Enkaz altında kalırsak ne yapmalıyız? Deprem anında ne yapmalıyız? Depremde hayat kurtaran bilgiler!

Bir depremde, yaralanma ve ölümlerin çoğu, depremin neden olduğu binaların içinde iyi sabitlenmemiş nesneler yüzünden gerçekleşiyor. Binaların sallanması ile dolaplar ve kitaplıklar devrilir, nesneler dolaplardan dökülür. Kapı çerçeveleri ve pencere çarpabilir veya hareket edebilir.

Öncelikle yapmanız gereken ilk şey evinizde bir tehlike avına çıkmaktır. Evinizde veya işyerinizde, oda oda gezinin, bakın yaralanma ve hasara neden olabilecek nesneler veya durumları belirleyin.

Evinizi ve işyerinizi depreme daha dayanıklı hale getirin. Tehlike yaratacak olası olan öğeleri çıkarın, taşıyın, sabitleyin veya atın. Eşyaların, kırılma, düşme, yangına neden olma veya zarar verme olasılıklarını gözden geçirin.

EVİNİZDE DURUM TESPİTİ ÇALIŞMASI YAPIN!

Evinizde veya işyerinizde tehlike yaratabilecek durumları gözlemleyin. Deprem öcesinde yapılması gerekenlerle ilgili yardımcı olabilecek liste hazırlayın. Deprem öncesinde yardımcı olabilecek ve önlem alabileceğiniz deprem kontrol listesinde şunlara öncelik verin:

- Kitaplık, dolap ve eşyaları duvarlara sabitleyin. Televizyonu arkası yapışkanlı bir tutucu malzeme ile sabitleyin. Mikrodalga gibi ürünleri lastik kordon ile masaya veya yapıştırıcı ile bulunduğu bölgede kalmasını sağlayacak şekilde sabitleyin.

- Dolap kapaklarının açılmasını önleyecek mandallar takın.

- Raflara eşyaların kaymasını önleyecek malzemelerle kaplayın. Ağır nesneleri alt raflara taşıyın.

- Yatakları ve beşikleri pencerelerden uzaklaştırın ve mümkünse tekerleklerini kilitleyin.

- Koridorlarda ve çıkışlarda düşebilecek ve işi zorlaştırabilecek nesnelerin bulunmadığından emin olun.

- Resimler ve aynalar gibi ağır eşyaları uyku ve oturma alanlarından uzaklaştırın.

- Bebek beşiği gibi tekerlekli eşyaları tekerleklerini kilitleyin.

PROFESYONEL YARDIM ALIN!

- Binanızın sağlamlık raporunu alın. Bina hasar raporu için mutlaka yetkililer ile görüşün. Binanızın güçlendirilmesi için mutlaka bir uzmandan bilgi alın.

- Tavan veya temellerdeki derin çatlakları belediyeye bildirin. Güçlendirme yapılması gerekiyorsa geciktirmeyin.

- Arızalı elektrik kablolarını onarımını yaptırın veya değişmesi gerekiyorsa uzmandan yardım alın.

- Kapama vanaları ve ana elektrik panosu yerlerini öğrenin. Bunları nasıl kapatılacağını ailenize ve çalışanlarına anlatın.

- Esnek olmayan gaz şebeke bağlantılarını esnek olanlarla değiştirin. Deprem anında elektriği, gazı veya suyu kapatmanız gerekebilir. Kırık veya açıkta kalan elektrik kabloları nedeniyle deprem anında, gaz

sızıntısı nedeniyle patlama yaşanabilir.

- Konutlara deprem sigortası yaptırılmalıdır.

DEPREM ÖNCESİNDE YAPILMASI GEREKENLER

- Bir acil durum kiti hazırlayın. Büyük bir depremden sonra iki veya üç gün çocuklarla tek başınıza kalabilirsiniz. Yangın söndürücü gibi halihazırda elinizde bulunan güvenlik ekipmanlarına ek olarak,

bir deprem acil durum çantasına hazırlayın

Deprem çantasında bulunması gerekenler: Fener, pille çalışan radyo, yedek piller, ilk yardım çantası, ilk yardım kılavuzu, adresleri ve acil durum iletişim bilgilerini içeren telefon listesi, acil yiyecek ve su, bozulmayan paketlenmiş veya konserve yiyecek, konserve açacağı, su geçirmez plastik torbalar, temel ilaçlar ve tıbbi malzemeleri, battaniye, iş eldiveni, kağıt ve kalem, düdük.

