Anavarza'nın bilinmeyen tarihi gün yüzüne çıkmayı bekliyor
Anavarza Antik Kenti Roma İmparatorluğu’na kadar uzanan tarihiyle Klikya’nın en önemli kentlerindendir. Yine çok büyük bir kent olan Tarsus ile Klikya’nın liderliği için mücadele eden Anavarza özellikle 3. Yüzyılda Anadolu’nun en önemli metropollerinden biri haline gelmiştir. Roma’nın imparatorluk mücadelesinde Severus'un tarafını tutan kent, onun imparatorluğun tek hakimi olmasından sonra tarihinin en parlak dönemini yaşamaya başlamıştır.
525 ve 561 yıllarında iki kere deprem geçiren kent hemen akabinde yaşanan veba salgını nedeniyle zayıflamış, zamanla Abbasiler, Ermeni Krallığı, Memluklar ve Osmanlılar’ın hakimiyetine giren kent sürekli yaşanan savaşlar sonucunda eski önemini yitirmiştir.
Efes’in 5 katı büyüklüğünde olduğu tahmin edilen Anavarza Antik Kenti, büyük kısmı toprak altında bulunan birçok eser barındırmaktadır. Bunların arasında en önemlisi Zafer Takı olarak bilinen ve MÖ 19 yılında Roma İmparatoru Augustus’un ordusu ile birlikte Anavarza'ya girdiği 22,5 metre genişlik ve 10 metre yüksekliğe sahip kapıdır. Kapıdan ilerleyince görülen, eni 34 metre ve uzunluğu 2 bin 400 metre olan sütunlu yolun bir kısmı kazılarla gün yüzüne çıkarılmıştır. Hamam, kilise, stadyum, su yolları, kaya mezarları görülmesi gereken eserlerdendir.
Anavarza’nın en önemli özelliklerinden birisi de burada doğan ünlü doktor Dioskoridesms 69 yılında yazdığı “Materia medica” isimli 5 citltlik kitabının tıp tarihinde çok önemli bir yer tutması, tedavi amaçlı ve ders kitabı olarak kullanılmasıdır.
Diokskoridesms’in özellikle uzmanlaştığı alan bitkilerden ilaç yapımıdır. Yörenin bitki çeşitliliğinin zenginliği özellikle bahar aylarında günümüzde bile ziyaretçileri büyülemektedir.
ANAVARZA KALESİ EFSANESİ
Geçmişi çok eskilere dayanan Anavarza Kalesi’nin ismi efsanelerde de yer almaktadır. Efsaneye göre; Anavarza kralının güzelliği tüm Çukurova’ya yayılmış bir kızı varmış. Sis (Kozan) krallığının prensi ve Misis Krallığının prensi kızı Anavarza kralından istemişler. Her iki krallık da arasını bozmak istemeyen baba, kızının önerisi üzerine susuz olan Anavarza kentine kim su getirirse kızını onunla evlendireceğini belirtmiş. Misis ve Sis krallıkları prensleri Anavarza’ya su getirmek için hemen kanal kazmaya başlamışlar. Misis prensi Anavarza’ya suyu daha önce getirmiş. Bunun üzerine, Sis prensine aşık olan ve onun kazanmasını isteyen prenses kendini Anavarza Kayalıklarından atarak intihar etmiş.