Sudan adım adım iç savaşa gidiyor! Tatbikata giden Mısır askerlerinin esir alınması kıyameti kopardı...

Sudan'da iç savaş tehlikesi adım adım gerçeğe dönüşmek üzere. Birleşmiş Milletler (BM), Dünya Gıda Programı'nda (WFP) çalışan ve görev başındayken hayatını kaybeden üç çalışanının öldürülmesini kınadığını açıkladı. Uydu görüntülerinde havalimanında bazı uçakların yandığı ve yoğun bir siyah dumanın gökyüzüne yükseldiği de görüldü. Sudan ordusu Port Sudan, Kadaref, Demazin, Kasala ve Kosti kentlerindeki paramiliter güçlere ait üsleri ele geçirdiğini açıkladı. Sudan'dan bildiren muhabirler ve görgü tanıkları çatışmaların neredeyse hiç durmadan devam ettiğini aktardı. Hartum'daki BBC muhabiri Mohamed Osman, ülkede yıllardır iç karışıklık devam etse de başkent Hartum'da bugüne kadar çatışma yaşanmadığını ve buna alışkın olmayan başkent halkının iki tarafa da öfkeli olduğunu aktarıyor. Ordu ile paramiliter Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasında haftalardır devam eden gerilim, Sudan'da sivil bir hükümet kurma müzakerelerini baltaladı. RSF Omdurman ve Darfur kentilerindeki üsleri kontrol etmeyi sürdürdüğünü duyurdu. Sudan'ın başkenti Hartum'da yaşayanlar hafta sonuna çatışma sesleriyle başladıklarını anlattı. Başkentin merkezindeki çeşitli noktalarda ve çevresinde çatışmalar sürüyor. Şehre gelmek için yola çıkan uçaklar geri dönüyor ve Hartum'da pistteki bir ticari uçağın patlayıcıyla vurulduğuna dair haberler var. Suudi havayolu şirketi Saudia, uçağının “kaza geçirdiğini kaydetti. Kenya'da yaşayan kız kardeşi aracılığıyla BBC'ye konuşan bir görgü tanığı, “Çatışmalar hâlâ devam ediyor ve insanlar sokağa çıkmıyor, çok fazla panik ve korku var dedi. Kent sakinlerinin çatışma çıkmasını beklemediğini ve birçoğunun bu nedenle çatışmalara yolda yakalandığını söyledi. Başkentte birçok yol ve köprü kapatıldı ABD Büyükelçisi John Godfrey, son derece rahatsız edici silah ve çatışma seslerine uyandım. Hartum'daki ve başka yerlerdeki Sudanlıların yaptığı gibi, şu anda Büyükelçilik ekibiyle birlikte saklanıyorum dedi. Godfrey, üst düzey askeri liderleri çatışmaları durdurmaya çağırdı. Rusya Büyükelçiliği de şiddetin tırmanmasından endişeli olduğunu açıkladı ve ateşkes çağrısında bulundu. Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da, “Sudan'daki tüm kesimleri, geçiş sürecinin kazanımlarına bağlı kalmaya, sükunet ve diyaloğa davet ediyoruz. Sudan’ın sorunlarına ancak ulusal uzlaşı yoluyla kalıcı çözüm bulunabilecektir” denildi. Hızlı Destek Güçleri (RSF), en az üç havalimanının, genelkurmay başkanının konutunun ve başkanlık sarayının kontrolünü ele geçirdiğini öne sürüyor. Ancak ordu bunu reddediyor ve hava kuvvetlerinin paramiliter grubun üslerine saldırdığını açıkladı. Devlet televizyon kanalında da çatışmalar yaşandığına dair haberler var ve görgü tanıkları kanalın artık RSF tarafından kontrol edildiğini söylüyor. ‘Hemedti’ olarak da bilinen RSF komutanı General Mohamed Hamdan Dagalo, El Cezire'ye tüm ordu üsleri ele geçirilene kadar savaşacağını söyledi. Ordu sözcüsü Tuğgeneral Nabil Abdallah, Fransız haber ajansı AFP’ye, Hızlı Destek Güçlerine