Tapuda yeni dönem! Ev fiyatları ve rayiç bedel farkı için düğmeye basıldı

Tapu harcı ile ilgili son dakika gelişmesi, dikkat çeken vergi detayı ortaya çıktı. Her yıl enflasyon oranları dikkate alınarak, vergi hesaplamaları için geçerli olan değerler güncelleniyor. Mirasçılara gayrimenkuller ilk intikal ettiğinde tapu harcı ödenmiyor. Ancak mirasçılar gayrimenkulleri kendi aralarında miras taksimatı yaptıklarında, yüzde 2,277 oranında tapu harcı ödenir. Satışta uygulanan tapu harcı oranı ise yüzde 4., gayrimenkulün bağışı sırasında ödenen tapu harcının oranı ise yüzde 6,831. 2022’de mirasçılar kendilerine isabet eden 455.635 liraya kadar değerdeki varlıklar için vergi ödemezken, bu yıl oran artırıldı. İşte tapu harcı vergisi ile ilgili gelişmenin ayrıntıları... Konutta fiyat ve rayiç bedel farkına müdahale geliyor. Konut fiyatlarıyla rayiç bedelleri arasındaki farka yönelik bir çalışma başlattıklarını açıklayan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Bu bir kangren, bu kangrenin de üstesinden gelecek çok ciddi bir çalışmamız var diye konuştu. Peki bu çalışma konut piyasasını nasıl etkiler? Milliyet’te yer alan habere göre; Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, tapudaki yeni dönemin detaylarını paylaştı: “Belediye rayiç değerleri ile tapuda gösterilen değerler arasında ülkemizde bir fark var. Bu özellikle bazı bölgelerde hatta arsa ve arazi türündeki taşınmazlarda biraz daha fazla. Tabi bu kısım kanuni bazı düzenlemelere ihtiyaç duyuyor. Tapu dairelerinde harca esas bedelin asgari tutarı taşınmazın belediyede gözüken rayiç değerine bağlıdır. 2023 yılında emlak vergi değeri yeniden değerleme oranının yarısı olan yüzde 61.46 seviyesinde artırıldı. Ama taktir komisyonu her 4 yılda 1 toplandığı için ara dönemlerde yeniden değerleme oranının yarısı oranında yapılan zam bu farkın açılmasına neden oluyor. Lakin bu noktada özellikle tapuda satış bedelleri üzerinde yüzde 4 olarak alınan yüksek tapu harcının da önemli bir neden olduğunu belirtmek gerekir. Bugün 1 milyon liraya satılan bir daire için 40 bin TL yani yüzde 4 tapu harcı devlet tarafından tahsil ediliyor. 2023 yılında sadece tapu harcı nedeniyle 54 milyar 762 milyon TL’lik bir bütçe oluşturuldu ki harç gelirlerinin önemli bir kısmı tapu harcından geliyor. Bu çerçevede genel bir beyan affı önemli bir ihtiyaçtır. Gerek orta gelirliler için müteahhitlerin tam kredi çektirememesi gerekse taşınmazların satış bedellerinin gerçekten gösteriminin önünde bir beyan affı ihtiyaç olarak gözüküyor. Regülasyonlar sadece gayrimenkullerin tapu harcı kısmı ile değil bedelin tahsil edilme yöntemleri, yetkisiz aracıların ortadan kaldırılması ve mal sahibi olmayanların verdikleri ilanların sistem dışında bırakılması gibi birçok düzenlemenin farklı kurumlar çerçevesinde yapılmasına ihtiyaç duyuluyor. Bu konuda öncelikle emlak vergisi kanunda yapılacak düzenlemelerle gayrimenkulün değer haritalarının ülkemizde oluşturulması ve bu değer haritalarına esas taşınmaz asgari satış bedellerinin belirlenmesi bu problemlerin önüne geçmeyi kolaylaştırabilir. Aynı zamanda emlak işletmelerine verilecek yetkilerle bu bedellere ilişkin kontroller de sağlanabilir. Bununla beraber tapu sicili kanununda yapılacak düzenlemelerde beyan edilecek asgari düzenlemeler tekrar gözden geçirilebilir. Buna bağlı yabancılara satışta yapılan düzenlemelerin devletin harç gelirlerini artırdığı aşikardır. Ama bu sürecin tapu harcındaki indirim ve beyan affı ile beraber çıkarılmasının daha doğru olacağını değerlendiriyoruz. Bakan Kurum, “Yeni Evim kampanyasıyla ilgili komisyon kurulacağını belirtti. Kampanyaya dahil olacak projeler nasıl denetlenecek Orta gelir kısmı için yapılan projelerde özellikle mevcutta yeni başlamış ve belli tamamlanma oranı olan kredilerin çekimi sırasında Bakanlık bir liste açıklamayı