Zam geldi! SGK'ya başvuran alıyor, 5 yıl süresi var

Yasaya göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık (16x7=112 gün) izin hakkı var. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha ekleniyor. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde izin alınabiliyor. Anne doğum izninde geçen süreler için de devletten para alıyor. Buna ‘doğum izni parası’ deniyor. Bu paranın hesabında ise normal doğumlarda 112 günlük süre dikkate alınıyor. Çalışan annelere doğumda en yüksek katkıyı, ‘doğum parası (rapor)’ sağlıyor. Brüt ücret bu paranın miktarını belirliyor. 1 Ocak’tan geçerli yeni asgari ücret net 8 bin 506 lira, brüt ise 10 bin 8 lira olmuştu. Dolayısıyla 2023 yılı için en düşük yani asgari ücretle çalışan bir annenin doğum parası 24 bin 909 lira olacak. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına doğum izni bittikten sonra yatıyor. Doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılmış olmalı. Doğum izni başlamadan önce işten ayrılanlar bu ödeneği alamıyor. Kadının işyerindeki sigortalılık halinin devam etmesi gerekiyor. Rapor süresince yani 112 gün içinde işyerinde çalışmıyor olmak gerekiyor. Kadın çalışan, doktordan alacağı raporu işyerine teslim etmekle mükellef. Diğer işlemler işyeri tarafından yapılıyor. 15 Mayıs 2015’ten sonra doğum yapan tüm annelere çocuk parası verilmeye başlandı. Yeni doğan çocuk yardımı için TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den başvuru imkanı var. Ayrıca Aile Bakanlığı il müdürlüklerine, ilçede ise kaymakamlıklara da başvuru yapılabiliyor. Bu kapsamda; ilk çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira ve üçüncü çocuk için 600 lira ödeniyor. SGK, halk arasında ‘süt parası’ olarak bilinen ‘emzirme ödeneği’ de veriyor. Bu para için anne veya eşinin SSK veya Bağkur’lu olması ve en az 120 gün prim ödemesinin olması yeterli. SGK il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine 5 yıl içinde başvuru yapılabilir. Bu ödeme 31 Aralık’a kadar 316 liraydı. Her yıl enflasyon oranında artıyor. Buna göre yeni emzirme ödeneği de 520 liraya yükseldi. Doğum yapan kadın, sigortalı değilse ödeme sigortalı eşe yapılıyor. Bir kerelik verilen bu ödeme için SGK il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine başvuru yapılabilir. Kadın çalışanların çalışma hayatında tutulmasına önem veren devlet, 2016 yılından bu yana ‘Yarım Çalışma Ödeneği’ uygulamasını yürütüyor. Uygulamaya göre; SSK’lı çalışırken doğum yapan kadınlar, analık izni sonrasında birinci doğumda 2 ay (15+15 gün), ikinci doğumda 4 ay, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün (part-time) çalışıp tam maaş alabiliyor. Engelli çocuğu olanlarda ise bu süre 12 ay olarak uygulanıyor. Çoğul gebelikte 30’ar gün ekleniyor. Ödenekten yararlanabilmek için doğum ya da evlat edinmeden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması ve haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışma yapılması gerekiyor. Ödeneğin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı (10.008/30=333.6 lira) kadar oluyor. Bu durumda devlet asgari ücretle çalışan anneye 5 bin 4 lira (333.6 lira x 15 gün) ödeme yapıyor ve 2 ayda yapılan toplam ödeme 10 bin 8 lirayı buluyor. Öte yandan aylık net maaşın (8 bin 506 lira ise) yarısını yani 4 bin 253 lirayı da her ay patron ödeyecek. Bu haktan yararlanmak için analık izninin yani 112 günlük sürenin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İşkur şubesine ‘doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi’ ile başvuruda bulunmak gerekiyor. Eşlerden biri çalışmıyorsa, çalışan eşe yarım gün çalışma izni verilmiyor.