Sıfır ve ikinci el arabada yeni dönem! ÖTV ve yeniden fabrika satış detayı

Çip ve tedarik sorunları nedeniyle uzun süredir yeterli sayıda araç bulamayan otomotiv sektörü, biriken güçlü müşteri talebi ve yıl sonunda bir miktar daha artan araç bulunurluğunun etkisiyle son çeyrekte satışlarını arttırdı. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Ocak-Ekim 2022 dönemine ait otomobil ve hafif ticari araç satış rakamlarını açıkladı. ODD verilerine göre, otomobil ve hafif ticari araç satışları ekim ayında bir önceki yılın ekim ayına göre yüzde 14.9 artarak 65 bin 222 adede ulaştı. Bu dönemde, otomobil satışları yüzde 17.1 artarak 47 bin 440 adet, hafif ticari araç satışları da yüzde 9.5 artarak 17 bin 782 adet olarak gerçekleşti. Ekim ayında otomobil ve hafif ticari araç pazarının lideri 13 bin 198 adetle Fiat olurken, bu markayı 7 bin 654 adetle Ford ve 6 bin 891 adetle Renault takip etti. Ocak-Ekim 2022 dönemini kapsayan 10 aylık verilere bakıldığında ise otomobil ve hafif ticari araç pazarı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 4.7 daralarak 585 bin 752 adetlik satış rakamına ulaştı. Bu dönemde otomobil satışları yüzde 6 oranında azalarak 446 bin 664 olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 0.4 azalarak 139 bin 88 adet olarak gerçekleşti. 10 aylık dönemde pazardaki satışların yüzde 87.8’ini A, B ve C segmentindeki araçlar oluşturdu. C segmentindeki (orta sınıf) otomobiller 227 bin 813 adetle yüzde 51 pay alırken, B segmentindeki (küçük sınıf) otomobillerin payı yüzde 36.3 oranlar 162 bin 181 adet oldu. Gövde tiplerine göre değerlendirildiğinde ise Ocak-Ekim 2022’de en çok tercih edilen gövde tipi yüzde 40.9 ile SUV otomobiller, yüzde 37.3 pay ile Sedan otomobiller ve yüzde 20.1 pay ile HB otomobiller olarak kayıtlara geçti. Bu dönemde, benzinli otomobiller yüzde 70.8 pay ile 316 bin 109 adet satışa ulaştı. Dizel otomobillerin payı yüzde 16.7 ile 74 bin 677 olurken, hibrit otomobillerin payı yüzde 9.8 ile 74 bin 677 adet olarak gerçekleşti. 10 aylık dönemde satılan elektrikli otomobillerin adedi ise 4 bin 939 oldu. ÖTV matrah limitlerinde güncelleme beklentisi ekim ayında da gerçekleşmedi. Ancak, pandeminin ardından gelen çip ve tedarik krizi nedeniyle hem filo hem de perakende tarafında biriken talep pazardaki satış temposunu korumaya devam etti. Otomotivde son matrah güncellemesi Ağustos 2021’de yapılmıştı. Buna göre, 1.6 litre motor hacmine sahip ve vergisiz fiyatı 200 bin TL’nin üzerine çıkan sıfır araçlardan yüzde 80 ÖTV alınıyordu. Son 1.5 yılda hem Döviz Kurları hem de küresel maliyet artışları nedeniyle Türkiye pazarında satılan araçların yüzde 80’ine yakınının vergisiz fiyatı 200 bin TL’yi geçti. Bu yüzden son 10 aya bakıldığında satılan otomobillerin yüzde 76’sı yüzde 80’lik vergi dilimine giriyor. ÖTV indirimiyle alakalı henüz bir açıklama bulunmuyor.Hazine ve Maliye Bakanlığınca, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Uygulama Genel Tebliği'nde muhtelif konulardaki ihtilaf yaşanan konulara ilişkin hususlara açıklık getirilirken, daha önce ilgili kanuna eklenen Cumhurbaşkanının motorlu araç ÖTV ve matrahlarının alt ve üst sınırını 3 katına kadar artırabilme ve sıfıra indirebilme yetkisi de uygulama tebliğine eklendi. