SGK'ya başvuran alıyor! Aylık ödeme miktarı 10.000 TL'yi aştı, 5 yıl geriye dönük ödemeler de...
Sosyal Güvenlik Kurumu'na yazılı olarak talepte bulunanlara maaş bağlanıyor. Temmuz zammı sonrası aylık ödeme miktarı 10.000 TL'yi aştı. Bİrçok kişi SGK maaş imkanından yararlanmak için başvuruda bulunmuyor. Hakkı olduğu halde henüz SGK'ya başvuruda bulunmayanlar için ise önemli bir detay dikkat çekiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu 5 yıla kadar geriye dönük ödeme de yapıyor. SGK'lı olarak çalışan ya da emekli olan kişinin ölümü durumunda geriye kalan yakınlarına ölüm aylığı bağlanıyor. Gerekli koşulları taşıyanlara bağlanan aylıklar geriye dönük olarak da talep edilebiliyor. İşte detaylar...
Sigortalı olarak çalışan bir kişinin ölümü sonrası geride kalanlara ölüm aylığı bağlanıyor. Ölüm aylığı bağlanması için sigortalının belirli bir süre prim ödemiş olması gerekiyor. Ölen eşten dolayı maaş alan dul eş yeniden evleninceye kadar aylık almaya devam edebiliyor. Ancak bir eş iki eşinden birden ölüm aylığı alamıyor.
Ölüm aylığı şartları...
Sigortalı bir kişinin vefatı halinde geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için en temel şart prim ödeme süresi. Buna göre vefat eden kişi adına ölüm tarihi itibarıyla en az 5 yıl prim ödenmiş ise geride kalanlara ölüm aylığı bağlanıyor. Milliyet'ten Cem Kılıç bugünkü köşesinde ölüm aylığı ile ilgili detayları yazdı.
5 yıldan az primi olan kişinin vefatı halinde ise geride kalanlara aylık bağlanmaz. Diğer yandan vefat eden kişi 4/a’lı yani eski adıyla SSK’lı ise, bu durumda borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı olup toplam 900 gün uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmiş olması halinde de geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilir.
Kimlere bağlanır?
Ölüm aylığı geride kalan eş, çocuk, anne – babaya bağlanabilir. Ancak bu kişilerin bazı şartları taşıması gerekir. Vefat eden kişi ile ölüm tarihinde yasal evlilik bağı bulunan eşe aylık bağlanır.
Sigortalının eşinin çalışması veya kendi sigortalılığı nedeniyle aylık veya gelir alıyor olması bu durumu değiştirmez. Dolayısıyla vefat eden kişinin eşi çalışsa da, emekli olsa da ölüm aylığı alabilir.
Vefat eden kişinin çocuklarında ise farklı kriterler söz konusudur. Vefat eden kişinin kız çocuklarına evli olmamaları şartıyla yaşa bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır.
Evlenen kız çocuğunun ise aylığı kesilir. Kız çocuk boşanırsa yeniden hak sahibi konumuna gelir ve aylık alabilir. Kız çocuk evlenirken çeyiz parası almış ise, boşanır boşanmaz yeniden hak sahibi olmaz.
Erkek çocuklarında ise yaş şartı söz konusudur. Erkek çocukları ise 18 yaşına kadar ölüm aylığı alabilirler.
Orta öğretime devam eden erkek çocuk 20, yüksek öğrenime devam eden erkek çocuk ise en fazla 25 yaşına kadar ölüm aylığı alabilir. Yaş şartını geçen erkek çocukların aylıkları kesilir.
Dul eş evlendiği takdirde aylık kesiliyor
Vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı alan eş, çalışırsa aylığını kaybetmez. Ancak yeniden evlenirse ölüm aylığı kesilir. Bu noktada akıllara gelen husus, kişinin ikinci evliliğinde de eşinin vefat etmesi halinde ikinci ölüm aylığını alıp alamayacağıdır.
Kişi ilk evliliğinden ölüm aylığı alırken, ikinci kez evlendiği anda ilk evliliğinden hak etmiş olduğu ölüm aylığı kesilir. Dolayısıyla yeniden evlenen eş, evliyken eski eşinden dolayı ölüm aylığı alamaz.
