Wagner’in lideri Prigojin neden geri çekildi? Gerçek ortaya çıktı: Putin yine aynısını yaptı
Moskova’ya karşı bayrak açan Wagner lideri Prigojin, Belarus’a sürgüne gitmeyi kabul ederken isyancı askerler üslerine döndü. Wagner’in Moskova’ya yürüyüşü durdurulmuş olsa da yaşananlar, 16 aydır süren Ukrayna savaşının Putin yönetimiyle ilgili gerçeği ortaya çıkardı. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, paralı asker grubunun akıbetine ilişkin flaş bir açıklamaya imza atarken Prigojin'den kritik açıklama geldi. İşte detaylar...
Bir anda Moskova’ya doğru binlerce savaşçıyla yürüyüşe geçerek dünyayı şoke eden Wagner’in patronu Yevgeniy Prigojin, başladığı gibi beklenmedik şekilde durma kararı aldı. Rusya lideri Vladimir Putin’in “Bizi sırtımızdan vurdular. En ağır cezayı çekecekler” dediği Prigojin ve emrindekiler “affedildi”, tansiyon şimdilik düştü. Peki cuma akşam üzeri başlayan kriz 24 saatte nasıl aşıldı, Rusya’yı bundan sonra ne bekliyor?
ANLAŞMADA NE VAR
Hürriyet'te yer alan habere göre; Belarus lideri Aleksander Lukaşenko’nun devreye girmesiyle sağlanan uzlaşı üzerine, Prigojin ve emrindeki 25 bin savaşçı, hiçbir engelle karşılaşmadan işgal ettikleri Rus şehirlerinden Ukrayna’nın Lugansk bölgesindeki kamplarına çekilmeye başladı.
Voronej valisi, Wagner birliklerinin bölgeyi terk ettiğini, sivillere yönelik hareket kısıtlamalarının kaldırıldığını söyledi. Paralı askerler, Rostov’dan halkın sevgi gösterileri arasında çekildi. Güneydeki Lipetsk bölge valisi de Wagner’in kentten çıktığını açıkladı.
CEZA VERİLMEYECEK
“Rus kanı akmasın” diye durduğunu söyleyen Prigojin’i Moskova’ya yürüyüşünden vazgeçiren anlaşmanın detayları tam olarak bilinmiyor. Ancak Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Prigojin ve adamlarının yargılanmayacağı teminatını verdi. Yani Prigojin, en azından görünürde, silah zoruyla yönetimi devirme girişiminden paçayı kurtardı.
ŞOYGU GİDECEK Mİ
Peskov’un verdiği bilgiye göre, Prigojin Belarus’a “sürgüne” gidecek. Emrindeki paralı askerler ise Rus ordusu ile sözleşme imzalayarak Savunma Bakanlığı bünyesine alınacak. Bu kişilerin Ukrayna’da savaşmaya devam edeceği belirtildi.
Prigojin, aylardır Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve diğer üst düzey komutanların “beceriksiz” oldukları gerekçesiyle görevden alınmasını istiyordu. Dün, Putin’in bunu kabul ettiği iddia edilirken, şu ana kadar Şoygu’nun geleceğine dair açıklama yapılmadı. Prigojin’in istediğini almış olabileceği, ancak Şoygu kovulmadan önce olayın soğumasının beklenebileceği yorumları yapıldı.
PUTİN HASAR ALDI
Putin veya Prigojin, taviz veren taraf kim olursa olsun yaşananlar Moskova’nın itibarına büyük bir darbe indirdi. Uzmanlar, Prigojin’le pazarlığı Rusya’ya bağımlı Lukaşenko’nun yapmış olmasının bile, Putin için başlı başına utanç kaynağı olduğu yorumunu yaptı.