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kapsamda, muvazaalı olmamak kaydıyla, motorlu araç ticareti ile uğraşan ÖTV mükelleflerince taşıt tesliminden sonra aynı araç için yapılan aksesuar, boya koruma, kuaför, ek garanti ve benzeri teslim ve hizmetlere ilişkin bedellerin ÖTV'ye tabi olmadığı hususu netleştirildi. ÖTV Kanun'u uyarınca ÖTV kapsamı dışında bırakılmış bulunan itfaiye öncü aracının mahiyeti ve taşıması gerektiği özelliklerin ne olduğu açıklığa kavuşturularak, hem bu alandaki suistimallerin hem de hatalı uygulamaların önüne geçildi. Buna göre, ÖTV kapsamında olmayan itfaiye araçlarının bu kapsamda olabilmesi için araçların bazı donanımlara sahip olması gerektiği konusu netleştirildi. Örneğin, aracın uzaktan fark edilebilir özellikte olması, tepe lambalarının olması, taşıtlardaki zorunlu yangın tüpü ve ilk yardım malzemeleri dışında, ortalama bir yangına müdahale edilebilir boyutta yangın tüpü ile yangın yaralanmalarında kullanılacak nitelikte tıbbi malzemenin bulunduğu ilk yardım kutusunun sabit bir yerinin olması, araç içinde itfaiye öncü hizmetlerinde kullanılacak nitelikte teknik ekipmanın olması gibi hususlar Tebliğ'e eklendi. Öte yandan 26 Ekim 2021'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda yapılan düzenlemeye istinaden, ÖTV tebliğindeki Bakanlar Kurulu ibaresi Cumhurbaşkanı olarak değiştirildi. Böylece, Cumhurbaşkanının motorlu araç ÖTV ve matrahlarının alt ve üst sınırını 3 katına kadar artırabilmesi ve sıfıra indirebilmesine ilişkin düzenleme uygulama tebliğinde yer almış oldu. Hem sıfır hem de ikinci el araba fiyatları artmaya devam ederken otomobil alma hayali kuranları bir kez daha düşündürecek haber geldi. Ucuz araba bulmak artık neredeyse imkânsız hale gelirken 400 bin liranın altında Kasım ayı itibariyle sadece tek bir model araç kaldı. Vatandaşın ümidi ise henüz bir rakam telaffuz edilmeyen TOGG oldu. Otomobil sektöründeki çip krizi, dövizdeki dalgalanmayla birleşince araba almak isteyenler hayallerine ulaşamadı. Günden güne artan otomobil fiyatlarına 6 ay ve 6 bin km kuralı da çare olmadı. İlan sitelerinde ikinci el araçların fiyatları neredeyse sıfır araçları solladı. Eğer sıfır otomobil almak istiyorsanız o parayı gözden çıkarmanız gerekiyor Sıfır otomobil alma hayali kuranlar bu haber sizi yakından ilgilendiriyor. Küresel çip krizi, enflasyon ve döviz kurundaki dalgalanmalar nedeniyle otomobil fiyatları aldı başını gitti. Son dönemde Türkiye'de sıfır araçların satışında da ciddi bir azalma var. Sıfır araçlardaki pahalılık günden güne etkisini hissettiriyor. Buna göre Türkiye'de sıfır araç almak isteyen bir vatandaşın 400 bin TL'yi gözden çıkarması gerekiyor. 400 bin TL'nin altında yalnızca tek bir model kaldı. Hyundai i10 Kasım ayı itibariyle listede 331 bin 500 liradan satılıyor. Bunun dışındaki tüm binek / ticari otomobillerin fiyatı 400 bin TL'nin üstünde. Piyasadaki en ucuz diğer otomobillerden bazıları ise şöyle: Hyundai i20 1.4 MPI 6 İleri Düz MT Jump - 437.000 TL Fiat Egea Cross Street 1.4 Fire 95 HP - 452.900 TL Renault Clio Joy 1.0 SCe 65 bg - 438.000 TL Citroen C3 1.2 PureTech 83 HP - 5 İleri Manuel Feel - 461.000 TL Güncel liste fiyatlarına göre Kasım ayı itibariyle piyasada 500 bin liranın altına bulunabilecek