EYT ile ilgili kritik 'staj' detayı! Yaş ve prim şartını tamamlayan yararlanacak
EYT düzenlemesi ile ilgili son dakika gelişmeleri Emeklilikte Yaşa Takılanlar tarafından yakından takip ediliyor. 'Staj mağdurları'nın da kapsama dahil edilmesi gündemde. Bakan Bilgin staj konusunda, "Sigorta girişi yapılmamış çıraklık ve stajyerlik durumu bu kapsama dahil değil." açıklamasını yapmıştı. Peki kimler staj hakkından yararlanacak? EYT düzenlemesinden asgari ücret zammına, doğum borçlanmasından emekli maaşı hesabına kadar çalışma hayatı ile ilgili merak edilen çok sayıda soruya İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı yazarımız Mert Nayır yanıt verdi…
12,10,1979 doğumluyum sigorta giriş tarihim 09,11,1999, 6095 pirim ödemem günü, kalan gün sayısı 95 sigortalı olarak çalışma gün sayısı 2 yıl 12 gün. EYT'den yararlanabiliyor muyum? Teşekkür ederim.
Merhaba, 08.09.1999 ve öncesinde sigortalı olan kişiler EYT kapsamında bulunmaktadır. Eğer 09.11.1999 tarihinden önce askerlik hizmetiniz varsa borçlanma ile başlangıcınızı geriye çekebilirsiniz. Askerlik hizmetiniz bu tarihten sonra ise EYT kapsamına ne yazık ki giremezsiniz.
Nasıl sigortalı ya da Bağkur’lu olabilirim?
Merhaba, 4/a kapsamında sigortalı olabilmeniz için (SSK) bir işyerine bağlı çalışmanız gerekmektedir. İşvereniniz sigorta bildirimlerinizi kuruma yapacaktır. Bağkur sigortalısı olmak isterseniz de ticari faaliyetinizin olması veya isteğe bağlı sigortalı kaydı açtırmanız gerekecektir.
1998 yılında 3 ay ödenen sigorta primim var ve e-Devlet’te görünmüyor. SGK da kabul etmiyor. Sebebi ne olabilir acaba?
Merhaba, genellikle bu gibi durumlarda SGK sahte işyeri tespiti veya fiili çalışmaların olmadığını tespit ettiğinde hizmetleri saymıyor. Belirtilen dönemlerde çalıştığınıza dair kayıtlarınız elinizde mevcutsa, SSK giriş kağıdı, maaş bordrosu veya işyerinize ait belgeler kuruma dilekçe ile müracaat edebilir ve işletebilirsiniz. Buna rağmen kurum hizmetlerinizi işlemezse bu durumda da yargıya gidilmesi gerekmektedir.
1983 doğumlu ilk stajyer sigorta girişi 30 Eylül 1999. İlk normal prim 2000. 2 çocuk var. Doğum borclanmasıyla o tarihe çekilir mi? Çekilse de yaş o yıl 17 olduğundan bir şey ifade etmez ise; ne yapmalıyız?
Merhaba, doğum borçlanması ile sigortalılık başlangıcınızı geriye götüremezsiniz. Normal şartlarda geriye çekmek mümkün ancak bu sizin durumunuz için geçerli değildir. Bunu şu şekilde özetleyebiliriz, 1995 yılında staj girişinizin olduğunu kabul edelim. 1998 Yılında da ilk çocuğunuzu dünyaya getirdiniz ve 2000 yılında ilk defa sigortalı oldunuz. 98 Yılında doğan çocuğunuz için borçlanma yapabilir, 720 gün geriye götürebilirdiniz. Mevcut durumunuzda staj girişiniz bile 08.09.1999 tarihinden sonrasına denk geliyor, EYT kapsamında olmanız için bu tarih ve öncesinde sigorta başlangıcı olmalı. Çocuklarınız da 2000 yılından sonra olduğundan geriye çekemezsiniz.
Normalde 1999 ekim ayı girişli devlet memuruyum yani taslak EYT kanunu bana olmuyor.Ama 1997 yılına ait üniversitede staj yaptığım bir işyeri ( 21 yaşındaydım) e -Devlet'te gördüğüm kadarıyla 25 günlük sigorta yapmış.4A sicil no gözüküyor ve uzun vadeli gün sayısıda 25 gün olarak yazıyor. Buna mukabil EYT kapsamında 25 yılı doldurduğumda yaşı beklemeden emekli olabilir miyim mevcut taslağa göre.
Merhaba, staj düzenlemesi çıkarılacak olan kanunda yer alırsa 1997 girişiniz kabul edilecektir ve siz de EYT kapsamında yer alacaksınız. Böyle bir düzenleme olur ise belirttiğiniz gibi 25 yılınızı tamamladığınızda tekrardan yaş şartı getirilmez ise tahsis talebinde bulunabilirsiniz.
