Deprem önceden tahmin edilebilir mi? Google depremi nasıl biliyor, Google deprem uyarısı gerçekten işe yarıyor mu?

Bursa’nın Gemlik ilçesinde AFAD bilgilerine göre 5.1 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Deprem İstanbul ve çevre illerde de hissedildi. Deprem korkusu yaşanırken, Android telefonlara İstanbul’da deprem sinyallerinin saniyeler önce gelmesi vatandaşı meraklandırdı. Şimdi ise gözler Google’un depremi nasıl bildiğine çevrildi. Peki, gerçekten depremler önceden tahmin edilebilir mi? Google depremi nasıl bildi, Google deprem uyarısı gerçekten işe yarıyor mu? Android kullanıcılarına giden deprem uyarısı geçtiğimiz yıl Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırmalar Kurumu’nun ShakeAlert projesinden alınan verilerle oluşturuldu. ShakeAlert projesinin operasyon ekibinden Robert de Groot, bir deprem erken uyarı endüstrisi oluşturmaya çalıştıklarını söyleyip, ShakeAlert’te kullanılan teknolojinin depremi önceden tahmin etmediğinin altı çiziliyor. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu da bu teknolojinin “öngörülebilir gelecekte” deprem tahmini yapmasının pek mümkün olmadığını da ekliyor. Sistem sadece halihazırda yaşanan depremi, insanlar onu henüz hissetmeden birkaç saniye önce tespit ediyor. ShakeAlert, Batı Yakası’nda depremi ilk anlarında tespit ederek verileri devlet kurumlarıyla ve üçüncü taraflarla paylaşıyor. Google ise depremin önemli ilk saniyelerinde bu bilgiyi daha kolay erişilebilir kılmak için bu adımı arttı. Şirket ilk olarak uyarıyı kendi sistemine entegre etti ve deprem bölgesinde bulunan Android telefonlu kişilere ayrı bir uygulama indirmelerine gerek kalmadan anlık bildirimler gönderdi. Bir deprem meydana geldiğinde P dalgası ve S dalgası olarak bilinen bazı titreşimler yayıyor. İlk dalgalar birçok farklı faktöre bağlı olarak insanlar tarafından hemen hissedilemiyor fakat titreşimlere duyarlı sensörler tarafından algılanabiliyor. ShakeAlert’in belirli sayıdaki sensörleri eş zamanlı olarak tetiklendiğinde, veri işleme merkezine bir uyarı gönderiyor. ShakeAlert sistemi gelen ilk veriler ışığında daha sonra oluşabilecek daha güçlü dalgaları hesaplıyor. Bu durumda Google’ın MyShake adlı uygulaması gibi uyarı sistemleri ya da Federal Acil Durum Yönetim Ajansı ve transit sistemler gibi devlet kurumları verileri yorumlayarak ilgili kişi ya da kurumlara uyarılar gönderiyor. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), bir depremin gün ve saatinin önceden kestirilmesinin teknolojik imkanla mümkün olmadığını bildirdi. AFAD'dan yapılan açıklamada, Bir depremin gün ve saati verilerek önceden kestirilmesi günümüzün teknolojik imkanlarıyla mümkün değildir. Vatandaşlarımızın spekülatif bilgilere itibar etmemeleri, doğru bilgi için resmi kaynakları takip etmeleri önemle rica olunur. ifadesine yer verildi. Depremler önceden tahmin edilebilir mi? sorusu birçok kişi tarafından bilim adamlarına yöneltilmektedir. Bu sorunun katı bir bilimsel değerlendirme içindeki yanıtı hayırdır. Ancak, bu yanıta karşılık, bilim adamlarının dikkatini çeken ve deprem habercileri olarak da nitelendirebileceğimiz bazı ilginç olaylar deprem öncesinde gözlenmiştir. (Dr.Philip WATTS, CALTECH). Mevcut bilimsel olanaklarla, oluşabilecek bir depremin zamanı ve tam olarak koordinatları bilinememektedir. Ancak Dr.Watts'ında ifade ettiği gibi deprem öncesinde doğada ilginç olaylar gözlenmekte, yerküre içerisindeki jeolojik ve jeofizik değerler değişmektedir. Günümüzde, doğadaki bu olaylar ve yerküre içerisindeki bu değişimler belirli zaman aralıklarında izlenmekte, incelenmekte ve ölçülmektedir.Bu işlemler sonucunda da son derece kompleks olan bu doğa olayının önceden belirlenebilmesine yönelik çalışmalar sürmektedir. Ancak, günümüzde olası bir depremin koordinatlarını(yerini), zamanını ve büyüklüğünü önceden belirleyen bir teknoloji veya yöntem yoktur. Depremleri önceden tahmin etme konusunda Dünya'da tek sayılabilecek çalışma 1975 yılında Haicheng'te (Mançurya/ÇİN) meydana gelen depremdir. Şehrin %90'ının yıkılmasına karşın can kaybı olmamıştır. Depremlerin önceden belirlenebilmesi için kullanılan ve gözlenen olaylar şunlardır; yerkabuğu biçim değişiklikleri, eğim değişimi, öncü depremler, odak derinliği, fay sürünmesindeki değişim, deprem dalga hızları, yer manyetik alanındaki değişimler, özdirenç, doğal elektrik alan, yeraltı su düzeyi, kuyu ve kaynak sularında radon gazı oranı, petrol kuyularında verim değişimi, yeraltı suyu içeriğindeki değişimler, tsunamiler, sudaki kimyasal değişimlerin izlenmesi gibi jeofizik jeolojik ve jeokimyasal yöntemler kullanılmaktadır. Ayrıca bazı hayvan ve bitki davranışlarını da esas alan araştırmalar mevcuttur. Android deprem uyarı sistemini kullanabilmek için veri bağlantısı ve kablosuz ağ bağlantısı açık olmalı. Özelliği aktif hale getirmek için telefonun “Ayarlar” menüsüne gidin. Daha sonra Konum-Gelişmiş-Deprem Uyarıları adımlarını takip ederek deprem uyarı sistemini açabilirsiniz