Dünyanın önde gelen otomotiv gruplarından Stellantis, 2022 yılı ilk yarı sonuçlarını açıkladı. Grup, yılın ilk yarısını %14,1’lik düzeltilmiş faaliyet geliri  marjı, 8 milyar Euro net kâr ve 5,3 milyar Euro endüstriyel serbest nakit akışı ile tamamladı. Grubun global BEV (Bataryalı elektrikli araç) satışları yaklaşık %50 artarak 136 bin adede ulaştı. . ABD pazarında ise düşük emisyonlu araç (LEV) satışlarında üçüncü oldu.  Stellantis CEO’su Carlos Tavares, “Zorlu bir küresel ortamda, olağanüstü bir performans sergileyerek ve cesur elektrikliye geçiş hamlemizi uygulayarak 'Dare Forward' stratejik planımız doğrultusunda ilerliyoruz” dedi.Grubun markalarından Peugeot e-208 Fransa'da en çok satan BEV oldu. Peugeot 208, Opel Corsa, Citroën C3, EU30'un en çok satan 10 aracından üçünü temsil ediyor.  

TOSEF(Tüm Oto Servisleri Federasyonu) Genel Sekreteri Hakkı Urfa, maliyetlerin kontrolsüz artarken, servislerin asıl gelir kaynağı olan işçilik ücretlerinde aynı artışın yapılamadığına ve servislerin karlılık seviyelerinin her geçen gün düştüğüne dikkat çekti. Urfa, yaptığı açıklamada "Yüzde 130 boya, yüzde 120 yedek parça, yüzde 200'e varan madeni yağ fiyatlarındaki artış karşısında ezilen oto servislerinin tek tesellisi, ikinci el araçlara olan ilginin artmasıyla geçtiğimiz yılın ilk 6 ayına göre satış sonrası hizmetlerde yaşanan yüzde 15-20'lik artış oldu. Yılın ikinci yarısı itibariyle en büyük problem ise kalifiye eleman eksikliği olacak." dedi.

Tedarik problemleri var

2021 yılının ilk yarısı, pandeminin etkilerinin devam etmesi sebebi ile sektör açısından zorlu geçerken; 2022 yılının ilk yarısı, 2021'in son aylarında yaşanan döviz dalgalanması ve Ocak ayında belirlenen asgari ücret, sonrasında yaşanan yüksek enflasyon sebebiyle, maliyetlerin kontrolsüz artması sonucunda olumsuz bir tablo çizdi. "Aynı artış oranı özel servislerin asıl gelir kaynağı olan işçilik rakamlarında olmadığı için sektör maliyetlerin altında ezildi. Tüm bu etkenlerin üzerine ortaya çıkan küresel tedarik problemi tüm sektörlerde olduğu gibi otomotiv sektörünü de olumsuz etkiledi." açıklamasını yapan Hakkı Urfa, "Özellikle yedek parça tedarikindeki problemler, servislerimizi tüketicilere karşı maalesef zor durumda bıraktı. Ancak sıfır araç arzındaki sorunlar ikinci el otomobil piyasasının hareketlenmesini dolayısıyla da özel servislere giren araç sayısının artmış yaşandı. Sıfır araç bulamayan araç sahipleri ellerindeki araçlara bakım onarım yaptırıp kullanma yoluna gittiği için özel servisler bu durumdan olumlu yönde etkilendi." dedi.

Kur ve enflasyon servisleri vurdu

Geçtiğimiz bir yıl içerisinde özellikle boya sarf malzemelerinde yüzde 130'a varan artışlar oldu. Bu oran yedek parçada yüzde 120, sarf malzemede, özellikle madeni yağlarda yüzde 200'e kadar dayandı. "Tedarik problemleri de eklenince kur ve enflasyon ile birlikte bu etkenler oto servislerini vurmuş oldu." şeklinde konuşan Urfa, "Sektörde, ilk altı ayda sıfır araç satışlarında geçen yılın aynı dönemine göre % 10'luk bir daralma yaşanırken, satış sonrası hizmetlerde ise % 15-20 lik bir artış yaşandı, bu da oto servislerinin tek tesellisi." ifadelerine yer verdi.

