Kar yağışı fena vurdu! Bir anda bastırdı, Meteoroloji yeni tarih verdi, birçok ilde lapa lapa yağacak

Kara kış kapıya dayandı. Kar yağışı başladı, yağışın yoğunluğunu arttırması bekleniyor. Kar yağışı için art arda uyarılar verilirken Türkiye'de kış aylarında havanın nasıl olacağı en çok merak edilen konular arasında yer alıyor. İşte detaylar... Van'da 4 gündür aralıklarla etkili olan yağmur, yerini yüksek kesimlerde kar yağışına bıraktı. Çığ riski nedeniyle sık sık trafiğe kapatılan Van-Bahçesaray kara yolunun 3 bin rakımlı Karabet Geçidi'nde de kar yağışı ve sis etkili oldu. Kar kalınlığının 15 santimetreye ulaştığı bölgede, sürücüler de zor anlar yaşadı. Karayolları'na bağlı ekipler, yağışın devam ettiği bölgede kar küreme çalışmasına başladı. Doğu Karadeniz'de hava sıcaklıklarının düşmesi ile bölgedeki yüksek rakımlı yaylalara da kar yağdı. Rize'nin Çamlıhemşin ilçesine bağlı 2 bin 300 rakımlı Huser ve Palovit ile İkizdere ilçesine bağlı Anzer yaylalarında, sağanak sonrası kar yağışı etkili oldu. Kar yağışı sonrası yeşil alanlar, beyaza büründü. Yaylada konaklayan turistler, karlı doğada gezinti yaptı. Bölgedeki bazı yaylacılar da hayvanlarını, ahırlara sokmaya çalıştı. Yüksek kesimler kar yağışı sürerken; il merkezinde ise sağanak etkisini gösterdi. Bölgede yağmurun gün boyu sürmesi bekleniyor. Hava sıcaklığının mevsim normallerinin altına düştüğü Karlıova ilçesindeki 2 bin 600 rakımlı Kartal Tepesi’nde, akşam saatlerinde kar yağışı ve sis etkili oldu. Bölge beyaza bürünürken, yağış cep telefonu kamerasıyla kaydedildi. Ülkemizin güney kesimlerinin yer yer çok bulutlu, Doğu Akdeniz'in doğusu ile Güneydoğu Anadolu'nun batısının sağanak ve yer yer gök gürültülü sağanak yağışlı, diğer yerlerin parçalı ve az bulutlu geçeceği tahmin ediliyor. Rüzgarın Marmara'da güneybatıdan kuvvetli (40-60 km/saat) eseceği tahmin ediliyor. Sabah ve gece saatlerinde iç kesimlerde pus ve yer yer sis bekleniyor. Öte yandan hem ülkemizde hem dünyada bu yaz mevsim normallerinin üstünde sıcaklıklar yaşandı hatta rekorlar kırıldı. İklim bilimciler, temmuz ayında dünya genelinde 3 kez üst üste son 120 bin yılın sıcaklık rekorunun kırıldığını duyurdu. Şimdi sonbahar mevsimindeyiz ve havalar bir gün serin bir gün sıcak geçiyor. Değişen sıcaklık dengelerinin kış aylarında neler getireceği de fazlasıyla merak ediliyor. Hürriyet'te yer alan habere göre; Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı Başkanı Adil Tek, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, yazın yaşanan olağanüstü sıcakları şu sözlerle açıklamıştı: Ülkemiz bu yaz 4-5 kez uzun soluklu sıcak hava dalgasına maruz kaldı. Yurdun bazı noktalarında ölçülen sıcaklık değerleri bu zamana kadarki en yüksek kayıt oldu. Bunun iki önemli sebebi var: Birincisi dünya genelinde yaşanan ortalama sıcaklıklar, 1850’li yıllardan bu yana en yüksek değerine ulaştı. İkincisi de El Nino etkisi süreci daha da kuvvetlendirdi. Kuzeye doğru kayma eğilimi