Anne-babaya yarım gün çalışma hakkı!
Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor. 2016 yılında yapılan yasa değişikliğiyle, çocuk okula başlayıncaya kadar, çalışan anne ve babadan birine yarım gün çalışma hakkı getirildi. Fakat birçok kişi bu hakkından haberdar değil. Bu haktan kimler yararlanır, maaş nasıl hesaplanır? İşte merak edilen detaylar...
Kadınların hem çocuklarını sağlıklı şekilde büyütebilmeleri hem de çalışma hayatından kopmamaları için 2016 yılında getirilen yarım gün çalışma hakkı yeterince bilinmiyor.
İşçilerin bu hakkı nasıl kullanabilecekleri, 8 Kasım 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle düzenlendi. Buna göre; kadın işçi, doğum öncesinde ve sonrasında 8’er haftalık (112 gün) analık izni kullanıyor. Buna ek olarak, SSK’lı çalışırken doğum yapan kadınlar, analık izni sonrasında birinci doğumda 2 ay (15+15 gün), ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün (part-time) çalışıp tam maaş alabiliyor. Engelli çocuğu olanlarda ise bu süre 12 ay olarak uygulanıyor. Çoğul gebelikte 30’ar gün ekleniyor. Kadın isterse haftalık çalışma süresi olan 45 saati ikiye bölebiliyor.
Maaş nasıl hesaplanır? Bunu her gün kullanabileceği gibi haftanın belli günleri de çalışabiliyor. Bu kapsamda yarım gün çalışan annenin maaşının yarısını patron, 2020 için 2.943 lira olan brüt asgari ücretin yarısını yani 1.476 lirasını da devlet, İşkur aracılığıyla ödüyor. Yani annenin asgari ücretle çalıştığını varsayarsak, 2020 için net asgari ücret olan 2.324 liranın yarısını yani 1.162 lirasını işveren, 1.476 lirasını devlet ödüyor. Bu durumda asgari ücretli anne 2.638 lirayla asgari ücretten fazla kazanıyor.
Şartlar neler? Doğum öncesi 3 yıl içinde çalışılmış ve SGK’ya en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi yatırılmış olmalı. Çocuk sağ olarak doğmalı ve yarım çalışma ödeneği alındığı sırada da hayatta olmalı.
Evlat edinen de yararlanabilir Yasaya göre, yarım çalışma uygulamasından, doğum yapan kadın ile 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek yararlanabilir. Bunun için öncelikle işyerine dilekçeyle başvuru yapılmalı. İşverenin, işçinin yarım çalışma talebini engelleme yetkisi yok.
İşveren, yarım çalışma yapacağı gün ve saat aralıklarını belirleyip işçiyi uygulama kapsamında çalıştırıyor. Bu haktan yararlanmak için analık izninin yani 112 günlük sürenin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İşkur şubesine ‘doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi’ ile başvuruda bulunmak gerekiyor.
Kısmi süreli çalışma nedir? SSK’lı çalışanlar, çocuk okula başlayıncaya kadar ‘kısmi süreli çalışma’ talebinde de bulunabilir. Kısmi süreli çalışma, analık izninin, yarım gün ücretsiz izninin veya tam gün ücretsiz izninin bitiminden itibaren kullanılabilir.
Kısmi süreli çalışmak için işçinin ‘bir ay önceden’ işverene yazılı talepte bulunması gerekir. Talep yazısında kısmi süreli çalışmaya hangi tarihte başlanacağı, hangi günlerde veya hangi saatler arasında çalışılacağı belirtilmeli.
İşçi, yazıya, eşinin çalıştığına dair belgeyi de eklemeli. Ebeveynden birinin çalışmaması halinde çalışan eş kısmi süreli çalışma hakkından yararlanamaz. Ancak, çalışmayan eşin sürekli bakım ve tedavi gerektiren hastalığı bulunması halinde çalışan eş kısmi çalışma hakkını kullanabilir. İşveren, işçinin kısmi süreli çalışma talebini bir ay içinde karşılamak zorunda. (Posta)