Yetişmiş teknisyen eksikliği olacak

Öte yandan TOSEF, yılın geri kalanında oto servislerinin geleceğini belirleyecek en önemli etkenin yetişmiş personel eksikliği olacağına dikkat çekti. TOSEF Genel Sekreteri Urfa, "Uzman teknisyen yetersizliği sektörün en ciddi problemi. Yılın ikinci yarısında servis araç giriş adetlerinin artacağını öngörüyoruz. Ancak adetlerde gerçekleşecek bu artışın karlılıkta olmayacağını öngörüyoruz. Zira maliyetler her geçen gün artıyor ve sektör artan maliyetleri kontrol altına alamaz ya da gelirlerini aynı oranda arttıramaz ise zorlu bir ikinci yarı yıl bizleri bekliyor. Geçtiğimiz Haziran ayında birinci olağan genel kurulunu yaptığımız federasyonumuzun hedefi; temsil ettiği özel servislerin standartlarını yükseltmek, toplu satın almalar yapıp giderlerini azaltıp karlılıklarını arttırmak. Ayrıca her platformda özel servislerin problemlerini gündeme getirerek çözüm adına projeler üretmek. Tüzüğümüzde yer alan fakat pandemi sebebi ile iki yıldır hayata geçiremediğimiz Ahi Evran Eğitim Akademisi'ni bu yılın ikinci yarısında faaliyete geçirmeyi hedefliyoruz. Ahi Evran Akademisi'nde, sektörün öncelikli ihtiyacı olan teknisyen eğitimlerine başlamak istiyoruz. Bu projeyle birlikte üniversitelerin otomotiv bölümü öğrencileri insan kaynağımız olacak ve teknik personel eksikliği problemine çözüm üretmiş olacağız." şeklinde konuştu.

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), Ocak-Haziran dönemine ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı. Buna göre, yılın ilk yarısında toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 artarak 649 bin 311 adet, otomobil üretimi ise yüzde 8 azalarak 382 bin 947 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 673 bin 991 adede ulaştı. Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 67 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 67, kamyon grubunda yüzde 88, otobüs-midibüs grubunda yüzde 33, traktörde ise yüzde 66 seviyesinde gerçekleşti.

Ağır ticari araç iyi gidiyor

Ocak-Haziran döneminde ticari araç üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19 artış gösterdi. Bu dönemde, ağır ticari araç grubunda üretim yüzde 26 artarken, hafif ticari araç grubunda üretim yüzde 18 arttı. Yılın ilk yarısında, toplam ticari araç üretimi yüzde 19 seviyesinde artarken 266 bin 364 adet olarak gerçekleşti. Pazara bakıldığında ise, Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla ticari araç pazarı yüzde 4, hafif ticari araç pazarı yüzde 6 oranında azalırken, ağır ticari araç pazarı yüzde 3 arttı. Özellikle ağır ticari araç grubunda bir önceki yıla göre artış gerçekleşmesine rağmen baz etkisi dikkate alındığında 2015 yılına göre kamyon pazarı yüzde 30, otobüs ve midibüs pazarı yüzde 53 oranında daraldı.

 10 yıllık ortalamaların yüzde 3 üzerine çıktı!

Yılın ilk yarısını kapsayan dönemde toplam pazar geçen yıla göre yüzde 9 daralarak 375 bin 683 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil pazarı da yüzde 10 daraldı ve 278 bin 282 adet oldu. Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında, 2021 Ocak-Haziran döneminde toplam pazar yüzde 3, otomobil pazarı yüzde 4 oranında arttı. Ağır ticari araç pazarı yüzde 10 oranında artarken, hafif ticari araç pazarı ise geçen yıla paralel seviyede gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil satışlarındaki yerli araç payı yüzde 39 olurken, hafif ticari araç pazarında yerli araç payı yüzde 59 olarak gerçekleşti.