araçlar böyle sıralanırken gözler yerli üretim TOGG'a çevrildi. Araç almak isteyenler ilan sitelerine şimdiden 'TOGG alacağım için satılık' diye ilan vermeye başladı. TOGG'un CEO'su Gürkan Karakaş, son yaptığı açıklamada TOGG için fiyat belirlemenin çok doğru olmadığını önümüzdeki süreçte satışa çıkacak bir otomobilin fiyatının şimdiden belirlenmesinin ticari açıdan olumlu bir hamle olmadığını belirtmişti Oto galericiler, bu durgunluğun sene sonunda bozulacağını belirtirken, 2023’e hareketli başlayacaklarını vurguladı. Galerici Yavuz Çiftçi,“İnsanlar şu anda 2023 model yeni çıkacak otomobilleri bekliyor. Bu da piyasanın durgun geçmesine sebep oluyor fakat 2023’e yaklaşırken piyasanın tekrardan hareketleneceğini ve canlanacağını düşünüyoruz” dedi. İkinci el otomobil piyasasının durgunluğunu koruduğunu belirten Yavuz Çiftçi, “İkinci el piyasasında geçen seneye göre satış rakamları yüzde 8 düştü. Geçen seneye göre daha durgun bir dönem yaşıyoruz. Bunun sebeplerine bakacak olursak otomobil fiyatları hızlı bir artış gösterdi. Bu artış insanları ihtiyaçtan çok otomobilleri bir yatırım aracı olarak görmelerine neden oldu. Sonrasında devletin yaptığı tedbirler bu yükselmenin önüne geçti. Dönemsel olarak bu aylar genellikle otomotiv piyasasını etkiler. Baktığımızda senenin sonuna geliyoruz, çocuklar okula dönüyor, aileler çocuklarla ilgileniyor. Bu durum ikinci el otomobil piyasasını etkiliyor. Bankaların kredi faizleri ve akaryakıt fiyatlarının yukarıda olması da ayrı bir etken” ifadelerini kullandı. İkinci el otomobil piyasasının sene sonuna doğru hareketleneceğini belirten Çiftçi,“Senenin sonuna doğru yaklaşırken, insanlar araba değiştireceği zaman yeni model bir araba almak istiyor. Yeni yıla 2 ay kalmışken şu an araba alıp yaştan 1 yıl zarar görmek istemiyorlar. Bunu bekleyen bir kısım var. Bu da hem ikinci eli hem de sıfır araç piyasasını durağan tutuyor. Yani 2023 model arabaları bekleyen bir kısım var. Senenin sonuna doğru piyasa tekrardan hareketlenir. Fiyatlara baktığımızda, yüzde 10-15 civarında geri gelme söz konusu. İnsanlar bu yüzde 10-15’lik geri gelmeyi göze aldıkları zaman bir şekilde ticaret dönüyor. Piyasa aslında hiçbir zaman durmaz, sadece rakamlar güncellenir, kaldığı yerden devam eder. İnsanlar yeni rakamlara kendilerini alıştıramadıkları zaman bir durağanlık hareketsizlik başlıyor” dedi.Türkiye’deki ilk basit örneklerini kurumsal ikinci el şirketlerinde gördüğümüz yenilenmiş ikinci el araç pazarında işler büyüyor. Otomotiv devi Renault, Fransa ve İspanya’da ‘Refactory’ ismiyle hizmet veren fabrika çıkışlı ikinci el araç satışı modelini resmen Türkiye’ye getiriyor. Konuyla ilgili daha önce “Değerlendirme aşamasındayız” diyen Renault Group CEO’su Hakan Doğu, 2023 yılında faaliyetlerin başlayacağını belirterek, “Artık son aşamadayız. Teknolojik olarak yatırımlarımızın kararını verdik. Türkiye’de ikinci elin kaderini değiştireceğiz. Yeni bir oyun kuracağız. Muhtemelen diğer üreticiler bizi taklit edecek. Çünkü, otomobile doğru ulaşma yöntemi bu olacak. 10 yıl boyunca aracı sürekli yenileyip garantiler vererek, halkın güvenerek kullanacağı uygun fiyatlı araçlar yapacağız” dedi. Hürriyetin haberine göre; Uluslararası Paris Otomobil Fuarı’nda MAİS A.