Rostov’daki sivillerin Wagner lehine tutumu ise Rus siyasilerin endişelenmesi gereken bir diğer konu. Anlaşma sonrası Wagner kentten ayrılırken, Ruslar askerlere çiçek ve yiyecek vermiş, Prigojin dahil gruptakilerle fotoğraf çektirmişti. Wagner’in sahip olduğu halk desteği için, “Putin, daha önce Zelenski’yi hafife aldığı gibi Prigojin’i de hafife aldı” deniyor.
İHANET UNUTULUR MU
Belarus’a gidip gitmediği belirsiz olan Prigojin’in geleceği merak konusu. “Putin bunu affetmez” görüşünde birleşen Batılı güvenlik uzmanları, Wagner liderinin yakın gelecekte Belarus’ta suikasta kurban gidebileceği spekülasyonunu yaptı.
“Lukaşenko ile müzakere edilen anlaşmanın kısa vadeli çözüm olduğu” yorumları Batı basınında öne çıkarken, Rus ordusu ve siyasetinde kalıcı bölünmelere yol açacağı tahminleri yapıldı.
HEDEFTEKİ İSİM: ŞOYGU
Savunma Bakanı Sergey Şoygu, uzun yıllardır bu görevi sürdürmenin yanı sıra, Putin’in yakın arkadaşlarından biri olarak biliniyor. İkili geçmişte birlikte Balık tutarken, güneşlenirken, buz hokeyi oynarken sık sık beraber görüldü. Şimdi bu “arkadaşlıkları” en önemli sınama ile karşı karşıya.
Moskova’ya isyan bayrağı açarken hedefine Şoygu’yu koyan Prigojin’in, Belarus’a “gönüllü” sürgünü kabul ederken istediğini alıp almadığı henüz belirsiz. Prigojin’in “korkaklıkla” suçladığı Şoygu, isyan girişiminin başından beri hiç kamuoyu önünde gözükmedi, nerede olduğu bilinmiyor.
2012’de savunma bakanı olarak atanmadan önce kısa süre Moskova valisi olarak görev yapan Şoygu, önemli bir askeri deneyimi olmadan general unvanı ve 65’inci doğum gününde Putin’den liyakat nişanı almıştı.
Öte yandan Pazartesi sabahına gelindiğinde ise, Sergey Şoygu görüntülendi. Bir askeri helikopterle Ukrayna işgal kuvvetlerinin yönetildiği karargaha uçan Şoygu'nun, komutanlarla toplantı yaptığı anlar Rus televizyonları tarafından yayımlandı.
11 yıldır Savunma Bakanlığı koltuğunda oturan Sergey Şoygu, Putin'in kamp ve balık tutma arkadaşı olarak tanındı. Aynı zamanda ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre Şoygu, Ukrayna'da faaliyet gösteren ve Wagner ile doğrudan rekabet eden Patriot PMC adlı özel güvenlik şirketinin sahibi.
ROB LEE: AÇIK ŞEKİLDE TASARLANMIŞ BİR GÖRÜNTÜ
Wagner Grubu'nun 24 saatlik ayaklanması sırasında ortalarda görünmeyen Sergey Şoygu'nun yeniden sahneye sürülmesi, Rusya uzmanlarının dikkattinden kaçmadı. Rob Lee, Twitter hesabından "Muhtemelen Rusya Savunma Bakanlığı'nda bir sarsıntı olup olmayacağını söylemek için erken ancak bu açık şekilde Şoygu'nun istifa etmeyi planlamadığını göstermek için tasarlandı" mesajını paylaştı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov bugün yaptığı açıklamada, Wagner paralı asker grubunun hafta sonu bastırdığı isyana rağmen Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki operasyonlarına devam edeceğini söyledi. RT'ye verdiği röportajda Lavrov, 'Wagner üyeleri orada eğitmen olarak çalışıyor. Bu iş elbette devam edecek' dedi.
