4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) kapsamında çalışanlar ile EYT'lileri ilgilendiriyor! SGK'ya başvuru şartı bulunuyor
Milyonlarca kişi merak ediyordu. Tek tek açıklandı. SSK'lı, Bağ-Kur'lu kamu çalışanı ve EYT'li milyonları ilgilendiriyor. Doğum borçlanmasından emzirme ödeneğine, emekli aylığı bağlanmasından EYT'ye, sahte sigortalılıktan askerlik borçlanmasına kadar merak edilen çok sayıda soruya İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı yazarımız Mert Nayır yanıt verdi…
Sayın uzman, ben geçtiğimiz ay doğum yaptım. Emzirme ödeneğine nasıl müracaat ederim, nereden alırım bilgi verir misiniz?
Merhaba, adınıza son bir yıl içerisinde 120 gün prim bildirimi yapıldıysa veya eşiniz sigortalıysa ve aynı şartları sağlıyorsa adınıza emzirme ödeneği çıkarılır. Emzirme ödeneğinde talep şartı kaldırılmıştır, kimliğinizle birlikte doğumdan sonra 15 gün içerisinde PTT şubesinden sorgulamasını yapabilirsiniz. Bir ay geçmesine rağmen PTT’de çıkmıyorsa bölgenizde bulunan SGK merkezini ziyaret ederek ödemenin akıbetini öğrenebilirsiniz.
2- Merhaba Mert bey, ben ev hanımıyım ve 3 aylık hamileyim. Nasıl doğum parası alabilirim?
Merhaba, doğum parası olarak bahsetmiş olduğunuz doğum yardımı ise bölgenizde bulunan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Merkezine doğumdan sonra doğum belgesiyle müracaat ederek alabilirsiniz. İlk çocukta 300 TL, ikinci çocukta 400 TL 3. Ve sonraki çocukta 600 TL doğum yardımı ödemesi yapılmaktadır.
Doğum raporu (doğumdan sonra ödenen 16 haftalık iş göremezlik ödeneğinden) parasından bahsediyorsanız doğum öncesi bir yıl içerisinde 90 gün adınıza prim bildirilmiş olması şartı mevcuttur.
Benim 3 çocuğum var. Biri 2010, diğeri 2016 sonuncu da 2021 doğumlu. İki doğumumda çocuk parası ödediler, 2010 yılında ki doğumum için almadım? Bunu nasıl alabilirim?
Merhaba, doğum yardımı ödemesi 15/05/2015 tarihinden sonra doğan çocuklar için verilmektedir. Kanunda bu tarihten önceki çocuklar kapsam dışında bırakıldığından, 2010 yılında yapmış olduğunuz doğumdan yardım talebinde bulunamazsınız.
Merhaba, benim annem 2005 sigorta girişli. EYT yasası çıktığında faydalanabilir mi? Toplamda 5200 sigorta günü var.
Merhaba, EYT 08/09/1999 ve öncesinde sigorta girişi olan kişileri kapsamaktadır. Olası bir yasa değişikliği annenizi etkilemeyecektir. Annenizin emeklilik şartları 58 yaş 7000 prim günü veya 4500 prim günü yine 58 yaş şeklindedir.
Sayın uzman, Temmuz ayında emeklilik müracaatında bulundum. Kuruma gittiğimde sürekli işlemler devam ediyor diyorlar, 2 ay oldu emekli maaşım ne zaman bağlanır?
Emekli aylıkları genellikle 30 gün içerisinde bağlanmaktadır. Ancak özellikle nüfusun yaşlı ve yoğun olduğu bölgelerde bu süreler uzamaktadır. Eğer birden fazla hizmetiniz varsa kurum kendi içerisinde yazışma yaparak hizmetlerinizi bulunduğu kurumdan istemektedir. Bu da süreci uzatmaktadır. Emeklilik müracaatında bulunduğunuz kuruma giderek dosya memurunuzdan durumu hakkında bilgi alın, size ‘şuraya yazı yazdım cevap bekliyorum’ diye yanıt verirse yazmış olduğu yazının bir örneğini veya tarih sayısını alarak yazının gittiği kurumla görüşün. Süreciniz hızlanmış olacak ve aylığınız daha kısa sürede bağlanacaktır.
Selamınaleyküm, benim bir sorum olacaktı. 1996 – 1999 Yılları arasında bir tane tekstil firmasında şoförlük yaptım. 2010 yılına kadar sorun yoktu, 2010 yılında benim bu hizmetlerim silindi. Sahte sigortalılık ve sahte işyeri diye bahanelerle. Benim emeklilik yaşım 2 yıla kadar dolmuş olacak ancak hizmetlerim yok, bu durumda ne yapmam gerekiyor? Çalıştığım halde mağdur oldum.
