliyeti var. Kilometre yaptıkça düşen fiyatı var, kaskosu var, trafik sigortası var, periyodik bakımları var… Kullanmıyorsanız ve ihtiyacınız yoksa elde tutmak konusu 4 ay önce bayağı bir yatırım unsuru olarak görünüyordu ama bugün çok onu görmüyoruz. Eski döneme biraz dönüş başladı. Dolayısıyla kullanılmayan aracı elde tutmak çok mantıklı olmayabilir. Aracı niye satıyoruz? Sattığımızda farklı bir yatırım unsuru olarak kullanacaksak, satın alınması gereken farklı bir ihtiyaç varsa... Doğru zaman ne zaman ihtiyaç varsa o zamandır. Ama kullanıyorsanız değiştirme ihtiyacınız yoksa bugün sattığınızda muhtemelen konjonktür böyle devam ederse yarın satın alacağınız araç daha pahalı olabilir o yüzden bunu iyi değerlendirmek gerekiyor.

SORU: Geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 1 altında olan elektrikli araç satışları bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 476 artmış. Özellikle petrol bu kadar artıyorken elektrikli araç mantıklı mı? Ergül

CEVAP: Türkiye’de bu yıl 34 bin 500 kadar yüzde 100 elektrikli otomobil satıldı. Bu rakam 2018’de 155, 2019’da sadece 200 idi. 2022’de ise 8 bin adet elektrikli araç satıldı. 2023’ün kapanış tahmini yaklaşık 55 bin adet. Buna karşılık Türkiye genelinde toplam 8 bin 861 adet şarj istasyonu var. Bunların sadece 2 bin 228’i hızlı şarj altyapısına sahip.

İstanbul’da 2 bin 200, Ankara’da 800, Antalya’da 600 kadar. Yani bu yolculuğu yapabileceğiniz yerler genelde büyükşehirler. Bir evin tek aracı elektrikli araç olursa biraz zorlayıcı olabilir. İstasyon sayıları arttıkça doğru orantılı olarak bu adetlerin artıyor olması beklenir. Mesela Amerika’da 120 bin, Almanya’da 35 bin, İngiltere’de 48 bin şarj istasyonu var. Böyle bir satın alma düşüncesi varsa nerede, hangi sıklıkla hangi mesafede kullanılacağına dikkat edilmesi gerekir.

Öte yandan Trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre yüzde 15,5 azaldı. Eylül ayında 198 bin 740 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı. Araç satışındaki düşüşün nedeni ne?

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel şu ifadeleri kullandı: “Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) motorlu kara taşıtları eylül ayı istatistiklerini açıkladı. Verilere göre eylül ayında 198 bin motorlu taşıt kaydı yapıldığı belirlendi.

Eylül ayında bir önceki aya göre %15,5 düşüş söz konusu. Kamuoyunun her detayına hakim olduğu üzere otomotiv piyasasında çalkantılı bir üç seneyi geride bıraktık. Sıfır otomobil arzındaki problemler otomobili değerli kılarak birikimlerin bu alana kaymasına diğer yandan otomotivin kayıt dışı ticaret alanına dönmesine sebep oldu. Sıfır araçtaki üretim problemlerinin geride kalması ve Ticaret Bakanlığımızın aldığı önemler neticesinde olumsuzluklar geride bırakıldı.

Bu vesile ile kayıt dışı ticaret sektörden el çekerek, kayıt dışı ticaretin olumsuz sonuçlar yarattığı talep azalmış oldu. Öte yandan krediye erişimde yaşanan zorluklar ve yüksek faizler sebebiyle reel tüketici talebinde de azalma söz konusu. Dolayısı ile istatistikler uzun vadede incelendiğinde artışlar gözlemlenirken, kısa dönemde düşüşler görmekteyiz.

Piyasamızda birkaç aydır süren bir durağanlık söz konusu. Ancak durağanlık yaşansa da kamuoyu tabiriyle al-satçıların yani kayıt dışı ticaret maksatlı otomobil alan kişilerin sektörden el çektiği, fiyatların düştüğü, sıfır ve ikinci el otomobil arasında fiyat makasının tekrar tahsis edildiği bir süreçten geçiyoruz.

Piyasa dengelerinin tekrar sağlanmasının yanı sıra, fiyatlardaki düşüş vatandaşlarımızın otomobile daha kolay ulaşmasına vesile olurken, otomobil satıcısı meslektaşlarımızın yıllardır mücadele ettiği sermaye erimesi sorununu durdurmuştur. Dolayısı ile bu durağanlık dönemi bir tekrar normalleşme sürecidir. Bir süre sonra piyasamız tekrar hareketlenecek ve geçmişe göre çok daha sağlıklı şekilde seyrine devam edecektir.

Öte yandan bu durağanlık sürecinde talebi canlandırmak adına sıfır otomobilde önemli kampanyalar ve indirimler sağlanırken, ikinci el otomobilde fiyat düşüşleri yapılmaktadır. Şu an için sıfıra yönelim mevcutken ikinci elde talep halen düşük devam etmektedir. Esasen yapılan bu kampanyalar düşük talebi canlandırmak adına dönemsel uygulamalar, talebin olması gerektiği seviyeye ulaşması, krediye erişimde yaşanacak kolaylaşma ile mümkün olacaktır.

2023 yılı ilk dönemlerinde veriler bizlere gerek ülkemizdeki gerekse global üretimin arttığını gösteriyordu. Buna rağmen ilk dönemlerde yaşanan erişim zorluklarının sebebi üretim değil aşırı yüksek talepti. Ancak bu talebin %48’i yani neredeyse yarısı, yatırım ve kayıt dışı ticaret maksatlıydı.

Alınan önlemler ve sıfır araçtaki bollaşma ile olumsuzluklar yaratan bu yüksek talep geri çekilerek reel tüketicinin önü açıldı. Önümüzdeki aylarda krediye erişimde rahatlama olmadığı takdirde, sıfır otomobil satışlarında yarı yarıya düşüşler yaşanabileceği düşünülmektedir. Bu da sektörde %48 ölçülen kayıt dışı ticaret oranı ile örtüşen bir veri olacaktır.

İMAS Derneği olarak otomobile dair “araç almak için en uygun zaman ne zaman?“ sorusu bizlere yöneltildiğinde “en uygun zaman içinde bulunduğumuz zaman“ diyoruz. Otomobil her şeyden önce bir ihtiyaç. Dolayısıyla vatandaşlarımız ihtiyaçları ve bütçeleri doğrultusunda her daim otomobil alabilirler. Şu an sıfır otomobilde ciddi fiyat düşüşleri ve kampanyalar söz konusu. Diğer yandan ikinci el otomobilde de fiyat düşüşleri sağlandı. Otomobil almak isteyen vatandaşlarımız bu dönemin sunduğu fırsatlardan yararlanabilirler.”