Sıfır ve ikinci el araba fiyatları için yeni dönem! Harekete geçiliyor

Ticaret Bakanı Ömer Bolat ikinci el otomobil fiyatlarına ilişkin açıklamada bulunmuştu. AK Parti'nin Meclis'teki grup toplantısında gazetecilerin sorularına cevap veren Bolat, otomobil satışlarına ilişkin yeni düzenleme sinyali vermişti. Ticaret Bakanı Ömer Bolat yaptığı açıklamada, internet ortamında satılan ikinci el araç fiyatlarının sıfır araç fiyatlarını geçemeyeceğini ifade etmişti. Bakan Bolat, konuyla ilişkili tüm online satış yapan platformlarla görüşüldüğünü ifade ederek, Etkisini görmemiz çok sürmeyecek. Temmuz-Ağustos gibi fiyatlarda dengelenmeyi göreceğiz. Baktık dengeye oturmuyor o zaman ilave tedbirler de alırız demişti. Yapılan açıklamada şu ifadeler kullanılmıştı: “6 ay 6 bin kilometre” kısıtlamasına ilişkin düzenlemenin uygulama süresi 1 Ocak 2024 tarihine kadar 6 ay süreyle uzatıldı. Ülkemizin en güçlü olduğu sektörlerden biri olan Otomotiv sektöründe üretim, istihdam, ihracat ve satışlar noktasındaki olumlu gelişmelerden memnuniyet duyuyoruz. Bununla beraber, otomotiv sektörümüzde son birkaç aydır arz talep dengesine aykırı şekilde cereyan eden fahiş fiyat oluşumlarının ve haksız ticari uygulamaların önüne geçmek ve rekabetçi, adil ve istikrarlı bir piyasa yapısını yeniden tesis ederek, motorlu kara taşıtı alım satımında düzenli işleyişi sağlamak amacıyla, Ticaret Bakanlığımız ile otomotiv sektörünün yetkili kuruluşları olan otomotiv üretici ve distribütörleri, yetkili bayiler ve oto galeri temsilcileri ile Ticaret Bakanlığımızda 19 Haziran 2023 tarihinde kapsamlı görüşmeler yapılmıştır. Otomotiv alım satımlarında bir süredir bazı firmalarca yürütülen stokçuluk ve fahiş fiyat uygulamalarıyla mücadele kapsamında, bugüne kadar yürüttüğümüz yoğun denetim tedbirlerine ilave olarak, Ticaret Bakanlığımızca otomotiv sektörü temsilcilerinin görüşleri de dikkate alınarak, haksız kazançlara ve tüketici mağduriyetlerine sebep olan uygulamaların ortadan kaldırılmasına yönelik ilave tedbirlerin alınması zorunlu hale gelmiştir. Bu çerçevede;1- Otomotiv sektöründe yaşanan aşırı ve fahiş fiyat artışı, stokçuluk ve bazı haksız ticari uygulamalarla mücadelede fayda sağladığı değerlendirilen 6 Ay 6 bin kilometre❞ kısıtlamasına ilişkin düzenlemenin uygulama süresi 1 Ocak 2024 tarihine kadar 6 ay süreyle uzatılmıştır. 2- Ticari faaliyet olduğu değerlendirilen tüm bireysel satışlar 6 ay-6 bin kilometre❞ kısıtlama düzenlemesi kapsamında, Bakanlığımızca düzenli olarak denetlenecek, mevzuata aykırılık halinde bu satıcılar hakkında idari para cezası uygulanacaktır. Ayrıca, anılan satışlara ilişkin kayıtlar ile denetim sonuçları kayıt dışı kazancın vergilendirilmesini sağlamak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı ile düzenli olarak paylaşılacaktır. 3- İnternet ortamında verilen ikinci el motorlu kara taşıtı ilanlarındaki fahiş fiyatların ortadan kaldırılmasına yönelik tedbirler alınacaktır. 4- Ticaret Bakanlığımızca bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da motorlu kara taşıtı satışlarında yetkili bayi, oto galeri ve bireysel satıcılar düzleminde fahiş fiyat oluşumuna yol açan uygulamalar ile 6 ay 6 bin kilometre kısıtlamasına ilişkin yoğun denetimlerimize devam edilecektir. Bu kapsamda bugüne kadar, pazarlama ve satış kısıtlamasına aykırı işlem tesis eden işletmelere toplam 35 Milyon 110 Bin 527 TL idari para cezası uygulanmıştır. İkinci el araç piyasasındaki fahiş fiyatların önüne geçmek için 1 Temmuz 2022’de yürürlüğe giren sıfır aracın satışında ‘6 ay ve 6 bin km’ şartıyla ilgili düzenlemenin kapsamı genişliyor. Ticaret Bakanlığı yalnızca firmalar, galeriler ve kiralama şirketleri için geçerli olan yasağın şahısları da kapsaması için harekete geçti. Masada, şahıslar için senede üç adetle sınırlı olan araç devir sayısının azaltılması ve ilan sitelerine herkesin istediği gibi araç fiyatı girememesini sağlayacak düzenlemeler de var. Konuyla ilgili sinyaller ise önceki gün Ankara’da gerçekleşen otomotiv zirvesinde verildi. Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat göreve başladıktan sonra ilk kez otomotiv sektörünün çatı örgütleriyle bir araya geldi. Hürriyet'ten Taylan Özgür Dil'in haberine göre görüşmelerde öne çıkan konulardan biri otomobilin yatırım aracı olarak görülmesi ve alınır alınmaz ikinci el ilan sitelerinde liste fiyatının üzerinde rakamlarla satışa konulması oldu. İkinci el araç sektörü temsilcileri toplantıda, ‘6 ay ve 6 bin km’ şartının sadece işletmeler için geçerli olmasının kayıtdışılığı artırdığını ve otomobili yatırım aracı olarak gören bireyler üzerinden fiyatların artmaya devam ettiğini bildirdi. Bakanlık yetkilileri ise yatırım amaçlı talebin farkında olduklarını, piyasa bozucu hareketleri engellemek için şahısları da kapsayacak düzenlemeler üzerinde çalıştıklarını kaydetti. Toplantının pozitif bir havada geçtiğini belirten İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, Hürriyet’e yaptığı değerlendirmede şu ifadeleri kullandı: “İkinci el araç satıcıları olarak bireysel ticaretin sektörü olumsuz etkilediğini, fiyatlardaki spekülatif artışın şirketlerden ziyade otomobili yatırım aracı olarak gören şahıslar nedeniyle yaşandığını aktardık. Sayın Bakan, rakamların arzdaki sorundan çok talep fazlası olduğunu gösterdiğini ve yatırım amaçlı alımların farkında olduklarını iletti. Yakında spekülatif fiyatların önüne geçmek için bireyleri de kapsaması beklenen yeni bir düzenleme gelecek. Bu noktada, ‘6 ay ve 6 bin kilometre’ şartının şahıslar için de geçerli olması ve ilan sitelerine herkesin istediği gibi fiyat yazamamasına yönelik adımları bekliyoruz. Diğer yandan, yetki belgesi temininde yaşanan sorunlar, kayıt dışı ticaretin engellenmesi ve yönetmelik üzerindeki uyuşmazlıkların giderilmesi gibi konuları da paylaştık.” İkinci el Araç fiyatlarını frenlemek için 1 Temmuz 2022’de işletmelere getirilen ‘6 ay ve 6 bin km’ düzenlemesi birinci yılını doldurmak üzere ancak, düzenlemenin başladığı tarihten bu yana ikinci elde fiyatlar yüzde 120-150 bandında arttı. Sadece Ocak-Haziran 2023 döneminde ikinci el araçlardaki ortalama artış oranı yüzde 70’e yaklaştı. 6+6 düzenlemesi en başta sınırlı bir etki yaratsa da günün sonunda fiyatlar yükselmeye devam etti. Yakında duyurulacak ve bireysel alıcıları da kapsaması beklenen yeni düzenlemeler ise ikinci el fiyatlarının en azından piyasa normallerine çekilme sürecini başlatabilir. Ancak, tüm bu yaşananlar Türkiye’deki kur, faiz ve enflasyon ortamından kaynaklamıştı. Yani otomobil yatırım aracı olmaya devam ettikçe eş, dost ve akraba üzerinden satışlar devam edebilir. Otomobil artık bir yatırım aracı olmaktan çıkarsa işte o zaman arz-talep dengelenir ve ikinci elde şişirilmiş fiyatlar aşağı doğru inebilir. Bu konuda ise gözler TCMB’nin atacağı faiz adımlarına çevrilmiş durumda. Araç piyasasında yaşanan fiyat hareketliliği her geçen gün daha da artıyor. Peki önümüzdeki günlerde fiyat düzenlemesi yapılacak mı? İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel merak edilen tüm soruları cevapladı. Ertemel açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “Son yıllarda oldukça yükselen sıfır ve ikinci el otomobil fiyatları gerek vatandaşlarımızın otomobile ulaşımı gerekse otomobil