Araba fiyatlarıyla ilgili dikkat çeken gelişme! Köpük fiyat eridi, frene basıldı

Mart ayından bu yana neredeyse aylık 100 bin adetli satışların altında düşmeyen otomotiv pazarı, Ticaret Bakanlığı’nın ikinci elde attığı adımlar sonrası “al-satçı” olarak bilinen araç ticareti yapan kişilerin pazardan çekilmesiyle yeni bir döneme giriyor. Hürriyet'ten Özgür Taylan Dil'in haberine göre; Bugün, Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) tarafından açıklanacak satış rakamlarıyla pazarın 5 ay sonra ilk kez frene basarak 80 binli adetlere kadar gerilemesi bekleniyor. Ağustos ayında satışların düşmesinde Türkiye’de üretim yapan fabrikaların bakım nedeniyle verdiği aranın da etkisi var ancak “yatırım” amaçlı talebin azalması da bir diğer önemli sebep olarak öne çıkıyor. Dolayısıyla son çeyrek itibarıyla artık “tüketici” ile “satıcı” baş başa kalacak ancak sıfır otomobile ulaşımın önündeki engellerle nedeniyle son çeyrekte ancak gücü yeten araç sahibi olabilecek. Araç sahibi olmanın önünde ise; Türkiye’de satılan en ucuz otomobilin bile 725 bin TL’ye ulaşması, ÖTV matrah limitlerinin arttırılmaması nedeniyle tüm otomobillerden yüzde 80 ÖTV alınması ve krediyle araç satın almanın zorlaşması gibi üç büyük engel yer alıyor. Pazardaki temponun yılın son çeyreğinde düşeceğini öngören sektör temsilcileri, otomotivde kampanyalı satış çalışmalarının çok uzun bir aranın ardından son çeyrekte yeniden başlayacağının altını çiziyor. Ticaret Bakanlığı’nın ikinci el araç ticaretine yönelik attığı adımların sıfır araç bulunurluğunu arttırdığını belirten Dr. Naim Çetintürk, “Al-satçılar bayilerden topladıkları araçları hızla piyasaya sürüyordu ve sıfır fiyatının üzerinde hızlı şekilde satabiliyordu. İlan siteleri için alınan önlemler ve uygulanan cezalar bu ticareti yavaşlattı. Böylece bu kişiler piyasadan çekildi ve bayilerde daha çok araç kalmaya başladı. İkinci el araçta ağustos fiyatlar yüzde 5 geriledi ancak bunu fiyat düşüşü olarak okumak doğru olmayabilir. İkinci el araçlar sıfırının üzerinde fiyata artık satılamadığı için oradaki köpük fiyat alınmış oldu. Sıfırda fiyatların düşmesi yakın vadede ÖTV matrah limitlerinin arttırılmasına bağlı, orta ve uzun vadede ise ancak Döviz Kurları ve enflasyonun normalleşirse fiyatlar düşer” dedi. Ticaret Bakanlığı'nın getirdiği yeni kurallar çerçevesinde piyasada dengeler değişti ve fiyata artışları durdu. Hatta bir miktar gerilemede var. Konuyla ilgili son durumu anlatan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, şu ifadeleri kullandı: Ticaret Bakanlığımızın attığı etkili adımlar ve sıfır araçta yaşanan bollaşmanın yarattığı eş zamanlı etkiyle piyasamız gerek iş işleyişi gerek fiyatların olağan dışı yükselmesi anlamında önemli ölçüde normalleşti. Geçmişte oluşan olumsuz koşullar sebebiyle ikinci el araçlara sıfır fiyatından daha yüksek fiyatlar istenmesi ya da otomobilin kayıt dışı ticaret/yatırım maksatlı alınması gibi gerek fiyatları gerekse otomobile erişimi negatif etkileyen uygulamalar, yayınlanan yönetmelik neticesinde ortadan kalkmış oldu. Ayrıca aynı sebep vesilesiyle ikinci el otomobilde fiyat artışları durduruldu ve spekülatif fiyatların önüne geçildi. Hatta bu manada bir miktar fiyat düşüşleri de söz konusu. Öte yandan sıfır otomobilde yönetmeliğin kayıt dışı ticaret maksatlı otomobil alan kişileri engellemesiyle bu maksatla araba alan kişilerin büyük oranda siparişlerini iptal ettiğini biliyoruz. Bu durum ihtiyaç gereği otomobil alan vatandaşlarımızın siparişlerinin öne çekilmesine vesile oldu. Yani hem yönetmelik hem de üretim artışları sebebiyle otomobile erişim geçmişe geçtiğimiz yıllara göre kolaylaştı. Daha