Fakat ilk eşinden ölüm aylığı kesilen ve ikinci kez evlenen eş, ikinci evliliğinde de eşinin vefatı halinde bu eşinden dolayı da ölüm aylığına hak kazanmış ise bu durumda iki ölüm aylığını birlikte alamaz, yalnızca tercih ettiği aylığı alabilir. Dolayısıyla bir eşe iki eşinden dolayı ölüm aylığı birlikte ödenmez.
Erkeğe de ödenir
Vefat eden eşten dolayı geride kalan eşe bağlanan aylık halk arasında dul aylığı olarak isimlendiriliyor. Böyle olunca da, sanki yalnızca kadınlar ölüm aylığı alabilir gibi bir algı oluşuyor.
Kanun erkek – kadın ayrımı yapmıyor, Sigortalının eşi olarak hak sahibi kişiyi tanımlıyor. Bu nedenle eşini kaybetmiş erkekler de ölüm aylığı alabilirler.
Eşini kaybetmiş erkeğin çalışması veya emekli olması ölüm aylığı almasına engel olmadığı için evlenmediği sürece ölüm aylığının alınması mümkündür.
Geriye dönük talepler
SGK’dan ölüm aylığı alabilmek için hem gerekli şartları sağlamak, hem de yazılı olarak SGK’ya başvurmak gerekiyor.
Gerekli şartları sağladığı halde SGK’ya başvurmayanlara otomatik olarak aylık bağlanmıyor. Hem anne – baba ve kocadan birlikte aylık kazandığını bilmeyenler, hem de dul kalan erkeklere ölüm aylığı bağlandığını bilmeyenlerin SGK’ya başvuru yaparak hak sahibi olduklarını almaları çok önemli.
Eğer kişi ölüm aylığı hak etmesine rağmen SGK’ya başvuru yapmadıysa, 5 yıl geriye dönük olarak ölüm aylıklarını talep edebiliyor. Ancak 5 yıldan eski süreler için ölüm aylığı talep edilemiyor.
Bu nedenle eşini kaybeden erkeklerin hak sahibi olup olmadıklarını değerlendirmeleri ve bir an önce SGK’ya başvurmaları çok önemli. Aksi taktirde 5 yıldan eski ölüm aylıklarını almaları mümkün değil.
DUL VE YETİM MAAŞI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Dul ve yetim maaşına internetten online olarak başvuru yapmak mümkün. E-devlet üzerinden dul ve yetim aylığı başvurusu yapılabilir.
Dul ve yetim aylıkları da arttı. Ölüm aylığı alanlar da ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor.
TÜİK, emekli maaşlarına konu olan, 2022 Ocak-Haziran enflasyonunu yüzde 42.35 olarak açıkladı. Buna göre; SSK, Bağ-Kur dul ve yetim aylığı alanlar 2022’nin temmuz ayında maaşlarını yüzde 42.35 zamlı alacak
Zamlı maaşın üzerine ek ödeme de eklenecek. Buna göre de temmuz ayında yüzde 25 hisse oranına göre en düşük ölüm aylığı ek ödeme ile birlikte 877 lira olacak. Yüzde 75 hisse oranına göre de en yüksek ölüm aylığı ek ödeme dahil 10 bin lirayı geçecek.
DUL MAAŞI ALMA ŞARTLARI
Dul maaşı olarak bilinen ölüm aylığı genel olarak kadınlara ödenen bir para gibi algılanıyor. Oysa uygulamaya bakıldığında bir cinsiyet ayrımı yapılmıyor. Eşi vefat eden erkekler de dul maaşı alabiliyor.
Üstelik kocanın çalışıyor ya da emekli olmasına da bakılmıyor. Aylığın kesilmesine sebep olan tek değişiklik ise ikinci bir evlilik. Koca evlenmediği sürece eşinin maaşını alabiliyor.
Ölüm aylığı alabilmek için ölen eşin en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin bildirilmiş olması şartı var. SGK'lı olanların en az 5 yıl sigortası ve 900 gün primi varsa yine maaş bağlanıyor.