satıcısı meslektaşlarımıza sermaye anlamında yarattığı güçlükler ile çeşitli çözümler aranan bir konu. İkinci el otomobil fiyatlarını regüle etmek maksadıyla da son yıllarda zaman zaman konuşulan çözümlerden bir tanesi de ikinci el otomobil ithalatı. Özellikle son bir haftadır tekrar gündeme taşınan konu ile alakalı Cumhurbaşkanlığı’mızın çalışmalar yaptığına dair iddiaları basın ve sosyal medyada takip ediyoruz. Konu ile alakalı Ticaret Bakanlığı Basın Müşavirliği, bu yönde bir çalışma olmadığını belirttiler. İkinci el araç ithalatı konusunda farklı görüşler var. Gelecek araçların kondisyonu, ülkemizdeki yedek parça uygunluğu, ithalat için fazladan döviz ihtiyacı, ülke sanayisi ve otomobil piyasasına yansımaları gibi pek çok alanı etkileyecek olumsuz sonuçlar doğuracağı söylendiği gibi, azami özen ve koşullara uygun, belirli kural ve kriterler dahilinde yapılacak ithalatın piyasayı fiyat anlamında dengeleyeceği de görüş olarak paylaşılmaktadır. Bu noktada her iki görüşünde muhtemel sonuçlara dair haklı olduğu yönler var. İkinci el otomobil ithalatı çok iyi planlandığı ve her detayının eksiksiz hesaplanacağı bir ortamda olumlu sonuçlar doğurabilir. Diğer yandan çok iyi planlanmadığı takdirde pek çok olumsuz neticede yaratabilir. Bizim sektör temsilcileri olarak odak noktamız piyasamızda fiyat istikrarının sağlanarak işleyişin de sürdürülebilir hale getirilmesidir.Dolayısı ile ülke yöneticilerimizin konunun gündemlerinde olmadığını belirttiğini tekrar hatırlatarak, gelecekte fiyat ve işleyiş istikrarı açısından bu yönlü bir ihtiyaç doğar ve çalışma başlatılırsa, sektörümüz ve vatandaşlarımız için en iyi hale getirilmesi açısından bizde İMAS Derneği olarak çalışmalar yürütürüz. Yükselen otomobil fiyatları mevcut ÖTV sistemimizde araçların daha yüksek ÖTV matrahlarına ulaşmasını sağlayarak, vergisel anlamda da daha fazla fiyat yükselişlerini tetikliyor. En son geçtiğimiz aralık ayında ÖTV matrah güncellemesi yapılmış, fiyatlar bir miktar geri gelse de kısa sürede tekrar yükseliş başlamıştı.Geldiğimiz noktada 1.6 litre ve altı motora sahip tüm araçlar yüzde 80 ÖTV diliminde bulunuyor. Yani 45,50,60,60 ÖTV dilimlerinde bulunan araç yok. Yürürlükte olan sistem dahilinde bu anlamda tekrar düzenleme ihtiyacı gerekebilir. Diğer yandan ÖTV’nin kademeli olarak azalması ve kalkması yönünde fikirler olsa da, mevcut ekonomik koşullar dahilinde henüz bu uygulamanın hayata geçirilemeyeceği kanaatindeyiz.Bizim bu konuda düşüncemiz mevcut koşullar göz önünde bulundurularak, sürekli güncellemeye ihtiyaç duyulmayan ve sürdürülebilir bir sistemin hayata geçirilmesidir. Fiyatların dengelenmesi ve otomobile ulaşım açısından hurda teşviki uygulanan yöntemlerden bir tanesi. Piyasadaki eski araçların hurdaya çıkarılması sebebiyle de bu açıdan oldukça yararlı bir uygulama. Kamuoyunda bu yönde bir beklenti olsa da öncelikli gündemler içerisinde değil. Yetkililerimizin de bu yönde bir bilgi paylaşımı bulunmuyor. Fiyatlar son 1 yılda ortalama % 140 son 6 ayda % 120 yükselmiş durumda. Ticaret Bakanlığı’mızın geçtiğimiz haftalarda piyasayı dengelemek amaçlı attığı olumlu adımlarla, yakın gelecekte fiyatlardaki suni artışların azalacağı yükselişlerin daha kabul edilebilir oranda olacağı kanaatindeyiz. 2023 Yılında en çok satılan otomobil C Segment Sedan aile otomobilleri. Bu alanda olan otomobillerin pek çoğunun ülkemizde üretilmesinden kaynaklı olan fiyat avantajı ve sunduğu konfor sebebiyle en çok tercih edilen otomobiller arasında başı çekiyor. Geçtiğimiz haziran ayı özelinde ise B Segment hatchback araçlar en çok tercih edilen araçlar olarak ilgi görmüş durumda.”