Merhaba, sahte işyeri olduğu tespit edilen yerlerde sigortalıların da hizmetleri iptal edilmektedir. Ancak siz fiili olarak firmanın varlığından ve çalıştığınızdan bahsediyorsunuz, burada bir yanlış uygulama söz konusudur. Elinizde o döneme ait maaş belgesi veya çalıştığınıza dair kanıt belge varsa bunlarla birlikte SGK’ya ‘hizmetlerimin araştırılarak iade edilmesini talep ediyorum’ şeklinde yazı verin. Hizmetleriniz yeniden incelenecektir. Kurumdan gelen cevaba göre dava yoluna gidebilirsiniz.
Sayın uzman, benim 4210 günüm vardı işyerimden ayrıldım. İsteğe bağlı prim ödemesiyle 5200 güne tamamladım. Sonrasında doğum borçlanması yaptım ancak doğum borçlanmamı da 4/b yani Bağkur kapsamında saydılar. Emeklilik hesabımı yaptırdım beni Bağkur sigortalısı olarak saydılar ve ona göre hesaplama yaptılar. Doğum borçlanmamı nasıl 4/b kabul ettiler, bunun bir yolu yok mu düzeltmenin?
Merhaba, borçlanmalarda son sigortalılık statüsü dikkate alınarak işlem yapılmaktadır. Son sigortalılık statünüz isteğe bağlı yani 4/b olduğundan borçlanmanızı da kurum 4/b üzerinden gerçekleştirmiş. İsteğe bağlı ödemeniz eğer 1261 günü geçmemişse doğum borçlanmanızı iptal ederek, yatırmış olduğunuz tutarı geri çekebilirsiniz. İptal edilecek olan borçlanma tutarlarınız prim günlerinizden 4/b’lerin çıkarılmasına yol açacak. Kalan günlerinizi 4/a kapsamında çalışarak tamamlamanız gerekecek.
Merhaba, bir tekstil firmasında işe başladım. İş sözleşmemiz falan 01.07.2022 tarihinde ancak şirket benim sigortamı yapmıyor, 2 ay deneme süresi diyor. Böyle bir şey var mı?
Merhaba, deneme süresinde sigorta yapılmaz diye bir şey yoktur! Bu işyerinizin sizi 2 ay boyunca kaçak olarak çalıştırmak için sunduğu bir bahanedir. İşyerinize bu durumun 4857 sayılı İş Kanununa aykırı olduğunu ve işe giriş bildirgenizi, işbaşı yaptığınız tarihe göre geriye dönük vermezlerse idari para cezasıyla karşılaşacaklarını aktarın. Durumu yine de düzeltmezler Alo170 hattına ihbarda bulunabilirsiniz.
Sayın uzman, ben 2020 yılında askerlik borçlanması yaparak emekli oldum. Emekli olduktan sonra öğrendim ki benim askerlik hizmetimin tamamını değil sadece 75 günün borçlanmam yetiyormuş. Şimdi ben fazladan ödemiş olduğum 465 günlük askerlik borçlanmamı geri alabilir miyim?
Merhaba, ne yazık ki bazen böyle durumlarla karşılaşmak mümkün. Kurum personelleri ya hiç hesaplama yapmadan kişileri borçlanmaya sevk ediyor yada dikkatlerinden kaçabiliyor. Tarafınıza aylık bağlandığından dolayı borçlanma tutarınızın iadesini mevzuat gereği isteyemezsiniz.
Mert bey, benim babam 4/c emeklisiydi vefat etti. Ben de 4/a’dan emekliyim, annem de Bağkur’luydu ancak emekli olamadan vefat etti. Babamdan aylık almaktayım, kendi aylığımı da alıyorum, annem için de talepte bulundum kurum alamazsın dedi. Ancak aynı durumda olan teyzem 3 maaşı da alıyor, bu nasıl oluyor?
Merhaba, dul ve yetim aylıklarında mevzuat değişikliği kafa karıştırmaktadır. En son 2017 yılında değişikliğe gidilerek iki aylık bile bağlanmamaya başladı. Bahsetmiş olduğunuz örnekte ise kişi 2008 sonrasında vefat eden anne ve babasından ötürü almaktadır. 2008 Sonrası 5510 sayılı Kanunla bu haklar değiştirildi. 2017 Yılında da komple kaldırıldı, artık kendi emekli olan kadına anne ve babasından hiç aylık bağlanmıyor. Konuyla ilgili yargı yoluna müracaat edebilirsiniz tabi ancak sonuçlanmış ve kazanılmış bir emsal karar maalesef bulunmuyor.