Tapuda yeni dönem! Resmen değişti, ev alıp satacak herkesi ilgilendiriyor, 4 bin lirayı geçemeyecek
Gayrimenkul alım satımında yeni dönem başladı. Vatandaşların uzaktan işlem yapmasına imkân sağlayan telekonferans sistemi ile 2020 yılında 959, 2021’de 3 bin 386, bu yıl ağustos ayına kadar ise 3 bin 125 olmak üzere toplam 7 bin 470 tapu el değiştirdi. Öte yandan tapu dairelerinde yaşanan yoğunluk sebebi ile harekete geçildi. Noterlik Kanunu’na yeni madde eklenmesiyle birlikte artık alım-satım işlemleri tapu müdürlükleri dışında noterliklerde de yapılabilecek. Tapu dairesi tercih edilirse yalnızca tapu harcı ödenirken, işlem noterde yapılırsa tapu harcına ek noter ücreti de verilecek. Noter ücreti taşınmazın değerine göre 500 liradan az ve 4 bin liradan fazla olamayacak. Bu miktarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün başlattığı, taraflar farklı tapu müdürlüklerine kayıtlı olsalar veya yurt dışında bulunsalar dahi satış, bağış ve mal değişimi yapabilmeleri için telekonferansla gayrimenkul satış uygulaması tuttu. Uygulamanın önümüzdeki dönemde hem yurt içinde hem de yurt dışında yaygınlaştırılması için çalışmalar hızlandırıldı.
Telekonferansla gayrimenkul satış uygulaması dünyada hem teknolojik hem de hukuki anlamda bir ilk olma özelliği taşıyor. Hizmet, yurt içinde 973 tapu müdürlüğü ile Almanya’nın başkenti Berlin’de veriliyor.
İlk satış işlemi ise Berlin’deki satıcı ile Konya’daki alıcı arasında gerçekleşmişti. Türkiye gazetesinde yer alan habere göre, vatandaşların zaman kaybetmeden işlem yapmasına yardımcı olan telekonferans sistemi ile 2020 yılında 959, 2021’de 3 bin 386, bu yıl ağustos ayına kadar ise 3 bin 125 olmak üzere toplam 7 bin 470 akit işlemi düzenlendi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yurt dışında yaşayan vatandaşların ve yabancı yatırımcıların Türkiye’deki taşınmaz yatırımlarına yönelik bulundukları ülkelerden işlem yapabilmelerini sağlayarak yabancı sermaye akışına imkân sağlıyor.
Bu çerçevede Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü de başta Türklerin yoğun yaşadığı ve Türkiye’den en fazla konut alan yabancıların bulunduğu ülkelerde temsilcilik açıyor. Bu kapsamda 11 ülkede daha temsilcilik açılması hedefleniyor.
İlk yurt dışı temsilciliğini Almanya’ya açan kurum önümüzdeki süreçte İngiltere, Yunanistan, Avusturya, Hollanda, Danimarka, Norveç, Rusya, Belçika, Katar, Azerbaycan ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinden birinde temsilcilik açmayı planlıyor.
Bu temsilciliklerin açılmasıyla birlikte, telekonferans uygulamasıyla tapu işlemlerinin artacağı tahmin ediliyor.
Öte yandan tapu dairelerinde yaşanan yoğunluk sebebi ile harekete geçildi. Noterlik Kanunu’na yeni madde eklenmesiyle birlikte artık alım-satım işlemleri tapu müdürlükleri dışında noterliklerde de yapılabilecek.
Şu anda gayrimenkul devri, tapu müdürlüklerinin dışında başka hiçbir yerde yapılamıyor. Bu durum yoğun dönemlerde ya da yoğun bölgelerde randevu alınamamasına neden oluyordu. Tapudaki yoğunluğun azaltılması amacıyla yeni bir uygulamaya gidiliyor.
TEKNİK HAZIRLIKLAR
28 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan torba kanunda Noterlik Kanunu’na eklenen bir madde ile artık alım-satım işlemlerinin tapu müdürlükleri dışında noterliklerde de yapılabilmesinin önü açıldı.
1 OCAK'TA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Noterler, mevcut durumda yalnızca taşınmaz satış vaadi sözleşmesi düzenleyebiliyordu. Yeni uygulama 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek. Şu anda Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün (TKGM) Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’nden (TAKBİS) noterliklerin veri alabilmesi için teknik hazırlıklar sürüyor.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
-Noterler, taşınmaz satış başvurusu üzerine başvuru belgesi düzenleyecek, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamaları dikkate alacak ve taşınmaz satışıyla ilgili diğer kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetecek.
-Noterler, taşınmaz satış başvurusu üzerine başvuru belgesi düzenleyecek, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamaları dikkate alacak ve taşınmaz satışıyla ilgili diğer kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetecek.
-Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, tapu kayıt örneği ve diğer belgeleri tapu bilişim sistemi vasıtasıyla noterlerle paylaşacak..
-Taşınmaza ilişkin kayıt ve belgelerin eksik olması halinde ilgili tapu müdürlüğünden eksik olan hususlar sistem üzerinden talep edilecek ve eksiklikler tapu müdürlüğünce giderilerek sisteme aktarılacak.
-Noterlerce hak sahibi belirlendikten ve taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığı tespit edildikten sonra taşınmaz satış sözleşmesi yapılacak.
-Satış sözleşmesi taraflarca imzalandığı anda noter, tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alarak sözleşmeyi bu sisteme kaydedecek.
-Sözleşmenin sisteme kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanacak.
-Satış sözleşmesi ile diğer belgeler, noter tarafından sisteme aktarılacak ve fiziki olarak arşivlenecek.
-Tapu kayıt örneği ve diğer belgelerden hak sahibinin belirlenememesi veya satışa engel hukuki bir durumun varlığı halinde noterlerce satış işlemi gerçekleştirilmeyecek.
TAPU HARCINA EK NOTER ÜCRETİ VERİLECEK
Gayrimenkul alım-satımında tapu harcı ödeniyor. Tapu harcı, alıcı ve satıcı için yüzde 2’şer olmak üzere satış bedeli üzerinden yüzde 4 olarak hesaplanıyor. Noterlerde, taşınmaz satış sözleşmeleri damga vergisinden, bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar değerli kağıt bedellerinden muaf olacak. Tapu dairesi tercih edilirse yalnızca tapu harcı ödenirken, işlem noterde yapılırsa tapu harcına ek noter ücreti de verilecek. Noter ücreti taşınmazın değerine göre 500 liradan az ve 4 bin liradan fazla olamayacak. Bu miktarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak.
HATADAN SORUMLU OLACAKLAR
Taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesinden dolayı oluşan zarardan noterler de sorumlu olacak. Bu zararın devlet tarafından ödenmesi halinde devlet, sözleşmeyi düzenleyen notere rücu edebilecek. Notere karşı açılacak davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülecek.