Çalışana kötü haber! İmzalayan tazminat ödüyor
Çalışan milyonlarca kişi için geçerli. İş sözleşmelerindeki önemli bir ayrıntı pek çok çalışanın dikkatinden kaçıyor. Sözleşmelerde bulunan bazı maddeler iş akdi sonra erse de devam ediyor ve çalışanın yüklü miktarda tazminat ödemesine neden olabiliyor. Birçok işveren özellikle üst düzey çalışanlarına rekabet yasağı sözleşmesi imzalattırıyor. Bu sözleşmeyle gelen rekabet yasağı, çalışanın iş sözleşmesi sona erdikten sonra işverene rakip bir işletme açmasını, rakip bir işletmede işe girmesini yasaklıyor. İşverene ait bilgileri kullanarak işverene zarar verme ihtimali olan işçiler için söz konusu olan rekabet yasağı, çalışanın iş sözleşmesi sona erdikten sonra işverene rakip bir işletme açmasını, rakip bir işletmede işe girmesini veya bunların dışında rakip işletme ile herhangi bir menfaat ilişkisine girmesini yasaklayan hükümleri ifade ediyor. Bu yasağa uymayan çalışanlar ise tazminat ödemesi ile karşı karşıya kalıyor.
Bazı iş sözleşmelerinde, özellikle işyerinin kritik bilgilerine erişebilen çalışanlar için 'rekabet yasağı'na yönelik maddeler bulunuyor. Yargıtay kararına göre, bu kişiler çalışırken hatta işten ayrıldıktan sonra bile bu yasağı delerse, tazminat yüküyle karşılaşabiliyor.
İşverenlerin pek çoğu özellikle işyerinin kritik bilgilerine erişme yetkisi olan ve üst düzey görevler yürüten çalışanları için rekabet yasağına yönelik maddelere iş sözleşmelerinde yer veriyor. Bu sözleşmeler her durumda ve her işçi için geçerli değil. Yargıtay bu yöndeki düzenlemelerin geçerlilik şartlarını ve kimler için geçerli olabileceğini belirlemiş durumda. İşçilerin iş sözleşmesinde bu yönde madde varsa ya da ayrıca bir sözleşme imzalamışlarsa başka bir şirkete geçerken ya da kendi işlerini kurarken dikkat etmeleri gerekiyor.
AYNI ALANDA ÇALIŞAMAZ
Akşam'dan Okan Güray Bülbül'ün bugünkü köşesinden aktardığına göre; İşçinin işverene karşı rekabet etmeme borcu, çalıştığı süre boyunca geçerlidir. Yani işçi, çalıştığı süre içerisinde aynı konuda kendi işyerini açamadığı gibi aynı alanda çalışan başka bir şirkette de çalışamaz. Eğer iş sözleşmesinde iş ilişkisi sona erdikten sonra da rekabet etmeme yönünde bir düzenleme varsa, işçinin rekabet etmeme borcu işten ayrıldıktan sonra da geçerli olabilir. Yasak, müşteri çevresi veya üretim sırları ya da yapılan işler hakkında bilgi edinme imkânı olan işçiler için geçerlidir.
BİLGİLERİN GİZLİLİĞİ
Rekabet yasağı, işverenin ticari sırlarının, müşteri ve ürün bilgilerinin korunması amacıyla yapılan bir düzenleme. Örneğin bir bankada çalışan işçinin rekabet yasağı çerçevesinde bir daha hiçbir bankada çalışamayacağı yönündeki bir hüküm geçerli değildir. Ancak müşteri bilgilerinin gizliliği işveren tarafından sağlanmışsa bu durumda aynı müşterilere nasıl erişildiği konusu önemlidir. Rekabet yasağına ilişkin hükümlerin niteliği gereği işçinin çalışma hakkını zedelememesi, işçinin çalışmaya devam edebilmesini sağlaması ve işverenin de rekabet nedeniyle zarar görmesinin engellenmesi gerekir. Yani önemli olan işçinin çalışma hakkıyla işverenin rekabet nedeniyle zarar görmemesi arasındaki dengenin sağlanmasıdır.
SÖZLEŞMENİZİ DİKKATLİ OKUYUN
İşçilerin iş sözleşmelerinde rekabet etmeme yönünde bir düzenleme varsa 'cezai şart'a dikkat etmeleri gerekiyor. Cezai şartın varlığı ve konu, süre ve yer bakımından sınırlı olması halinde işçinin aynı alanda başka bir şirkette çalışması ya da kendi şirketini açması işçiye cezai şart getirebilir, yani işçi işverene tazminat ödemek durumunda kalabilir.
İŞVEREN TAZMİNAT İSTER
Rekabet yasağına dair işçiyle işveren arasında bir sözleşme imzalanmış ve sözleşmede cezai şart öngörülmüşse, örneğin sözleşmede işçinin rekabet yasağına aykırı davranış halinde 100 bin TL cezai şart ödemesi gerektiği yönünde hüküm varsa, işveren işçinin rekabet yasağına aykırı davrandığını ispat ettiği anda işçinin bu tutarı işverene ödemesi gerekir. İşçiyle işveren arasındaki rekabet etmeme sözleşmesinde cezai şart değil, işverenin zararı halinde zararın tazmini öngörülmüşse, işverenin işçinin rekabet etme yasağına aykırı davranışı nedeniyle zarara uğramış olması gerekir. Bu durumda işçi, işverenin uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