 6 ayda 15,5 milyar dolarlık ihracat

Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam otomotiv ihracatı dolar bazında yüzde 5, Euro bazında ise yüzde 16 arttı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 15,5 milyar dolar olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı yüzde 7 azalarak 4,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 3 artarak 4,1 milyar Euro oldu. Yılın ilk altı ayında dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 4 oranında artarken, tedarik sanayi ihracatı yüzde 7 oranında arttı.

Satış sonrasında cirolar artıyor.Otomotiv satış sonrası pazarında yılın ilk aylarından bu yana etkisini gösteren yükseliş trendi ikinci çeyreğe de yansıdı. İkinci çeyrekte hem yurt içi satışlarda hem istihdamda hem de ihracatta artış yaşandı. Sektördeki bu olumlu tablo ile birlikte yatırım planları da benzer bir seyir izledi. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği’nin (OSS) 2022 Yılı 2. Çeyrek Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; yılın ikinci çeyreğinde 2021’in aynı dönemine göre yurt içi satışlarda ortalama yüzde 50’ye yakın artış yaşandı. Bununla birlikte sektörün üçüncü çeyrekte 2021’in aynı dönemine göre yurt içi satışlarda yüzde 46 oranında artış beklediği ortaya çıktı.

Beklenti olumlu

OSS Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Özalp ise “Yılın başındaki beklentilerimiz doğrultusunda; ikinci çeyrekte de satış rakamlarında, ihracatta ve istihdamdaki artış devam etti. Ancak yılın ikinci yarısının daha zorlu geçeceği, adetsel büyümenin duracağı, bu dönemde geçen seneki adetleri yakalamanın hedef olacağı yönünde öngörülerimiz var. Hatta belki de ilk defa senenin ikinci yarısının birinci yarı ile eşit bir paydada olacağına yönelik tahminler bulunuyor” dedi. Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), otomotiv satış sonrası pazarı özeline bu yılın ikinci çeyreğini, üyelerinin katılımıyla düzenlediği bir anket çalışmasıyla değerlendirdi.

Yurtiçi satışlar yükseldi

OSS Derneği’nin 2022 Yılı 2. Çeyrek Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; sektörde yılın ilk çeyreğinde yaşanan yükseliş trendi, ikinci çeyrekte de etkisini gösterdi. Ankete göre; 2022’nin ikinci çeyreğinde, ilk çeyreğe göre yurt içi satışlar ortalama yüzde 20 arttı. Yine bu yılın ikinci çeyreğinde 2021’in ikinci çeyreğine göre yurt içi satışlarda ortalama yüzde 50’ye yakın artış oldu. Üçüncü çeyrekte yurt içi satışlarda yüzde 12 oranında artış beklentisi! Ankette sektörün üçüncü çeyrekte yurt içi satışlarda ortalama yüzde 12 oranında artış beklediği gözlemlendi. Bu kapsamda geçen yılın aynı dönemine göre satışlarda yüzde 46 oranında artış beklendiği belirlendi. Tahsilat süreçlerinin değerlendirildiği ankette; katılımcıların yüzde 70 gibi büyük bir çoğunluğu bu yılın ilk çeyreğinde tahsilat süreçlerinde, bir önceki çeyreğe göre herhangi bir değişiklik olmadığını aktardı. İstihdamda yükseliş! İstihdam konusunun da incelendiği ankete göre; yılın ilk çeyreğine kıyasla ikinci çeyrekte istihdam oranlarının artışa geçtiği ortaya çıktı.