WAGNER'İN VARLIĞI SONA ERİYOR
Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Evgeny Prigojin, geçtiğimiz cuma günü Rusya’da çıkardığı kısa süreli isyanının ardından sosyal medya üzerinden 11 dakikalık ses kaydı yayınlayarak, isyanın sona ermesinin ardından ilk kez açıklamalarda bulundu. Prigojin, “Geçtiğimiz cuma günü Wagner kampına düzenlenen bir saldırıda yaklaşık 30 Wagner PMC savaşçısı öldürüldü. Wagner, daha çok kan döküleceğini düşündüğü için ayaklandı” dedi.
“Yürüyüşümüzün hedefi Wagner’in yok olmasını engellemekti”
Bu gelişmelerin ardından Rusya’nın başkenti Moskova’ya ilerlemek istediklerini belirten Prigojin, “Yürüyüşümüzün hedefi Wagner’in yok olmasını engellemekti. Biz saldırganlık göstermedik ama füzeler ile vurulduk” ifadelerini kullandı.
“Bizim amacımız yönetimi devirmek değil bu durumu protesto etmekti”
Moskova’ya başlattıkları ilerlemeden vazgeçme nedenlerine değinen Prigojin, “Bizim amacımız yönetimi devirmek değil bu durumu protesto etmekti. Önümüze çıkan tüm askerleri birlikleri ve havaalanlarını bloke ettik. Karada tek bir asker (Rus askeri) dahi ölmedi. Rus havacılığını vurmak zorunda kalmaktan pişmanlık duyuyoruz. Ölen pilotlar için üzgünüz. Eğer bombalanmasaydık bunlar olmayacaktı. Rus kanı dökmek istemedik” dedi. Bu ilerleyiş sürecinde kendilerine yönelik saldırıların başlaması üzerine daha fazla kan dökülmesinin önüne geçmek için geri çekilme kararı aldıklarını dile getiren Prigojin, “İlk birliklerimiz Moskova’ya yaklaştığında çok kan döküleceği belli oldu. Bu nedenle amacımıza ulaştığımızı düşündük” dedi.
Ukrayna’da savaşan özel ve gönüllü birliklerin 1 Temmuz tarihine kadar Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme yapması şartına Wagner üyelerinin imza atmak istemediğini aktaran Prigojin, “Hiç kimse Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzalamayı kabul etmedi. Wagner grubunun varlığı 1 Temmuz'da sona erecekti” dedi.
İsyan başlatma gerekçelerinin başında Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Rusya Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov’un Ukrayna’da yaptığı hatalar olduğunu ifade eden Prigojin, Şoygu ve Gerasimov’un yargılanmaları gerektiğini yineledi.
Wagner isyanı
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında cephede aktif rol alan paralı asker grubu Wagner'in lideri Prigojin, geçtiğimiz cuma günü Rus ordusunun Wagner kamplarına saldırı düzenlediğini belirterek isyan başlatmış, Rusya Savunma Bakanı Şoygu ve Rusya Genelkurmay Başkanı Gerasimov'un, Wagner askerlerini yok etmek için operasyonlar düzenlediğini iddia etmişti. Wagner savaşçıları ise Ukrayna’yı terk ederek, Rusya’nın Ukrayna sınırındaki Rostov bölgesine girmişti. Prigojin, Moskova'ya gideceklerini açıklamış, Kremlin yönetimi ise ülkenin pek çok bölgesinde güvenlik önlemlerini artırmıştı.
Federal Güvenlik Servisi (FSB), Prigojin hakkında "silahlı isyan" suçlamasıyla ceza davası açmış, Putin, Wagner'in isyanını "vatana ihanet" olarak nitelendirmişti. Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun arabuluculuğuyla gerçekleşen müzakerelerin ardından Prigojin, Rusya'da gerilimi azaltmayı kabul etmiş ve askerlerini geri çekmişti.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise, "Wagner lideri Evgeny Prigojin aleyhindeki ceza davası düşecek, Belarus'a gidecek" demişti.