Maaş bağlanıyor! Milyonlara güzel haber! Ve belli oluyor
EYT ile ilgili son dakika gelişmesi. EYT'li milyonlarca vatandaşa maaş bağlanıyor. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup 1999 yılında koalisyon hükümeti tarafından çıkartılan yasa ile yaş şartı dolayısıyla emekli olamayan vatandaşların sorununun çözümü için başlatılan çalışmalar devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin "EYT için Bakanlık bünyesinde çalışma grubu oluşturduk. Maliye Bakanlığı da sürece katılacak. En uygun formülü devreye sokacağız" açıklaması yaptı. Öte yandan EYT ile formüller tek tek açıklandı. 15 yıl çalışma süresi 3600 prim gününü dolduranlarda ve 8 Eylül 1999 öncesi sigortası olanlarda emeklilik için yaş şartı aranmaması öncelikli talep. Bu formüle göre 6,5 milyon kişi düzenlemeden yararlanacak. Erkeklerde 25 yıl ve 9 bin prim, kadınlarda 20 yıl ve 7 bin 200 primin tamamlanması halinde yaş şartına bakılmadan emeklilik formülü. Eylül 1999'da çıkan yasa çerçevesinde emeklilik yaşını doldurmak için beklenen sürenin yarı yarıya azaltılması ve yüzde 2 maaş kesintisiyle erken emeklilik formülü de değerlendirilen başlıklardan biri. Alternatiflerin her biri maliyetleriyle birlikte değerlendirilecek. İşte EYT ile ilgili son dakika gelişmesi...
EYT ile ilgili flaş açıklama geldi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup 1999 yılında koalisyon hükümeti tarafından çıkartılan yasa ile yaş şartı dolayısıyla emekli olamayan vatandaşların sorununun çözümü için başlatılan çalışmalar devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin "EYT için Bakanlık bünyesinde çalışma grubu oluşturduk. Maliye Bakanlığı da sürece katılacak. En uygun formülü devreye sokacağız" açıklaması yaptı.
Yeni Asır'dan Faruk Erdem'in yazısına göre; çalışma grubunun alternatifli formüller üzerinde çalışmalarını tamamladıktan sonra bu yıl sonuna doğru düzenlemenin Meclis gündemine gelmesi bekleniyor.
Söz konusu çalışma grubu özellikle emeklilik için hak sahiplerinin belirlenmesi ve bunların emeklilik şartlarının oluşması noktasında alternatifleri değerlendiriyor.
Genel olarak kapsamın 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlardan yıl ve prim şartını tamamlayanlar olarak belirlense de hem yılını hem primini ya da bunlardan herhangi birisini tamamlamamış olanlar da bulunuyor.
Ayrıca farklı kurumlarda çalışmış olanlar açısından son 7 yıllık sigortalılık süresinde da en fazla hangi kurumdan priminin yatırılmış olmasına da bakılacak.
Böylece hangi kurumdan (Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı) emeklilik şartlarının oluşacağı ortaya çıkmış olacak.
Burada yapılacak hizmet birleştirmeleri de toplam prim sayısını emekli olunacak kuruma göre belirlemiş olacak.
KAPSAM GENİŞ TUTULACAK
Çalışma grubunun ilk olarak ele alacağı konu kapsam olacak. Burada hak sahiplerinin belirlenmiş olmasıyla kaç kişinin yararlanacağı da ortaya çıkacak. Edindiğimiz bilgilere göre alternatifli formüller üzerinde durulurken kapsam geniş tutulmaya çalışılıyor.
Burada çözüm şartları da düzenlemeden kaç kişinin yararlanacağını ortaya çıkartmış olacak. Örneğin erkekler için prim ve yıl şartını yerine getirmiş olmak şartı geldiğinde bugünkü tarih itibariyle 19 Temmuz 1997 ve öncesinde sigortalı olanlar 25 yılı tamamlamış durumda.
Burada çözüm şartları da düzenlemeden kaç kişinin yararlanacağını ortaya çıkartmış olacak. Örneğin erkekler için prim ve yıl şartını yerine getirmiş olmak şartı geldiğinde bugünkü tarih itibariyle 19 Temmuz 1997 ve öncesinde sigortalı olanlar 25 yılı tamamlamış durumda.