bağlı savaşçılar, Hartum'da ve Sudan çevresindeki başka yerlerde çok sayıda ordu kampına saldırdı dedi ve ekledi: “Çatışmalar devam ediyor ve ordu ülkeyi korumak için görevini yapıyor.” Sudan, Ekim 2021'de General Abdulfettah el-Burhan'ın yönetimindeki ordunun sivil bir hükümeti devirmesine öncülük etmesinden bu yana siyasi bir kargaşa içinde. Ordu, Ekim 2021'deki darbeden bu yana ülkeyi Egemenlik Konseyi aracılığıyla yönetiyor. Konsey başkanı Orgeneral Burhan, başkan yardımcısı ise Hemedti. Ancak sivil bir hükümete geçiş önerisi, RSF'yi ulusal orduya entegre etme takvimi nedeniyle suya düştü. RSF bunu 10 yıl ertelemek istedi, ancak ordu bunun iki yıl içinde gerçekleşmesi gerektiğini söyledi. Hemedti, Darfur'da 2003'te başlayan ve yüzbinlerce kişinin ölümüne yol açan çatışmada önemli bir figürdü. Ülkedeki yerel bir doktorlar sendikası ise en az 97 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Her iki taraf da başkent Hartum'un kilit noktalarını kontrol ettiklerini söylüyor. General Muhammed Hamdan Dagalo'nun liderlik ettiği RSF, başkent Hartum'daki başkanlık sarayı, havalimanı ve diğer hayati tesisleri kontrol ettiğini duyurdu ancak söz konusu bölgeler bir süre sonra tekrar ordunun eline geçti. Hartum'un komşusu Omdurman ile batıdaki Darfur ve Merowe Havalimanı da yine son 24 saatte ordunun kontrolüne girdi. Yerel medya, RSF'nin bazı Mısırlı askerlerin teslim olduğu videolar yayınladığı Merowe Havalimanı'nın geri alındığını yazdı. Tatbikat için Sudan'a giden Mısır askerlerinin General Muhammed Hamdan Dagalo'nun liderlik ettiği 100 bin kişilik paramiliter grup RSF tarafından tutuklanması, depreme yol açtı. Askerlerin yerde oturduğu ve ellerini başlarının arkasına koyduğu görüntüler, Mısır'da büyük bir öfkeyi tetikledi. Görüntüler sosyal medyada hızla yayılırken, Mısırlılar hakarete uğradıklarını söyleyen mesajlar paylaştı. Mısır askerlerini bu şekilde göstermek hakarettir. Hemedti ve RSF suçluları, 100 milyon Mısırlıyı kışkırttıkları için bu hakaretin bedelini ağır ödeyecekler ve bu aptalların bilmediği şey, orduya herhangi bir zarar gelirse Mısır halkının, destekçilerinin ve muhaliflerinin farklılıklarını unutacaklarıdır. Bir başka Twitter kullanıcısı, Mısır ordusunun evlatlarını korumak için neden harekete geçmediğini sordu, ABD ve İsrail ordularını örnek gösterdi. Elleri başlarında askerleri bir odada gösteren fotoğrafın ortaya çıkması ise, sosyal medyada bardağı taşıran damla oldu. Twitter'da popüler olan görüntülerden biri ise, Mısır askerlerinin RSF güçleri önünde kaçışını gösteren sahte fotoğraflardı. Sudan ordusu, RSF'nin üslerini savaş uçaklarıyla bombardımana tutuyor. Fransa merkezli Sudan Tribune gazetesi, ordunun kontrolü ele geçirdiği RSF üslerinin yediyi bulduğunu duyurdu. Bunlar, Port Sudan, Kassala, El Gadarif, Damazin, Kosti ve Kadugli. Yanı sıra Hartum eyaletinin kuzeyindeki Karari bölgesindeki en büyük RSF üssüne de el konuldu. General Muhammed Hamdan Dagalo'nun liderlik ettiği 100 bin kişilik paramiliter grup RSF ise, Hartum'da orduya ait Rus üretimi bir savaş uçağını ve insansız hava aracını düşürdüğünü bildirdi. Maxar ve Planet