Torosların gizli hazinesi, eşsiz mühendislik örneği Varda Köprüsünün hikayesi
Adana'daki Varda Köprüsü, Türkiye'nin en görkemli yapılarından biri. Tarihe tanıklık eden köprü, 112 yıl önce inşa edildi. Mühendislik harikası olarak anılan köprü, Hicaz demir yolunun en önemli geçitlerinden oldu. İşte Varda Köprüsü'nün hikayesi...
Varda Köprüsü, halk arasında "Koca Köprü" veya "Alman Köprüsü" olarak da anılıyor.
Adana'nın Karaisalı ilçesindeki köprü, 172 metre uzunluğunda, orta ayakları 99 metre yüksekliğinde.
Adana-Ankara istikametinde bulunan Karaisalı ilçesine bağlı Hacıkırı Köyü'nün yaklaşık bir kilometre güney batısında bulunan Varda Köprüsü halk arasındaki ismi Koca Köprüdür. Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamit ile Alman İmparatoru Kaiser Wilhem tarafından imzalanan anlaşmada Varda Köprüsü, Osmanlı Devletinin son dönemindeki en önemli projelerinden biri olarak İstanbul-Bağdat-Hicaz demir yolu hattını tamamlamak üzere 1907-1912 yılları arasında inşa edilmiştir. Varda Köprüsü 99 metre yüksekte olup ve 172 metre uzunluğunda, köprü 4 ana ayak üzerine yer almaktadır.
Zamana karşı sapasağlam ayakta kalan ender köprülerden biri olan Varda Köprüsü, Kızılçam ağaçlarının sardığı bu köprü, eşsiz manzarası ve muhteşem mimarisiyle dikkat çekiyor.
Sultan 2. Abdülhamit ile Almanya Kralı Kaizer Willheim II tarafından yapılan anlaşmayla Haydarpaşa'dan Bağdat-Halep-Şam'a kadar demir yolu ağı kurulması öngörüldü. Alman mühendislerin kontrolünde inşasına başlanan demir yolu yaklaşık 15 yılda tamamlandı.
JAMES BOND FİLMİYLE ÜNLENDİ, TURİST AKININA UĞRADI
Varda Köprüsü 2012 yılında çekilen 007 James Bond-Skyfall filminde bazı aksiyon sahnelerinde gösterildi. Dünya çapında ünlenen Varda Köprüsü, filmdeki sahnelerin ardından hala büyük ilgi görüyor. Sarp kayalık alana gelenler, köprüyü arkalarına alıp selfie yapıp sosyal medyada paylaşıyor. Skyfall'un 15 dakikasının çekildiği Adana'da, hareketli görüntülerde görünen Varda Köprüsü'ne yerli turistler selfie çekmek için geliyorlar.
Varda Köprüsü’nün ilginç özelliklerinden biri köprü ayaklarından birinin diğer köprü ayaklarından 1 metre önde olmasıdır. Derin bir vadiyi birbirine bağlayan köprünün yapımında çelik kafes örme tekniği kullanılmış. Köprünün beş yapım sürecinde 21 işçi ve bir alman mühendis maalesef hayatını kaybettiği biliniyor.
KÖPRÜNÜN KADERİNİ DEĞİŞTİREN ADAM
Mondros Sözleşmesinden hemen sonrasında Adana’yı işgal etmek için gelen Fransızlar İç Anadolu’ya gidecek olan malzeme ve asker sevkiyatını engellemek için Varda Köprüsü'nü Milis Güçleri tarafından dinamitle patlatılmak istenmiş. Ancak işgal sırasında anlaşma üzerine burada görevde bulunan N. Mavrogordaton’un yardımcısı Mühendis Mösyö Deduval, böyle bir mimarlık eserinin yıkılmasına engel olmak için saatlerce Emin Polat Ağa'ya yalvarmış ve ikna ederek Varda Köprüsü yerine daha güneyde bulunan Yaramış Köprüsü dinamitlenerek Fransızların girişi engellenmiştir.
Tren hattının en önemli ve zorlu geçiş noktası ise Toros Dağları'ndaki Belemedik bölgesi oldu. Bölgede hat için 1905'te toplam 12 kilometre uzunluğunda, 22 tünel açıldı. Bu tünellerin inşası sırasında da bölgede bir şantiye ve hastane ile ihtiyaç duyulan yapılar faaliyete geçirildi. Projenin en görkemli yapısı ise bir asırdan fazla süreden beri ayakta olan Varda Köprüsü oldu. Köprü, 200 metre uzunluğunda ve 100 metre yükseklikte, "aşılmaz" denilen Toros Dağları'nın arasından trenlerin geçişini sağlıyor.
KÖPRÜNÜN İSMİ NERDEN GELİYOR?
Almanlar tarafından yapıldığı için halk arasında Alman Köprüsü dendiği de oluyor. Yine halkın uygun gördüğü bir isim Koca Köprü… Varda adının nereden geldiği ise rivayetlere dayanıyor… Buna göre, köprü inşa edilirken yukarıdaki işçiler yükseklik mesafesini ölçebilmek için aşağıya taş atarlarmış, aşağıdaki işçiler de “var daha, var daha, vardaaa’’ diye bağırırlarmış. Zamanla bu sesleniş “varda” sözcüğünü doğurmuş ve o sözcük köprüye isim olmuş.
Öte yandan bir iddiya göre de, köprü yapımında görev yapan bir Alman mühendisin eşinin adının Varda olması nedeniyle ona ithafen bu ismin konulduğu söyleniyor.