Emekli olan EYT’liye çift maaş fırsatı! 8 numaralı kod uyarısı yapıldı

Emeklilikte yaşa takılanların (EYT’li) mağduriyetini gideren yasa, 3 Mart 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yaklaşık 5 milyon çalışanı etkileyen düzenleme kapsamında, 2023 yılında 2 milyon 250 bin kişi hemen emekli olabilecek. Kanunun aradığı koşullara sahip olanlar herhangi bir süre sınırı olmaksızın, SGK ve e-Devlet’ten başvuru yapabiliyor. Tüm açıklamalara rağmen akıllarda farklı pek çok soru var. Çalışanlar, “EYT kapsamında emekliliğe başvuru yapanların hukuki durumu ne olacak? Bu süreçlerde, çalışan ve işverenin karşılıklı hak ve yükümlülükleri neler?” gibi soruların cevabını merak ederken, işverenler de “Kıdem tazminatı ödeyeceğim, çalışanım emekli olup çalışmaya devam ederse aleyhime bir durum olur mu? Emekli olan personel çalışmaya devam ederse yeni hukuki durumu nasıl olacak, maddi sorumluluklarım neler?” sorularına cevap arıyor. EYT’lilerin ve işverenlerin sorularına cevap veren iş hukuku alanında uzman olan Arabulucu Filiz Metin, “Öncelikle, çalışma hakkı Anayasal bir hak ve görevdir. Kimse çalışmaya veya çalışmamaya zorlanamaz. Bu sebeple, emekliliğe başvuru yapma hakkı olan çalışanların, emeklilik için başvuru yapıp yapmamaları kendilerine ait bir karar olacaktır. Emeklilik kararı çalışana bağlı, emeklilikten sonra işyerinde çalışıp çalışılamayacağı ise tarafların (çalışan-işveren) anlaşmasına bağlı olacak” dedi. Emeklilik hakkıyla işten ayrılan çalışanın ihbar tazminatına hak kazanamayacağına dikkat çeken Filiz Metin, “Çalışan işten ayrıldığından varsa yıllık izin ücreti ve çalışmasından kaynaklanan kıdem tazminatı dahil tüm işçilik alacakları kendisine ödenmelidir” diye konuştu. Emeklilik sonrası, çalışmaya devam etmek isteyen çalışanın sigorta girişinin işveren tarafından yeniden yapılacağını dile getiren Metin, şöyle devam etti: “Bu durumda çalışan çalıştığı ilk döneme ilişkin olarak, isterse kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edebilecek. Emeklilik sonrası dönemi ikinci çalışma dönemi olarak tanımlarsak; bu ikinci çalışma dönemi bir gün sona erdiğinde, çalışanın hem birinci hem ikinci çalışma dönemi dikkate alınarak ikinci çalışmasındaki son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden kıdem tazminatına hak kazanacak. Diğer hak ve alacakları varsa onlarda ikinci çalışma dönemi sonunda ödenecek. Kıdemini alıp devam edenlerde ise ikinci kıdem tazminatı için yeni sözleşme tarihi baz alınacak.” Filiz Metin’in verdiği bilgiye göre; çalışan emekli olup aynı işyerinde çalışmaya devam ettiğinde, yıllık izin süresi ve izin ücreti birinci dönemi (emekli olmadan önce çalıştığı dönemi) de kapsayacak şekilde hesaplanacak. Yıllık izin ihtiyacı, çalışanın yıllara yayılan yıpranması ve zamanla izin ihtiyacının artması sebebiyle, ilk dönem ve ikinci dönem bir bütün sayılarak toplam ne kadar izin hakedişi doğuyorsa çalışan o kadar süre izin kullanacak. Emeklilik sürecinde tarafların haklarının korunması gerekiyor. İşverenler, yoğun emeklilik talebi ile ekonomik zorluklar bir araya gelince ödemelerde bir miktar zorlanabilir veya kısa da olsa taksitle ödeme isteğinde olabilir. Bu şartlarda yıllarca çalışma ilişkisi içinde olan işçi ve işvereni birlikte korumak için en güvenilir kurumun arabuluculuk olduğuna dikkat çeken Metin, şunları söyledi: “Alacağın belli bir rakama bağlanması, tarafların birbirini kırmasına, üzmesine neden olabilecek iletişim kazalarının giderilmesi, ödemenin taksitlendirilmesi, kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edilmesi halinde, çalışanın bir hak kaybı yaşamaması, taraf iradelerinin ne şekilde olduğunun Adalet Bakanlığı Lisanslı arabulucularca resmi olarak kayıt altına alınması her iki tarafın da menfaatinedir. Tarafsız olan arabulucuların sürece dahil olmasıyla anlaşma ve çalışma ilişkisinde istikrarı sağlanabilir. Zira söz uçar, yazı kalır. Arabuluculukla tarafların taleplerinin tutanaklara geçirilmesinin önemini