Labs gibi uydu şirketlerinin servis ettiği fotoğraflarda ise, Hartum'daki havalimanında imha edilmiş yolcu uçakları göze çarpıyor. Havalimanında bazı uçakların yandığı ve yoğun bir siyah dumanın gökyüzüne yükseldiği de görüldü. Dünya, Cumartesi sabahtan bu yana Ukrayna'daki savaşın yanı sıra Afrika'yı izliyor. Son olarak Ekim 2021'de bir darbenin gerçekleştiği Afrika ülkesi Sudan'da, silahlı kuvvetlerin başı ve fiilen ülkenin devlet başkanı General Abdulfettah el-Burhan. Sayıları 100 bini bulan Hızlı Destek Güçleri'nin (RSF) başındaki General Dagalo'nun bilinen ismi, Hemedti. Ekim 2021'deki darbeden bu yana ülke Egemenlik Konseyi aracılığıyla yönetiliyor. Konsey başkanı Orgeneral Burhan, başkan yardımcısı ise Hemedti. Sivil bir hükümete geçiş önerisi, RSF'yi ulusal orduya entegre etme takvimi nedeniyle suya düştü. RSF bunu 10 yıl ertelemek istedi ancak ordu bunun iki yıl içinde gerçekleşmesi gerektiğini söyledi. Aylardır süren güç savaşında taraflar silaha sarılırken, Sudan alev topuna döndü. Pazartesi günü erken saatlerde açıklama yapan doktorlar sendikası, can kaybının 56'dan 97'ye çıktığını duyurdu. Yaşamını yitirenler arasında siviller de bulunuyor. Yaralı sayısı ise 1100'ü geçti. Sudanlı doktorlar, gerçek rakamı bilmenin mümkün olmadığını, cesetlerin ya da yaralıların tümünün hastanelere taşınmadığı bilgisini veriyor. Doktorlar ayrıca özellikle Hartum'daki hastanelerde koşulların olağanüstü zorlaştığı uyarısını yapıyor. Halihazırda çatışmalar nedeniyle yaralılara doktorlar ve tıbbi yardım ulaşamıyor. Pazar günü çatışmanın tarafları yaralıların tahliyesi için kısa bir süre ateşkes ilan etti ancak anlaşmaya bağlı kalınıp kalınmadığı bilinmiyor. Birleşmiş Milletler'e bağlı Dünya Gıda Programı'nın üç çalışanı, Sudan'ın batısındaki Kabkabiya'da bir askeri üste taraflar çatışırken Pazar günü hayatını kaybetti. Amerikan New York Times gazetesi, Doğu Afrika ülkesinde yaşananları 'Sudan 'iç savaşın hayaleti'nden korkuyor' başlığıyla sundu, patlamaların başkent Hartum'u sarstığını vurguladı. Sudan, Güney Sudan’ın 9 Temmuz 2011’de bağımsız olmasından önce Afrika’nın en geniş yüzölçümüne sahip ülkesiydi. İngiltere’den 1956 yılında bağımsızlığını kazanan Sudan, bu tarihten beri büyük çatışmalara sahne oldu. 17 yıl süren iç savaş 1972'de Adis Ababa Anlaşması’nın imzalanmasıyla sona erdi ancak anlaşmanın ihlal edilmesi için 10 yıl yetti ve ikinci iç savaş başladı. 2005 yılında yapılan yeni bir anlaşmayla şiddet olayları azaldı. Bölünmenin ardından çatışmalar dinmedi, savaş uçakları petrol sahalarını bombardımana tuttu. Son çatışmalar ise, 2019'da uzun süredir görev yapan Devlet Başkanı Ömer El Beşir'in devrilmesinin ardından yaşanan gerilimli sürecin devamı. El Beşir'in yaklaşık 30 yıl süren iktidarına son verilmesi çağrısında bulunan kitlesel sokak protestolarının ardından ordu darbesiyle devrildi. Ancak siviller, demokratik yönetime geçiş planında yer almayı talep etmeye devam etti. Daha sonra ortak bir askeri-sivil hükümet kuruldu, ancak bu Ekim 2021'de başka bir darbeyle devrildi. Ve o zamandan beri Orgeneral El-Burhan ile General Dagalo arasındaki rekabet kızıştı.