Ş. Genel Müdürü Dr. Berk Çağdaş ile birlikte sorularımızı yanıtlayan Renault Group Türkiye CEO’su Doğu, fabrika çıkışlı ikinci el hizmetiyle ilgili ilk ayrıntıları, “Yenileme merkezi Bursa’daki Oyak Renault fabrikasının içerisinde olacak. Başlangıçta 6 yaşına kadar araçlar yenilecek sonrasında bunu 10 yaşa kadar uzatmayı planlıyoruz. Motor da dahil her şey yenilenebilecek. 2 yıl da garanti sunulacak” sözleriyle paylaştı.Peki, bu araçların alım ve satım işlemleri nasıl yapılacak? Bu noktada devreye Türkiye’deki geniş Renault bayi ağı girecek. Konuyla ilgili bilgiler veren Dr. Berk Çağdaş, Refactory’nin Türkiye için çok önemli bir proje olduğunu belirterek, “İlk etapta yenilenmiş ikinci el araç alım ve satış işlemlerini şubelerimiz kanalıyla yapmak istiyoruz” dedi.Renault ilk ‘Refactory’ yani YENİLEME merkezini 2020 yılında Fransa’da Micra ve Zoe’yi ürettiği Flins fabrikasında devreye aldı. Bu fabrikada Renault, Peugeot, Dacia ve Toyota markalı otomobillerin yenileme işlemleri gerçekleşiyor. Sadece 800 çalışan bu işlemler için özel olarak istihdam ediliyor. Genelde 3-4 yaşında araçlar kabul ediliyor ve yenilemenin ardından 6 ay ila 1 sene arasında garanti veriliyor. Tüketici, kendi aracını yeniliyor ve kullanmaya devam ediyor veya yenilenmiş Ikinci El araçları satın alabiliyor. Türkiye’de ise Hakan Doğu’nun da belirttiği gibi hem yaş aralığı hem de garanti süreleri daha uzun olacak. Sistemin ilk etapta Renault ve Dacia markalı otomobiller için geçerli olacağı tahmin edilse de asıl detaylar kısa süre içerisinde netleşecek. Bu adımın Türkiye’deki diğer üreticileri de harekete geçirmesi bekleniyor.Türkiye’de iki-üç yıl içerisinde bir Ar-Ge merkezi kuracaklarının bilgisini de paylaşan Hakan Doğu, Dr. Berk Çağdaş ile birlikte Türk tüketicilerinin karşısında yakında birçok yenilikle çıkacaklarını bildirdi. Doğu, “Berk Bey ile birlikte yakında 4-5 inovatif proje açıklayacağız. Servisiyle, bağlantılı Araç çözümleriyle, teknolojisiyle Türkiye’de hiç kimsenin yapmadığı klasiğin dışında işler yapmak istiyoruz. Dünya değişiyor, otomotiv değişiyor. Türkiye’de otomotivin Apple’ı olmak gibi kendimize hedef koyduk. 53 yıllık köklü ortaklığımız (Renault-Oyak Grubu) var. Bu ülkenin otomotiv sektörü için kurucu babalarıyız. Türkiye’de tekrardan otomotiv ekosistemini kurmayı kendimize misyon edindik. Bu zamana kadar yatırım yapmaktan kaçınmadık” ifadelerini kullandı. Doğu, Oyak Grubu ile Renault’nun 53 yıldır süren köklü ortaklığının güçlü bir şekilde devam ettiğini vurgularken, fabrikada üretilecek yeni modeller ve dönüşümle ilgili karar aşamasında olduklarını söyledi. Doğu, özetle şu şekilde konuştu: “Sedan mı üretmeliyiz yoksa SUV mu, içten yanmalı motorlarla Renault’u Türkiye’de devam ettirebilir miyiz veya ettirmeli miyiz. Bunun gibi birçok stratejik kararı değerlendirme aşamasındayız. Önümüzdeki 10 yıl için fabrikayı tamamen doldurup hem iç pazar hem de ihracata uygun bir üretim altyapısı kurmaya çalışıyoruz. Kararlarımızı 2023’in ilk çeyreği içerisinde duyurabiliriz.” Öte yandan, Bu arada, Oyak Renault fabrikalarında CMF-B platformu üzerine Clio’nun içten yanmalı ve hibrit versiyonlarının üretimine devam ediliyor. Yakında aynı platformda Mitsubishi Colt’un da üretileceği ise kısa süre önce duyuruldu.