- Afetler için bir iletişim planı yapın. Ailenizin herhangi bir acil durumda ne yapmayı planladığınızı bilmeleri gerekir. Bir deprem veya başka bir felaketten sonra aileleri yeniden biraya getirmek için bir plan geliştirin. Yerel aramalar acil aramalar nedeniyle engellenebilir. Deprem uygulamalarını telefonunuza indirin.

- Deprem tatbikatları yapın. Bölgenizdeki deprem tatbikatlarına katılın.

- Dışarıda güvenli bir toplanma yeri belirleyin.

- Çocukları deprem anında yapılması gerekenleri anlatın. Çocuklara depremleri açıklayın.

- Her odadaki güvenli yerleri belirleyin.

- Önemli evraklar (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyaları hazırlanarak su geçirmeyecek bir şekilde saklanmalı, ayrıca bu evrakların bir örneği de bölge dışı bağlantı kişisinde bulunmalıdır.

DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER

Deprem anında bina içerisindeyseniz;

- Kesinlikle panik yapılmamalıdır.

- Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durulmalıdır.

Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır.

- Baş iki el arasına alınarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile korunmalıdır. Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda beklenmelidir.

- Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK, Başını ve enseni koruyacak şekilde KAPAN, Düşmemek için sabit bir yere TUTUN.

- Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşulmamalıdır.

- Balkona çıkılmamalıdır.

- Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır.

- Kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.

- Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır.

- Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.

- Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun korumaya alınmalıdır.

- Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazlar kapatılmalı, dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşılmalıdır.

- Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatılmalı, soba ve ısıtıcılar söndürülmelidir.

- Diğer güvenlik önlemleri alınarak gerekli olan eşya ve malzemeler alınarak bina daha önce tespit edilen yoldan derhal terk edilip toplanma bölgesine gidilmelidir.

- Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa altlarında veya yanında; koridorda ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.

Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durulmalıdır.

Deprem anında açık alandaysanız

- Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşılmalıdır. Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olunmalıdır.

- Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmamalıdır. Böyle bir ortamda bulunuluyorsa seri şekilde güvenli bir ortama geçilmelidir.

- Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olunmalıdır.

- Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır.

- Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.

Deprem anında araç kullanıyorsanız;

Sarsıntı sırasında karayolunda seyir halindeyseniz;

- Bulunduğunuz yer güvenli ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durulmalıdır. Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde beklenmelidir. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir.

- Araç meskun mahallerde ya da güvenli bir yerde değilse (ağaç ya da enerji hatları veya direklerinin yanında, köprü üstünde vb.); durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara gidilmelidir.

- Sarsıntı sırasında bir tünelin içindeyseniz ve çıkışa yakın değilseniz; araç durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. (ÇÖK-KAPAN-TUTUN)

- Kapalı bir otoparkta iseniz; araç dışına çıkılıp, yanına yan yatarak, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. Yukarıdan düşebilecek tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek ama yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, aracın üzerine düşen bir parça ile aracın içinde ezilebilirsiniz.

Metroda veya diğer toplu taşıma araçlarındaysanız:

Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inilmemelidir. Elektriğe kapılabilirsiniz veya diğer hattan gelen başka bir metro yada tren size çarpabilir.

Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunmalı, metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.

DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER

KAPALI ALANDAYSANIZ;

- Önce kendi emniyetinizden emin olun.

- Sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin.

- Depremlerden sonra çıkan yangınlar oldukça sık görülen ikincil afetlerdir. Bu nedenle eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Hemen binayı terk edin.

- Dökülen tehlikeli maddeleri temizleyin.

- Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun.

- Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza doğru harekete geçin.

- Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla size yapılacak uyarıları dinleyin.

- Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.

- Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir. Artçı depremler sırasında da ana depremde yapılması gerekenler yapılmalıdır.

AÇIK ALANDAYSANIZ;

- Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.

- Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durun.

- Önce yakın çevrenizde acil yardıma gerek duyanlara yardım edin.

Sonra mahalle toplanma noktanıza gidin.

- Yardım çalışmalarına katılın. Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, hamileler, engelliler- yardımcı olun.

ENKAZ ALTINDA KALIRSAK NE YAPMALIYIZ?

YIKINTI ALTINDA MAHSUR KALDIYSANIZ;

- Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.

- Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak için çaba gösterecektir.

- Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutun.

- El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.

- Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.