Emeklilik hesabı ile ilgili flaş detay! Tarih öne çekilmiyor, yaş ve prim...

Emeklilik bekleyenleri çok yakından ilgilendiriyor. Emekli olma süresi ile ilgili önemli bir detay ortaya çıktı. Emeklilik iş deneyimi staj olan meslek liseleri ile çıraklık okulları mezunları emekli olmak için staj sigortası işe giriş tarihi olarak kabul edilip edilmeyeceğini merak ediyor. Emeklilik hesabı yapan çoğu kişi staj sigortasını, sigorta başlangıç tarihi olduğunu düşünüyor. Staj döneminde verilen sigorta sicil numarası ‘sigortam başladı’ yanılgısına yol açıyor. Hizmet dökümünde ilk işe giriş tarihi ve sigorta başlangıç tarihi farklı görenler de, "Emeklilik şartları staj sigortasına göre mi hesaplanacak?" sorusunu araştırıyor. Peki, Staj sigortası başlangıç sayılır mı? Emekli olmak için staj sigortası işe giriş tarihi olarak değerlendirilir mi? İşte detaylar...

EMEKLİLİK HESABINA DİKKAT!

Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) alınan hizmet dökümünde stajla ilgili bilgilerin yer alması, hatta ilk işe giriş tarihi olarak staj başlangıcının yer alması pek çok kişide büyük bir heyecana neden olabilir. İşte çalışmaya başlanan tarih; emekli olunacak yaşla primi direkt etkiliyor. SSK başlangıcı ne kadar erkense o kadar erken emekli olunuyor.

Ancak, sigorta başlangıcı ile ilgili bu önemli detay emeklilik hayallerinizi ertelemenize neden olabilir. Emeklilik yaşını hesaplamak isteyenlerin karşılaştığı bu durum pek çok kişinin kafasını karıştırıyor. Ticaret lisesinde, meslek lisesinde, çıraklık eğitimde zorunlu staja gidenlerin staj sigortası ile ilgili en büyük yanılgısı yapılan stajın tarihinin sigorta başlangıç tarihi olduğunu düşünmeleri. İlk iş deneyimi staj olan pek çok kişi bu dönemde yapılan staj tarihini sigorta başlangıç tarihi olduğunu düşünüyor. Ancak yasalara göre durum farklı.

STAJ SİGORTASI BAŞLANGIÇ SAYILIR MI? 

Staj sigortasında kişileri emekli eden sigorta kollarına prim ödenmediğinden, emeklilik açısından sigorta başlangıcı sayılmıyor. Staj sigortasının amacı, stajda stajyeri iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık açısından güvenceye almaktır. Bunun için de kısa vadeli sigorta kollarına prim ödeniyor.

Emeklilik açısından sigorta başlangıç tarihi, kişi adına ilk defa SGK’ya çalışma süresi bildirilen gündür. Bu nedenle emeklilik işlemleri staj sigortasının başladığı tarih değil, ilk defa prim ödenen tarih olarak dikkate alınır.

Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan bugünkü köşesinde staj süresinin emekliliği etkileyip etkilemediğine dair gelen "2003 SGK girişliyim. Ancak lise döneminde 1995 ve 1996 tarihlerinde birer ay staj yaptım. Bu stajlar sigorta başlangıcı sayılıp emeklilik tarihim öne çekilebilir mi?" soruşunu şu şekilde yanıtlıyor;

Emeklilik için ilk sigortalı olduğunuz tarih önemli. Staj sigorta başlangıcı sayılmıyor, çünkü staj döneminde emeklilik için prim yatmıyor. Dolayısıyla ilk işe girdiğiniz tarihten itibaren emeklilik hesabınızı yapacaksınız. Bu durumda emeklilik için 2003 yılı ilk sigorta başlangıcı sayılacak.

İşte Noyan Doğan'ın çalışanlar, emekliler ve EYT'liler tarafından kendisine iletilen diğer sorulara verdiği yanıtlar...

PRİM İADESİ ALAMAZSINIZ

Soru: 1980 doğumluyum. 4/A sigorta girişim 2001 ve 2012’de 4/B ye geçtim. SSK merkezine dilekçe verdim ve gereken prim gün sayısı 5400 olduğu halde 5700 gün ödeme yapıldığı tespit edildi. Fazladan ödenmiş olan primlerimi geri almam mümkün müdür? 

Cevap: Birden fazla sigortalı işte çalışanların ya da maaşı yüksek olan kişilerin tavan ücreti aşılması durumunda prim iadesi hakkı bulunur. Konu emekli aylığı ise emekli maaşı gereken prim gün üzerinden değil, mevcut prim günleri üzerinden hesaplanır. Bu durumda prim iadesi alamazsınız.

7000 PRİM GÜNLE TAZMİNAT ALIRSINIZ

Soru: 1978 doğumluyum, sigorta başlangıç tarihim 24.5.2000, prim gün sayım 7541 günüm var. İş yerinden tazminatımı alarak nasıl ayrılabilirim? 

Cevap: 1999’dan sonra işe başlayanlar 7000 prim gününü doldurmaları halinde 25 yılı beklemeden kıdem tazminatı almaya hak kazanır. 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını alabiliyor. Bu durumda kıdem tazminatını alıp, işyerinden ayrılabilirsiniz.

EYT’DEN YARARLANAMAZSINIZ

Soru: 1.9.1997 tarihli sigorta girişim 7544 gün prim ödemem var, yaşım 43. Çalışmaya devam ediyorum, 25 yıl sigortalılık süremin dolmasına yaklaşık 8 ay gibi bir zaman dilimi var. Ben de EYT’liler sürecinde gözükenlerden miyim? Yasa çıksa dahi yaş beklemek zorunda mıyım?

Cevap: Normal şartlarda 25 yıl çalışıp, 5900 prim günü doldurup, 57 yaşında emekliliğe hak kazanıyorsunuz. Bu durumda 8 ay sonra emeklilikte yaşa takılanlardan olacaksınız. Bugün için prim gün şartını yerine getirseniz bile çalışma yılını doldurmuş olmuyorsunuz. EYT konusunda nasıl bir düzenleme yapılacağı bilinmiyor. Ancak bugün bir düzenleme yapılırsa bundan yararlanamazsınız.

ASKERLİK BORÇLANMASINA GEREK YOK

Soru: 3.1.1975 doğumluyum, 1.8.1992 sigorta girişliyim, şu anda prim gün sayım 8900. Askerlik borçlanmasını en düşük ücretten ödersem emekli maaşıma ne kadar katkısı olur?

Cevap: 25 yıl çalışıp, 5600 prim gün sayısı ile 53 yaşında emekli oluyorsunuz. Prim gün sayınız gerekenin üzerinde. Emeklilikte yaşa takılacaksınız. Askerlik borçlanması prim gün sayısı eksik olanlar için yapılır. Dolayısıyla sizin askerlik borçlanması yapmanıza gerek yok.

YENİ TAZMİNATTAN KIDEMİNİZ HESAPLANACAK

Soru: 11 Ocak 2023 de emekliliği hak eden biri kıdem tazminatını 2022’deki belirlenen rakam üzerinden mi yoksa 2023 de belirlenen rakamdan mı alır?

Cevap: Kıdem tazminatı her yılın ocak ve temmuz ayında yeniden belirlenip, açıklanıyor. Bu dönemlerde emekli olanlar da yeni açıklanan tazminat üzerinden kıdemini alıyor. Bu durumda 2023’ün ocak ayında açıklanacak yeni kıdem tazminatı tavanı üzerinden tazminatınız hesaplanacak.