Emeklilik sistemi değişiyor! Erken emeklilik fırsatı, primleri devlet ödeyecek

Türkiye'de geçtiğimiz yıl özellikle çalışma hayatında devrim niteliğinde düzenlemeler gerçekleşti. Asgari ücretten verginin kaldırılması, 3600 ek gösterge yasası ile memurların ve emeklilerin gelirlerinin artması, taşeron işçilerin ve sözleşmelilerin kadroya geçmesi, Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasası bunlardan bazıları. Sabah'tan Faruk Erdem'in yazısına göre; Türkiye'de geçtiğimiz yıl özellikle çalışma hayatında devrim niteliğinde düzenlemeler gerçekleşti. Asgari ücretten verginin kaldırılması, 3600 ek gösterge yasası ile memurların ve emeklilerin gelirlerinin artması, taşeron işçilerin ve sözleşmelilerin kadroya geçmesi, Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasası bunlardan bazıları. Önümüzdeki dönem için de özellikle emeklilik sistemi ile ilgili önemli reformlar yapılması gündemde. Bunların başında da Bağ-Kur ve SSK primlerinin 7.200 günde eşitlenmesi. Böylece Bağ-Kur'lu 1 milyon esnaf 9.000 gün yerine 7.200 gün ile yani 5 yıl önce emekli olabilecek. Kapsamın belirlenmesinde esnafın yanında çalışan işçi sayısı basit usulde vergilendirme ve vergiden muaf esnaf olma gibi özelliklere bakılacak. Ancak kapsamın geniş tutularak tüm Bağ-Kurluları kapsaması da gündemde. Yapılacak indirim, 8 Eylül 1999-30.01.2008 arası sigortalı olan Bağ-Kur'lularda gün sayısı şartı hem kadın hem erkeklerde 25 yıl yani 9.000 gün olarak belirlenmiş ancak yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 şartı ile uygulanmıştır. Yeni düzenleme böylece hem kadınlarda hem erkeklerde prim gün şartını 9.000'den 7.200'e çekecek. 7.200 prim gününü tamamlayanlar sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenen yaşı sağlıyorsa emekli olabilecek. Ancak primi dolsa da yaşı beklemek gerekecek. 01.05.2008 sonrası sigortalılığı başlayanlar için ise yine 9 bin gün şartı ve kadınlarda 58 erkeklerde 60 yaş ile başlayan ve 65'e kadar kademeli olarak artan emeklilik yaşının tamamlanması gerekiyor. Yapılacak 1.800 günlük indirim ile bu tarihte sigortası başlayan Bağ-Kurlular da 7200 gün ile emekli olabilecek. Tabi yine kadınlarda 58 erkeklerde 60 olan yaş şartının da tamamlanması gerekecek. Bu arada EYT'liler içinde henüz 9.000 günü doldurmamış Bağ-Kur'lular yasa düzenlemesi kapsamına girerlerse 7.200 günleri varsa hemen emekli olabilecekler Mevcut durumda farklı kurumlarda çalışmış sigortalılar için iki yöntem uygulanıyor. 2008'den önce sigortalı olanların emekli olacağı kurumu son 7 yıllık sigortalılık süresindeki 1261 gün belirliyor. Bu süre içinde hangi kurumdan 3,5 yıl ve fazlası çalışma varsa o kurum seçiliyor. 1 Ekim 2008 sonrasında sigortalı olanlar ise hangi kurumdan daha fazla prim ödemişse o kurumdan emekli olabiliyor. Bu sigortalılar için 3,5 yıla bakılmıyor. Ancak Bağkur ile SSK primlerinin eşitlenmesi söz konusu olduğunda farklı kurumlarda çalışanlar için böyle bir hesaplama yapılması da gerekmeyebilecek. Bir başka emeklilik reformu ise ev kadınları ve anneler için gelecek. Aile Koruma Kalkanı Paketi kapsamında ev kadınları hem sosyal güvenceye kavuşacak hem de yıpranma hakkı benzeri bir uygulama ile erken emekli olabilecek. Bu arada SSK ile Bağ-Kur primlerinin eşitlenmesi de erken emeklilik imkanı getirecek. Aile Koruma Kalkanı paketi ile gündeme gelecek olan sistem 4 ayaklı yürütülecek. İlk bölümde hiç sigortası olmayan, ya da bu güne kadar çalışma imkanı bulamamış ev kadınlarının sosyal güvencesi ve emekliliği sağlanacak. İkinci adımda ise anneler açısından çocuk sayısına göre erken emeklilik imkanları devreye alınacak. Üçüncü adımda da çalışan anneler için bir yıpranma düzenlemesi ile hem yaş şartı hem de prim desteği ile erken emeklilik sağlanacak. Son adım ise doğum borçlanması ile ilgili olacak. Sigortadan önce dünyaya gelen çocuklar için de doğum borçlanması yapılarak prim kazanma ile ilgili de çalışma başlatılacak. İlk adımda herhangi bir sosyal güvencesi olmayan ve primi de bulunmayan ev kadınları için sigorta sistemi devreye alınacak. Anneler isteğe bağlı sigorta sistemi ile sosyal güvenceye kavuşturulacak. Burada ödenecek primlerin her ay üçte birini devlet karşılayacak. Ev kadınları daha az prim ödeyerek daha erken emekli olabilecek. Sadece emeklilik değil sosyal güvence ile birlikte sağlık hizmetlerinden de ücretsiz yararlanabilecekler. Aynı anda yürütülecek olan Bağ-Kur SSK prim eşitliği gerçekleştiğinde de 5400 gün olan kısmi emeklilik şartı 4500 güne kadar çekilebilecek. Ev kadınlarına getirilecek sosyal güvence ve emeklilik hakkı anneler için daha avantajlı olacak. Çocuk sahibi olan ev kadınları isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında kendilerine verilecek prim desteğinin yanında erken emeklilik hakkına da kavuşmuş olacak. Fiili Hizmet zammı olarak belirtilen yıpranma sistemi ile çocuk sayısına göre hem prim katkısı hem de yaş şartında esneklik gerçekleşecek. Anneler için her yıl primlerine belli miktarda eklenme yapılacak. Burada kriter çocuk sayısı olacak. Ev kadınlarına uygulanacak yıpranma çalışan anneler için de geçerli olacak. Çalışan annelere de çocuk sayısına göre prim eklemesi yapılacak. Bu eklenen primler ile daha az çalışıp daha çok prim sahibi olan anneler için yaş şartı da geriye çekilecek.Her yıl 90 günü bulan bir prim desteği sağlanacak. Bu 4 yıl çalışan bir annenin 5 yıl prim kazanması anlamına gelecek. Anne ne kadar fazla prim kazanmış ise yaş şartı da o kadar geriye gidecek. Örneğin anneye 2 yıllık bir prim eklenmiş ise yaş şartı 2 yaş geriye çekilecek. Burada da çocuk sayısı önemli kriter olacak.