düşünüyor. Bu çerçevede gerek Emlak Konut gerekse de diğer dernekler aracılığı ile müteahhit firmalardan stoklar, listeler ve fiyatlar alınarak bir komisyon çerçevesinde bunların hareketliliği ve değişimleri takip ediliyor olacaktır. Umarım ki bu fiyatlar kampanya öncesinde de sağlıklı olarak alınabilmiş ve buna ilişkin değişimler bu kampanya çıktıktan sonra da kontrol edilebilir niteliğe kavuşmuştur. Bu açıdan baktığımızda fiyat değişimlerinin takibi kampanya özelinde değil aslında genel olarak bir sistem altyapısı ile sürekli takip edilmeye ihtiyaç duyuyor. Kampanyanın daha geniş kitlelere yayılması ve tüketiciler tarafından da tercih edilebilmesi için düzenlemenin yapılması faydalı olacaktır. Yoksa bu kampanyaya katılan firmaların metrekarede 100 bin TL’ye kadar bedel istediği proje fiyatlarını görüyor olacağız. Rakamların bu komisyon tarafından takip ve kontrol edilmesi umarız ki etkin ve verimli bir şekilde sağlanabilir. Buna ilişkin kanuni bazı düzenlemelere de ihtiyaç olabileceği öngörülüyor. Özellikle ikinci el konutlara getirilmesi planlanan kampanya çerçevesince ödemelerde biz Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın desteğini görmeyebiliriz. Çünkü bu destek aslında taşınmazı satın alan kişinin bu taşınmazda hemen oturamayacağı ve inşaatı devam edilen yerlerde kira öderken en azından bu kredileri ödeyebilmesine ilişkin planlanıyordu. İkinci el konutlarda ise taşınmazı satın alacak kişi doğrudan taşınmazda oturma hakkı bulacağı için bu modelde böyle bir destek planlanmaması makul gözüküyor. Bu çerçevede ödemelerin sabit yapılması ama gene benzer şekli ile daha önce kişinin herhangi bir konutunun olmaması belli bir süre içerisinde herhangi bir konut satışı yapmamış olması bu noktada projenin daha çok ihtiyaç sahipleri tarafından kullanılmasına imkan sağlayabilir.” Veraset ve İntikal Vergisi (VİV) değerleri de 54 no. lu Genel Tebliğ’le güncellendi. (30 Aralık 2022 tarihli Resmi Gazete) Tebliğe göre; mirasçılar kendilerine intikal eden varlıkların değeri (2023 için) 1.015.747 lirayı aşmadığı sürece vergi ödemeyecek. Hürriyet gazetesi yazarı Ahmet Karabıyık, detayları yazdı: 2022’de mirasçılar kendilerine isabet eden 455.635 liraya kadar değerdeki varlıklar için vergi ödemezken, bu yıl istisna tutarı 1.015.747 liraya artırılmış oldu. Ölen kişinin füruğu (altsoyu) bulunmuyorsa, eşe mirasla geçen varlıklar için istisna tutarı ise 2.032.742 TL‘ye yükseliyor. İstisna tutarının üzerinde kendilerine miras (varlıklar) kalan mirasçılar için vergi oranı yüzde 1’den başlayıp yüzde 10’a kadar yükseliyor. Vergi ödeyecek mirasçılar; kendilerine intikal eden nakit, döviz, gayrimenkul gibi varlıklar üzerinden ne kadar vergi ödeneceğini, aşağıdaki tarife tablosundan hesaplanabilir. Mirasçıların ölüm tarihinden sonraki dört ay içinde beyanname vermesi gerekiyor. (Ölüm Türkiye’de meydana gelmemişse ve/veya mirasçıların Türkiye’de bulunmaması durumlarında, beyanname verme süreleri farklılık gösterebiliyor.) Muristen kalan varlıkların değeri, istisna haddinin altında kalsa dahi yine beyanname verilmesi gerekiyor. Beyanname verdikten sonra vergi ödemeleri, üç yılda ve altı taksitte (her yıl mayıs ve kasım aylarında) yapılabiliyor. İvazsız (karşılıksız) olarak; bağış ve hediye verildiğinde de varlıkları edinen kişiler (bir ay içinde) VİV beyannamesi vererek vergi ödemek zorunda. 2023 yılı için (İvazsız suretle meydana gelen intikallerde) istisna tutarı 23.387 TL (2022 için 10.491 liraydı). Bağış ve hediyeler için vergi oranları (mirasa göre) daha yüksek... Yüzde 10’dan başlayıp, yüzde 30’a kadar çıkıyor. Bağış ve hediyeler aile üyelerinden (Anne, baba, eş ve çocuklardan) alındığında, vergi oranı yarı yarıya düşüyor. Vergi ödeme süresi beyanname verdikten sonraki üç yıl içinde altı taksitte (her yıl mayıs ve kasım aylarında) yapılabiliyor.