İstihdam artışta

İlk çeyreğe kıyasla istihdamının yükselişe geçtiğini belirten üyelerin oranı yüzde 47’ye yaklaşırken, katılımcıların yüzde 45’i “değişiklik yok”, yüzde 8’e yakını da “azaldı” yanıtını verdi. Çalışmaya göre; yılın ikinci çeyreğinde istihdamını artırdığını belirten dağıtıcı üyelerin oranı yüzde 49’a yaklaştı. Bu oran ilk çeyrekte yaklaşık yüzde 36 idi. İstihdamını artırdığını belirten üreticilerin oranı da yüzde 43 oldu. Bu oran ilk çeyrekte yüzde 56’ya çıkmıştı. Öncelikli sorun döviz kurlarında yaşanan hareketlilik! Sektördeki problemler anketin yine en dikkat çekici bölümlerinden birini oluşturdu. İkinci çeyrekteki sorunların başında “döviz kurlarında yaşanan hareketlilik” gelirken, bir önceki ankette de ilk sıralara yerleşen “tedarik ve kargo problemleri” yine gözlemlenen sorunlar arasında yer aldı.

Opel Türkiye, Opel pazarları içerisinde satışlanda 5. sıraya yükseldi ve ‘’Her alanda ilk 5’’ mottosu doğrultusunda önemli bir adım attı. Opel’in 1 Haziran 2022 tarihinde göreve başlayan yeni CEO’su Florian Huettl, göreve başladıktan kısa bir süre sonra ilk pazar ziyaretini Türkiye’ye gerçekleştirdi ve Türkiye ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Yıl sonuna kadar Türkiye’de yeni Astra ve 2 elektrikli modelin satışa çıkacağı kaydedilirken D sınıfı Sedan İnsignia’nın yerini alacak bir modelin önümüzdeki dönemde pazara çıkarılacağı ifade edildi. Türkiye’nin Opel markasının üretim ve satış stratejilerinin oluşturulmasında artık daha aktif rol oynayacağı kaydedildi.

“Kararlarımızı aldığımız masada Türkiye var!”

Opel dünyası içerisinde Türkiye’nin çok daha önemli bir rolü olduğunu vurgulayan Opel CEO’su Florian Huettl, “Türkiye, Almanya ve Birleşik Krallık ile birlikte bizim 3 ana pazarımızdan biri. Dolayısıyla söz konusu ‘ana pazar’ söylemimi, yalnızca satış rakamları için değil, kararlarımızı alırken danıştığımız ve dinamiklerini göz önünde bulundurduğumuz bir ülke olarak açmak doğru olur’’ şeklinde ekledi.Opel Türkiye’nin satış rakamları ve büyüme trendinin giderek hızlandığını vurgulayan Florian Huettl, “Türkiye pazarında satış hacmimiz pandemi ve çip krizine rağmen %15 artarak 17 bin adet seviyelerine geldi. Ocak – Haziran 2022 dönemine baktığımızda; bu süreçte binek pazar payımızı %5,2’ye; toplam pazar payımızı ise %4,7’ye yükselttik. Açıkçası, bu büyümenin sürdürülebilir olmasını diliyorum ve bunu sağlamak için heyecan verici ürünler kadar müşteri memnuniyetinin de önemli olduğunu düşünüyorum. Bu alanda da %98.5 müşteri memnuniyeti ile iyi bir ivme yakaladığımızı söyleyebilirim.’’ şeklinde konuştu.

“Elektrikli bir marka olacağız”

Elektrikli araçlar konusunda önemli açıklamalarda bulunan Huettl, “Bugün elektrikli dönüşüme baktığınız zaman çok açık bir şekilde söyleyebilirim ki; Opel markası bu dönüşümün öncülerinden biri olarak çok önemli bir rol üstlenecek. Hali hazırda elektrifikasyon konusunda çok ciddi adımlar atmış durumdayız. Şu anda 12 farklı elektrikli modelimizin yanı sıra %100 elektrikli ticari araç modellerimizle de öncü rol üstleniyoruz. 2024 yılında tüm Opel modellerinin bir elektrikli versiyonu olacak ve 2028 için hedefimiz Avrupa’da Opel’in tamamen elektrikli modellerle satışa sunulacak bir konumda olması. Türkiye de bizim bu gelişimde ön planda tuttuğumuz ülkelerden biri. Elektrikli modellerimiz de bu hedefler çerçevesinde Türkiye pazarındaki yerini alacak.” dedi. Opel markasının yeni pazarlara girmeyi hedeflediğini de aktaran Huettl,” Bizim merkezimiz Avrupa, Türkiye ve Akdeniz ülkeleri… Körfezi ve havzayı kapsıyoruz. Geçtiğimiz yıl güçlü bir şekilde Şili’de aktivitelerimize başladık. Yeni Zelanda operasyonlarımız başlayacak. Ek olarak Tayland özelinde çalışmalarımız var. Mısır ve Fas’ta pozisyonumuz çok güçlü. Aynı zamanda da yeni pazarları araştırıyoruz”açıklamasını yaptı.

