775 tabut yan yana

“Avrupa’nın son soykırımı” olarak kabul edilen Srebrenitsa katliamının 15’inci yıldönümünde toplu mezarlardan çıkarılan 775 kurban dualar eşliğinde defnedildi. Başbakan Erdoğan’ın da katıldığı törene katılan Sırp Cumhurbaşkanı Tadiç “Suçlular cezalandırılınca yeniden barış için yaşayacağız” derken, Boşnaklar “intikam peşinde değiliz” karşılığını verdi




AVRUPA’NIN İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşadığı en büyük katliam olarak kabul gören Srebrenitsa Soykırı’mının 15’nci yıldönümü gözyaşları ve barış mesajları arasında anıldı. Bosna savaşında 11 Temmuz 1995 tarihinde BM koruması altına alınan Srebrenitsa kasabasına giren Sırplar, 8 binden fazla sivil erkeği katletmişti. Savaşın simgesi haline gelen bu katliamın anma törenine yakınlarını kaybeden 50 bin Boşnak’ın yanı sıra Avrupa ülkelerinden birçok üst düzey isim de katıldı. Karadağ, Slovenya, Bosna Hersek cumhurbaşkanları, Fransa Dışişleri Bakanı, Makedonya Başbakanı ve Türkiye adına da Başbakan Tayyip Erdoğan törende hazır bulundu. Ancak en çok dikkat çeken katılım ise Sırbistan’dan geldi. Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç anma törenine katılarak, Srebrenitsa Anıtı’na “masum kurbanlara” yazılı bir çelenk bıraktı ve saygı duruşunda bulundu. Tadiç yaptığı kısa konuşmada ise katliamın sorumlusu Sırp komutan Ratko Mladiç’in adını da anarak “Bu suçun sorumlularının yakalanması için çabamdan asla vazgeçmeyeceğim. 11 Temmuz sadece kurban yakınları için değil, tüm eski Yugoslavya halkları için oldukça zor bir gün. Suçlular cezalandırıldığı zaman, yeniden normal insanlar gibi yaşayabileceğiz. Tıpkı bir dönemler yaşadığımız gibi...” dedi. Bosna-Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Haris Sladziç de “Kurbanların ailelerinin istediği tek şey adaletin yerini bulmasıdır. Kimse intikam almaktan bahsetmiyor. Zaten Boşnaklar hiçbir zaman intikam gütmemişlerdir” diye konuştu. Tören sırasında kurbanların yakınlarını temsil eden bir kadın Boris Tadiç’in yanına gelerek elini sıktı ve asla intikam peşinde olmadıklarını söyledi.


Hırvat kurban da defnedildi

Tören sonrasında toplu mezarlarda bulunan ve kimlikleri tespit edilen 775 kişinin cenazeleri de diğer kurbanların bulunduğu Potoçari Mezarlığı’na defnedildi. Toplu cenaze töreninde bir ilk de yaşandı. Defnedilenler arasında Hırvat asıllı bir Hıristiyan da vardı. İsminin Rudolf Hren olduğu açıklanan ve Boşnaklarla birlikte Sırplar tarafından toplu katliama uğrayan Hırvat, ailesinin isteği üzerine diğer soykırım kurbanlarının yanına gömüldü. Böylece Srebrenitsa’da ilk kez bir Hıristiyan toprağa verilmiş oldu. Rafael’in Hıristiyan olmasından dolayı da törenler kapsamında Katolik din adamları da ayrı bir cenaze merasimi düzenledi.



Baş sorumlusu hâlâ yakalanmadı


Bosna Hersek’in doğusunda bulunan Srebrenitsa, BM’nin “güvenli bölge” ilan ettiği Saraybosna, Bihaç, Gorajde, Zepa, Tuzla gibi yerlerden biriydi. Srebrenitsa’nın bu özelliğinden dolayı komşu bölgelerden de mülteci akını olmuş ve katliam öncesinde 45 bine yakın bir nüfus Srebrenitsa’da toplanmıştı. Srebrenitsa’daki Boşnak erkek ve 14 yaş üstü çocuklar, Bosnalı Sırp birliklerinin komutanı Ratko Mladiç’e bağlı birliklerce sığındıkları Hollandalı birliklerin elinden alınarak otobüslere ve kamyonlara doldurulup götürüldükleri ormanlık alanlarda, kapatıldıkları fabrikalarda katledildi. Cenazeleri ise parçalara bölünerek farklı toplu mezarlara gömüldü. Potoçari Mezarlığı’ndakilerin sayısı dün defnedilen 775 kişiyle 4 bin 274’e çıktı. Ancak 4 bin kişinin yani katliam kurbanlarının yarısının cesetlerine hala ulaşılamadı. Bugüne 64 ayrı toplu mezar tespit edildi. Katliamın baş sorumlularından Ratko Mladiç hala yakalanamadı. Srebrenitsa katliamı, BM ve Lahey Adalet Divanı tarafından “soykırım” olarak kabul edildi. Sırp Meclisi de Srebrenitsa’yı “katliam” olarak niteleyip özür diledi. Ancak Boşnaklar, “soykırımın” sadece Srebrenitsa’da değil, tüm Bosna’da yapıldığının kabul edilmesini istiyor.