vurgulayan Filiz Metin, “Taraflar iradelerini arabulucu huzurunda ifade ederken, hiç konuşulmayan ya da mutabık kalınmayan konular veya ihtilaf halindeki konular netlik kazanacak, içeriği her iki taraf içinde uygun olan arabuluculuk tutanakları ile süreç yazılı ve resmi hale gelecek. Arabuluculuk tutanakları her iki taraf içinde bağlayıcı nitelikte olduğundan, ileri de aksine davranış sözkonusu olamayacaktır. Arabulucuya hiç başvuru yapmadan, çalışan-işveren gerekli imzaları atıp, emeklilik işlemleri yapılmış olması halinde, ödeme rakamının hatalı olduğunu düşünenler, fazla ödedim, eksik ödendi gibi kaygılar yaşayanlar, ya da hiç böyle bir durum olmasa dahi, çalışma şekillerini yazılı hale getirerek güvende olmak isteyenler de zaman kaybetmeden arabulucuya başvurabilirler” dedi. Milliyet'ten Mithat Yurdakul'un haberine göre; EYT ile ilgili yasanın çıkmasının ardından emeklilik başvuruları sürerken, başvurularda yapılacak işlemler ile ilgili SGK’dan uyarı geldi. SGK’nın yazısında, halen çalışan EYT’lilerin “8” numaralı kod üzerinden işten ayrılış işleminin yapılarak hizmet akitlerinin sonlandırılması gerektiği belirtildi. Buna göre, emekliliğe hak kazanan çalışanlar, e-Devlet üzerinden “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesi” ile yaşlılık aylığı başvurusunda bulunabilecek. Talepte bulunan sigortalılar, aylık bağlama işlemlerinin sonuçlandırılmasını beklemeksizin, başvuru işleminin ertesi günü sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlayabilecek. Ancak, bu şekilde çalışmaya başlayacak olan sigortalıların, giriş işlemlerinin “8” (SGDP-Sosyal Güvenlik Destek Primi) kodu ile yapılması önem taşıyacak. Yaşlılık aylığına hak kazanan çalışanların, işten ayrılış işlemleri öncesinde sosyal güvenlik merkezlerinden “emekli olur” belgesi teminine etmesine gerek olmayacak. EYT’lilerin emeklilik durumunun belirlenmesi ve işten ayrılış işlemleri için, e-Devlet platformunda yer alan “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü”, “Sosyal Güvenlik Kayıt Belgesi” ve “Çalışma Hayatım” uygulamalarından ve SGK’nın internet adresinde yer alan “Ne Zaman Emekli Olurum” uygulamalarından indirilecek belgeler kullanılabilecek. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edecekler için işverenlere de uyarıda bulunuldu. Buna göre, EYT kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananların, işten ayrılış gününü takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmı, devlet tarafından karşılanacak. Bankalar, ayrıca maaşını taşıyacak EYT’lilere yönelik promosyonlar için de seçenekler sunmaya başladı. Öte yandan işverene de tazminat ödemelerinde kolaylık sağlaması adına KGF destekli kredi paketleri sunuluyor. Bireysel müşterilerine EYT kredisi kullandıracak olan bankalar farklı faiz oranlarıyla kredi imkânı sunuyor. Akbank, EYT kredisi kullanacak müşterilerine yüzde 1.78’den başlayan faiz oranlarıyla kredi imkânı sağlarken, Garanti BBVA’da oran yüzde 1.69’dan başlıyor. İş Bankası ise yüzde 1.84 faiz oranlarıyla EYT kredisi veriyor. DenizBank yüzde 1.48’den başlayan faiz oranlarıyla kredi verirken Yapı Kredi de, SGK prim borçlarına yönelik verilecek kredilerin faizi yüzde 2.09’dan başlıyor. Faiz oranları çekilecek miktar ve vade süresine göre değişiklik gösteriyor. Emeklilere yönelik promosyonları olan bankalar EYT’lilerin emekli maaşlarını taşımalarına yönelik promosyonlarını da açıklamaya başladı. Bilindiği gibi emekli maaşlarını taşıyanların 3 yıl taahhütte bulunması gerekiyor. EYT’liler için ilk kampanya açıklayanlardan QNB Finansbank, 3 Mart 2023 tarihinden itibaren emekli maaşını taşıyan EYT’lilere 8.000 TL’ye varan nakit promosyon fırsatına ek olarak, CardFinans Emekli Kredi Kartı’na özel, Market ve Eczane harcamalarında yıllık 1.200 TL indirim ile toplamda 9.200 TL’lik nakit kazanma fırsatı sunduğunu duyurdu. Diğer bankaların da süreç içinde halihazırdaki emekli promosyonlarını EYT’lileri de kapsayacak şekilde çeşitlendirmesi bekleniyor.