2021’de bireysel kullanım ve e-ticaret firmalarının talebi ile Türkiye’deki motosiklet pazarı yüzde 22,8 büyümüştü. B sınıfı ehliyetle kullanılabilen 0-50cc ve elektrikli motosikletlere kolay ulaşılabiliyor olması nedeniyle bu araçlara talep ise yüzde 64 arttı. Bu segmenti daha çok ilk kez motosiklet alanlar tercih etti. 2020 yılında pandemi ile başlayan bu eğilim ile 250 bin yeni kullanıcı motosiklet ile ilk kez motosiklet ile tanışmıştı. Diğer bir artış ise e-ticarete gerçekleşti. Özellikle 100-125cc aralığındaki motosikletlerde talep 2021’de yüzde 67 arttı.

İlk 4 aydaki büyüme

2022 ilk 4 ayında ise motosiklet satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 41 büyüdü. MOTED (Motosiklet Endüstrisi Derneği) Başkanı Başarı Erbaş 2022’de çip krizi, Ukranya savaşı ve Çin de başlayan kısmi kapanmalar nedeniyle ürün tedarikinde önemli ölçüde sorunlar yaşanmasına rağmen sektörün büyümeye devam ettiğine dikkat çekti. Erbaş,”Bu sorunların 2022’de devam edeceğini ancak gelecek yıl sorunun ortadan kalkacağını ve gerçek büyümenin 2023 yılında artarak devam edeceğini umuyoruz” dedi. Özellikle B sınıfı ehliyetle kullanılması ve motorlu taşıt vergi yükü olmaması sebebiyle 50cc motor hacme kadar motosikletlerin tercih edildiğini de kaldeden Erbaş ,”Göreceli olarak diğer motosikletlere göre ucuz ve kolay ulaşılıyor olmasının getirdiği kolaylık ile pazara yeni kullanıcıların katılması sağlandı. Tüm bu unsurları ele aldığınızda son iki yıl içinde 250 bin tekil yeni kullanıcının motosikleti tercih etmesi yadırganamaz” diye konuştu. 

Fiyatlar 100 bin TL arttı

Döviz kuru ve navlunlardaki önemli artış nedeni ile motosiklet fiyatlarının yükseldiğine dikkat çeken Erbaş, “ En ucuz ürün 35 bin TL bir üst halk tipi olan 125cc ye kadar olan araçlar ise 50 ila 100 bin TL aralığına yükseldi. Fakat benzin fiyatlarındaki aşırı artış ve otomobil fiyatlarındaki yükselişinde motosiklete olan talebin artmasını tetikledi. Kentleşmenin hızla artması, motosikleti artık önemli bir ulaşım alternatifi haline geldi. En yaygın kurye ulaşım aracının motosiklet olması sektörün büyümesinde rol alan en önemli etkenlerden birisi. Özellikle salgın döneminde ticari kullanım için kullanılan motosiklet sayısında önemli artışlar yaşandı.”