önce sıfır otomobile erişim 1 yıla kadar uzarken, geldiğimiz noktada en geç 2-3 ay içerisinde araç teslim alınabilir hale geldi. İçinde bulunduğumuz dönemde ikinci el piyasasında satış adedi anlamında düşüş söz konusu. Bunun sebeplerinden biri krediye olan erişimde yaşanan geçici sorunlar. Bir diğer sebebi ise otomobilin artık kazandıran bir yatırım ve kayıt dışı ticaret alanından çıkmış olması. Sıfır otomobilde ise temmuz ayı tarihinin en yüksek satış adedine ulaşırken, ağustos ayında da benzeri bir tablo bekliyoruz. Bunun sebebi ise yönetmeliğin etkisi ile kayıt dışı ticaret amaçlı siparişlerini geri çeken kişilerin yerine, ihtiyaç maksatlı otomobil alan vatandaşlarımızın taleplerinin öne çekilmiş olması. Bu talepler de karşılandığında sıfır araç satış adetlerinde de düşüş görebiliriz. Şu an reel kullanıcı piyasayı izlemek amacıyla geri çekilmiş durumda. Birkaç ay içinde piyasanın tekrar hareketlenmeye başlayacağı ve Krediye erişimde yaşanan sorunların geri kalması ile de daha sağlıklı şekilde seyrine devam edeceği kanaatindeyiz. İkinci el otomobilde fiyat artışları tamamen durdu ve her şeyden önce piyasamızı negatif etkileyen spekülatif fiyat taleplerinin önüne geçildi. Yani otomobildeki balon patlamış oldu. Zaman zaman birebir irtibat noktasında fazladan tutarlar talep edilse de, yapılan sıkı denetimler ve bu araçların mevcut ortamda alıcı bulmaması sebebiyle denenen bu gibi yöntemler kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Bu manada fiyatlarda gerilemeler söz konusu. Sıfır araçta fiyat artışları yaşanmadığı takdirde mevcut düşük talep sebebiyle de fiyatlarda daha da düşüş görebiliriz. Bakanlığımız 6 ay ve 6 Bin Km doldurmamış araçlar için bireysel kullanıcıların da 3 adetten fazla satışına kısıtlama getirdi. Aynı zamanda genel olarak 3 araçtan fazla yapılan satışlar ticari faaliyet olarak kabul edilip vergilendirilmektedir. Bu konuda önemli bir noktaya değinmekte fayda var. Bakanlığımız tarafından limit 3 adet olarak belirtilmiş olmasına rağmen, Bakanlık 1 araçta dahi kayıt dışı ticaret faaliyeti ya da usulsüzlük tespit ettiği takdirde cezai müeyyide uygulayabilir. Ticaret Bakanlığımız piyasa dengelerini gözeterek önlemlerini almakta ve denetlemektedir. Bu doğrultuda gerek görüldüğü takdirde vekalet sistemine de kısıtlama getirilebilir. Bunun yanında Vekalet sistemi de tıpkı birebir satış gibi sürekli incelenmekte, kaydedilmekte ve denetlenmektedir. Bu sebeple vatandaşlarımızın kural kanun ve yönetmeliklere riayet etmelerini önemle tavsiye ederiz. Biz sektör temsilcilerinin bu konudaki beklentisi, olumlu etkilerin kalıcı olması için, denetimlerin şu an ki gibi her daim sıkı şekilde yürütülmesidir. Otomobil artık kazandıran bir yatırım/kayıt dışı ticaret alanı olmadığından buradaki talep büyük ölçüde başka alanlara kaymış durumda. Üretimin çoğalması ile artan stok ve düşük talep sebebiyle bayilerde araçlar birikebilir. . Döviz kuru da bu seviyelerde kaldığı takdirde fiyatlarda artışlar yaşanmayacaktır. 5 ay sonra 2024 araçların da gelecek olması sebebiyle markalar tıpkı pandemi öncesinde olduğu gibi yılsonuna doğru ve 2024 ilk aylarında kendi bünyelerinde düşük ya da sıfır faizli kredi ya da avantajlı indirim kampanyaları düzenleyebilir. Öte yandan fiyatlar artsa dahi otomobilin kazandıran bir yatırım alanı olmaktan çıkması ve krediye erişim zorlukları sebebiyle talep yine düşük devam edebilir. Koşullar bu şekilde ilerlediği takdirde fiyatlar artsa da artmasa da markalar müşterilerini teşvik amaçlı bazı kampanyalar düzenleyebilir. Otomobil almak isteyen vatandaşlarımızın bu süreci takip ederek bütçe ve ihtiyaçlarına göre karar verebilirler.”