Burada borçlanma imkanları da devreye sokulabilecek Ayrıca 3600 günle kısmi emeklilik imkanı da bulunuyor. Burada şartlar erkekler için 3600 günü ve 55 yaşını tamamlamak kadınlar için ise 3600 günü ve 50 yaşını tamamlamış olmak.
Bu iki şarttan hangisi en son tamamlanmışsa o tarihe göre de bir yaş şartı belirleniyor. Burada kısmi emeklilik durumunun da EYT içinde sayılmasıyla yeni bir formül de ortaya çıkabilecek.
STAJ VE ASKERLİK
Bu arada kapsam belirlenirken staj sigortası ve askerlik borçlanmasıyla işe girişi geri çekme gibi iki durum da gündeme gelebilecek. Böylece staj ile ilk sigorta numarasını alanlar ancak çalışmaya 8 Eylül 1999 sonrası başlayanlar açısından da EYT durumu ortaya çıkabilecek.
Yine 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olup öncesinde askerlik yapanlar da borçlanma ile işe giriş tarihini geri çekebiliyor. Bu durumda da EYT kapsamına girme talepleri bulunuyor.
Bütün bunlar değerlendirilecek konular arasında bulunuyor. Formüller üzerinde yapılan çalışmalarda prim sayıları da öne çıkıyor. Burada daha çok primi olan ile az primi olanlar arasında bir adalet sağlanması söz konusu olacak.
Prime ve yıl şartına bakılıp yaş şartı düşünülmediğinde fazla primi olanların avantajlı olması da söz konusu olabilecek. Örneğin 5000 günü olan ve yaşı 46 olan birisi ile 9 bin günü olan ve yaşı 51 olan birisi aynı anda emekli edilmeyecek.
Yaş ve prim burada avantaj sağlayacak. Bunların dışında Avrupa modelinde olduğu gibi belli oranda kesinti ile kalan yılların tamamlanması da alternatifler arasında.
Yine hem kadınlar hem de erkekler için belli bir yaş sınırı konulması ya da prim sınırı konulması da gündemde. Ayrıca getirilen yaş şartına belli bir süre kalanlara öncelik tanınması da, çalışmalarda masaya gelen konular arasında.
MAAŞ BAĞLAMA SİSTEMİ
Emeklilik şartlarının belirlenmesinden sonra maaş bağlama ile ilgili konular da çalışılacak. Burada üçlü bir hesaplama söz konusu. Her dönem için de farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme kat sayıları kullanılıyor.
2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 20008 sonrası çalışma ve kazançlardan yapılan hesaplamalar birleştirilerek ödenecek maaş ortaya çıkartılıyor. Bu noktada yapılacak çalışmalara Hazine ve Maliye Bakanlığı bürokratları da katılarak konunun mali boyutunu da çıkartmış olacak.
Burada adaletli bir sistem ile yeni mağduriyetler oluşmadan sosyal faldası da düşünülerek bir çözüm noktasına ulaşılacak. Alternatifli düzenlemeler daha sonra değerlendirilerek teke düşürülerek Meclis'e sevk edilmiş olacak.
HANGİ FORMÜLLER KONUŞULUYOR?
EYT düzenlemesi için konuşulan formüller şöyle:
15 yıl çalışma süresi 3600 prim gününü dolduranlarda ve 8 Eylül 1999 öncesi sigortası olanlarda emeklilik için yaş şartı aranmaması öncelikli talep. Bu formüle göre 6,5 milyon kişi düzenlemeden yararlanacak.
Erkeklerde 25 yıl ve 9 bin prim, kadınlarda 20 yıl ve 7 bin 200 primin tamamlanması halinde yaş şartına bakılmadan emeklilik formülü.
Eylül 1999'da çıkan yasa çerçevesinde emelilik yaşını doldurmak için beklenen sürenin yarı yarıya azaltılması ve yüzde 2 maaş kesintisiyle erken emeklilik formülü de değerlendirilen başlıklardan biri.
Alternatiflerin her biri maliyetleriyle birlikte değerlendirilecek.
EYT ÇALIŞMASI NE ZAMAN BİTECEK?
Düzenlemenin yıl sonunda veya en geç Ocak 2023'te Meclis'e gelmesi bekleniyor.
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999'dan önce olanlar, EYT'li olarak adlandırılıyor.
Bu tarihten önce yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999'da yürürlüğe konulan 4447 sayılı kanunla, emekli olabilmek için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarına yaş kriteri de eklendi.