TAİD (Ağır Ticari Araçlar Derneği) 2022 yılı Ocak-Mayıs dönemi Türkiye ağır ticari araç pazarı geçen yıla göre %6 azalalarak 11.2 bin oldu. Çekici satışları %3 azalarak 6.7 bin adet , 16 ton ve üstü kamyon satışları da %16 azalarak 2.8 bin adetlere geriledi. Ancak mayıs ayı özelinde ağır ticari satışları 2022 mayısa göre yüzde 4 arttı. Çekici ve 16 ton ve üstü kamyon satışları aynı kalırken 16 ton altı kamyon satışları da % 25 yükseldi. 2021’de toplam 25.9 bin olan ağır ticari satışlarının bu yıl sonunda 28 bin adetlere çıkacağı öngörülüyor. 

30 binlere giderdi

Ford Trucks Genel Müdür Yardımcısı Serhan Turfan tedarikteki sıkıntılar ve çip krizinin halen devam ettiğini belerterek bunların pazarın 30 binleri aşmasına engel olduğunu belirtti. Turfan ağır ticari pazarın son 10 yıllık Mayıs ayı ortalama satışlarına göre %4, çekici satışlarının %24 arttığını ifade etti. Türkiye ticari araç grubunda ilk 5 ayda üretim yüzde 22, ağır ticari araç grubunda yüzde 22 ve hafif ticari araç grubunda yüzde 22 arttı.

Hafif ticari beklentisi 150 binlerde

Geçtiğimiz yıl 175 bin adetlerde oluşan hafif ticari araç satışlarının ise 2022 sonunda 150 bin adetlerde olması öngörülüyor. Sektör yetkilileri artan faizler, vade kısıtlamaları, yükselen fiyatlar nedeniyle talebin değişebildiğini vurgulayarak Bayram sonrası dönemde pazarda yavaşlama yaşanabileceğini öngörüyorlar. Öte yandan Renault Trucks Türkiye, yönetim sorumluluğunda olan Kafkasya bölgesinde yeni bir iş birliğine imza atacak. Yeni anlaşma doğrultusunda Kafkasya ve Orta Asya'daki en büyük Gürcü otomotiv şirketi olan Tegeta Commercial Vehicles, Renault Trucks’ın Gürcistan ve Ermenistan bölgelerinden sorumlu bayisi olarak hizmet vermeye başlıyor.

Avrupa'da otomobil pazarı 2022 Mayıs ayında 2021 Mayıs ayına göre %12,5 azaldı ve toplam 948.149 adet seviyesinde gerçekleşti. 2021 yılı Mayıs ayında Avrupa otomobil pazarı 1.083.255 adetti. AB (26),UK ve EFTA ülkeleri toplamına göre hazırlanan raporda, otomobil satışları 2022 Ocak-Mayıs döneminde %12,9 azaldı.  Otomobil pazarı 2022 Ocak-Mayıs döneminde 2021 yılı aynı dönemine göre %12,9 azaldı ve toplam 4.531.598 adet seviyesinde gerçekleşti.

Türkiye 6'ıncı sırada

2022 Mayıs ayı sonunda Türkiye, geçen yılın aynı dönemine göre %13,6 azalış ve 214.148 adet ile Avrupa otomobil satışları sıralamasında 6. ülke olarak yer aldı. 3 Avrupa otomobil pazarı ülkelere göre değerlendirildiğinde AB (26), UK ve EFTA ülkeleri toplamına göre 2022 Mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre en fazla düşüş gösteren pazarlar sırasıyla %33,2 ile Litvanya, %24 ile Avusturya ve %23,5 ile Portekiz oldu. Geçen yılın aynı ayına göre en fazla büyüme gösteren pazarlar ise sırasıyla %65,9 ile İzlanda, %35,2 ile Bulgaristan ve %24 ile Romanya oldu.  AB (26), UK ve EFTA ülkeleri toplamına göre 2022 yılı Ocak-Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine düşüş yaşanan pazarlar sırasıyla %24,5 ile Litvanya, %24,3 ile İtalya ve %22,9 ile Danimarka oldu. Ocak-Mayıs döneminde en fazla büyüme gösteren pazarlar sırasıyla %61,1 ile İzlanda, %32,9 ile Romanya ve %17,5 ile Bulgaristan oldu.