Merhaba, arkadaşlarım muayene olduklarında veya emekli maaşları yattığında mesaj geldiğini söylüyor. Bunu ben de istiyorum. SGK’dan mesaj gelmesini nasıl yapabilirim?
Merhaba, e-devlet şifrenizle sisteme giriş yaptıktan sonra aşağıdaki linkten ilgili bölüme ulaşabilir, siz de kurumdan SMS bilgilendirmesi alabilirsiniz. https://www.turkiye.gov.tr/sgk-cep-telefonu-bilgisi-beyan
Sayın yetkili, geçen ay rapor aldım ancak parası yatmadı. Yatıp yatmadığını da bilmiyorum açıkçası, nereden bakabilirim?
Merhaba, rapor ödemenizin çıkıp çıkmadığını Alo170 hattından veya e-devlet üzerinden öğrenmeniz mümkündür. E-devlet sistemi üzerinden aşağıdaki linke tıklayarak sorgulama yapabilirsiniz. https://www.turkiye.gov.tr/4ab-isgoremezlik-odemesi-gorme
Merhaba, asgari ücret yeni yılda sizce ne kadar olacak? Ben bir restoran sahibiyim ve tüm giderlerimiz iki üç katına çıkmış durumda. Elektrik, su, doğal gaz, et ve süt ürünler. Gerçekten nereden kısacağımızı şaşırdık. Asgari ücret artışıyla birlikte yeni yılda küçük esnafın beli daha fazla bükülecek gibi. Sizce de durum bunu göstermiyor mu?
Merhaba, asgari ücrete yeni yılda gerçekten rekor bir artış yapılacak gibi görülüyor. En azından söylentiler o yönde. Küçük ve orta ölçekli işletmelerde durum belirttiğiniz gibi, 10 personel istihdam eden bir restoran artık 5 kişiyle işi çevirmeye çalışıyor. 2023 yılını görmeden durumun daha da iyiye gideceğini savunmak biraz gerçekle çelişmek olur. Çalışanlarımız asgari ücrete gelecek zammı beklerken, işverenlerin de gözü kulağı bu artışa sağlanacak devlet desteklerinde.
Mert bey, bir lojistik firmasında 3 yıldır çalışıyorum. Benim işe başladığım yıllarda deneme süresi diye iki ay boyunca işe girişimi yapmadılar. Ancak şimdi yeni alınan personele aynı gün işe giriş yapıyorlar, ben bu durumda ne yapabilirim?
Çalışanlarımızın en sık karşılaştığı durumlardan biri ne yazık ki bu deneme süresinde sigortasız çalıştırılmalarıdır. Öncelikle çalıştığınız işletmenin insan kaynakları veya personel departmanına durumu izah edin. 5510 Sayılı Kanunda bunun cezası olduğunu ve yasal olmadığını izah edin. Durumu bir ay içerisinde düzeltmezler ise Alo170 hattını arayarak şikâyette bulunun. İşyeri denetime girecek, denetim sonucu ilgili belgelerin kuruma verilmesi istenecektir.
Merhaba Mert bey, ben EYT kapsamında sigortalıyım. Emeklilik için 5900 prim günü isteniyor ve benim 5135 günüm mevcut. Eksik günlerimi doğum borçlanması ile kapatmak mı mantıklı olur yoksa yasayı bekleyip yaş şartının kaldırılıp kaldırılmayacağını öğrendikten sonra mı hareket etmek doğru olur? Yaşım 47, 53 yaşında emekli olacağım. EYT çıkarsa hemen emekli olabilecek miyim, yoksa yine 50 yaş şartı mı getirilir?
: Merhaba, öncelikle rakamsal açıdan değerlendirme yapalım. 765 gün eksiğiniz mevcut, bu süreyi 31/12/2022 tarihine kadar borçlanırsanız 52.803,36 TL ödeyeceksiniz. EYT yasasını bekleyeyim derseniz ki Aralık ayında açıklanacağını belirtti sayın Bakan yine vaktiniz kalıyor borçlanma yapmak için. Ancak bir açıklama yapılmaz ve şartları netleşmemiş olursa 2023 yılında da asgari ücretin en düşük 8 bin lira olacağını ver sayarsak borçlanma için ödeyeceğiniz rakam 83 bin 591 TL civarında olacaktır. Burada amaç zaten yaşı kaldırmaktır, benim görüşüm yaş şartının tamamen kaldırılacağı yönünde ancak siz yine de yıl sonuna kadar bekleyebilir müracaatınızı 30 Aralıkta’da yapabilirsiniz. Hem şartlar açıklanmış olur, hem de risk almamış olursunuz.