gösteren 'subtropikal kuşak', Kuzey Afrika üzerinden bölgemizdeki sıcak hava akışını artırdı. Bu etkiyi önümüzdeki yıllarda daha da çok göreceğiz. Nem olayı ve bunaltıcılık değerlendirilmesi ise biraz daha farklı şekilde açıklanabiliyor. Üzerimize gelen akışların nereden ve nasıl olduğuna bağlı olmakla birlikte, büyük su kaynaklarına yakınlık ve uzaklık da önemli bir faktör. Peki 'El Nino kışı' ne demek ve en önemlisi bu yıl kar yağışı görecek miyiz? El Nino kışı hakkında merak edilenler ve Türkiye’de öngörülenleri Meteoroloji Mühendisi Dr. Öğretim Üyesi Deniz Demirhan 4 soruda anlattı. Pasifik Okyanusu'ndaki normal koşullar altında, ticaret rüzgarları Ekvator boyunca doğudan batıya doğru eser ve okyanus üzerinde estiğinde sıcak suyu Güney Amerika'dan Asya'ya taşır. Taşınan sıcak suyun yerini okyanusun derinliklerindeki soğuk sular alır. Bu nedenle normalde ticaret rüzgarları sebebiyle Pasifik Okyanusu sıcaklıkları azalma eğilimindedir. El Nino sırasında ise ticaret rüzgarları zayıflar. Bu dönemde sıcak su, batıdan doğuya doğru itilir. Normalde sıcak su Ekvatoral Pasifik’in doğusundan uzaklaşması gerekirken, bu sefer sıcak su buraya taşındığı için deniz yüzey suyu sıcaklığı artar. Doğu Pasifik'teki deniz sıcaklıkları ortalamanın 0,5 °C üzerine çıktığında ise ‘El Nino’ ilan edilir. Bu etki sadece deniz suyu sıcaklığının artmasıyla kalmaz, bütün dünyada hava şartlarında önemli değişiklikler olur.El Nino aralık ayında etkisini maksimuma çıkarır. Bu nedenle adına, Hz. İsa'ya ithafen İspanyolca olarak El Nino yani ‘küçük çocuk’ denmiştir. Öncelikle bu 'El Nino kışı' ya da 'süper El Nino' kavramları nereden çıktı bundan bahsedelim…Ulusal Atmosfer Araştırmaları Merkezi (NCAR) tarafından geliştirilen bir tahmin modeline göre, 1997-98 kışında El Nino koşullarının en şiddetlisi yaşandı. 1997-98 kışında yaşanan bu El Nino’ya ‘süper El Nino’ adı verildi.Bu tahmin modelleri, bu sene de benzer koşulların yaşanma ihtimalini ortaya koymuştur. Ancak bunun sadece bir model olduğunu unutmamak gerekir. Bu koşullar gerçekleşmeyebilir. 1997 Kasım ve Aralık'ta Hürriyet Gazetesi'nde çıkan haberler... 97-98 kışında Türkiye'de El Nino özellikleri çok belirgin görüldü. Ancak o yıllarda El Nino 'kara kış' olarak görülse de bu sene yine aynı soğuk hava dalgasına ve yağışa neden olmayabilir. Uzmanlar, her El Nino senesinde Türkiye’de benzer koşullar yaşanmadığının altını çiziyor. Sıcaklıkların yurdumuz genelinde 0,75 ile 1,5 derece kadar ortalamaların üzerinde olması bekleniyor. Ayrıca ülkemizde genel olarak aşırı hava olaylarının sayısında da artış olma ihtimali bulunuyor. Kuzey Kutbu’nda sonbahar mevsiminin başlaması, buna paralel olarak buzulların artışı ve Sibirya’da kar yağışlarının sonbahar mevsiminde yoğun olması, ülkemiz için önem arz ediyor. Geçmişte El Nino’nun meydana geldiği yıllarda sonbahar ve kış mevsimi yağışlı geçerdi. İçinde bulunduğumuz sonbahar ve önümüzdeki kış mevsiminin de eskiden olduğu kadar olmasa bile az da olsa yağışlı geçmesi yüksek olasılık gibi duruyor.İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir 2023-2024 kışı ile ilgili yapılan öngörülere göre ülkemizde genel olarak yağmur şeklindeki yağışların ortalamalar civarında ya da ortalamaların üzerinde olması bekleniyor. Yani sel ve su baskınlarına hazırlıklı olmalıyız. Ülkemizin kuzeyinde, İstanbul’da, Güney ve Doğu Marmara, Batı ve Orta Karadeniz’de en şiddetli yağışların olması ihtimali yüksekken, Ege kıyılarının (Güney Ege ve iç kesimleri hariç), Akdeniz kıyılarının (Antalya’nın batısı hariç) daha az yağmurlu bölgeler olması ihtimali ise daha fazla. Yani İstanbul gibi şehirleşmenin ve nüfusun yoğun olduğu bölgelerde özellikle dere yataklarındaki ve çukur alanlardaki binalara dikkat etmek gereklidir. Buralarda sellere, su baskınlara karşı önlem alınmalıdır. Kar yağışının ise bu sene İstanbul ve Trakya civarında ortalamaların altında olması ihtimali yüksektir. Marmara’nın güneydoğusunda, Doğu Anadolu’nun kuzeyinde, Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinde, Güneydoğu Anadolu’nun güneydoğusunda ortalamaların oldukça üzerinde, İç Anadolu’nun doğusu, Doğu Anadolu, Karadeniz’in doğusunda ortalamalara göre yüksek, diğer tüm bölgelerde ortalamaların altında olması bekleniyor. Kar nedeniyle yolların kapanabileceği düşünülerek buna karşı şimdiden gereken önemler alınmalı. Kar yağışının, Uludağ, Erciyes gibi dağlarımızda kış turizmi açısından fayda sağlayabileceği ihtimali de var. Bunların hepsinin birer tahmin olduğunu, tahmin modeli sonuçlarının da değişebileceğini unutmamak gerekiyor. Soğumayı ve serinlemeyi kasımda daha çok hissedeceğiz. Özellikle de Marmara'da bu daha çok kendini gösterecek. Tabii bütün bunları bilimsel tahminler üzerinden konuşuyoruz. Şimdilik kasımda sıcaklık değerlerinin Marmara'da ortalamaların altına düşeceğini söyleyebiliriz. Yine Kasım ayı içerisinde yağışlar yurdun batı kesimlerinde (buna Marmara da dahil) ortalamaların üzerine çıkıyor. Kasım biraz daha yağışlı geçecek gözüküyor.Adil Tek Meteoroloji uzmanı Kerem Ökten ise sosyal medyadan yaptığı açıklamada havaların aniden soğuyacağını açıkladı. Krem Ökten şu ifadeleri kullandı:20 - 30 Ekim arası Ülkemiz normallerden soğuk geçecek. 20 Ekim'e kadar ise gündüzler sıcak, geceler soğuk. Tam hastalık havası. Dikkatli olunmalı... Ekim ayı Sibirya, Rusya ve Avrasya kar rekoru geliyor. El nino ve negatif Qbo ile birleşince çok ilginç bir Kış vaad ediyor. Bu Kış normal bir Kışa benzemiyor. 2002 - 2003 ve 2016 - 2017 sezonundan daha iyi gidiyoruz. Yeni bir Godzilla yaşar mıyız acaba? Van'da başlayan kar yağışı batı illerine ne zaman gelecek? 'İstanbul'a kar ne zaman yağacak?' neredeyse tüm İstanbullular bu sorunun yanıtını merak ederken uzmanlardan kar yağışı ile ilgili yeni açıklama geldi. Meteoroloji uzmanlarına göre geçtiğimiz sonbahar ve kış dönemi, Türkiye için son 60 yılın en kurak dönemiydi. İlkbahar yağışlı olsa da ardından gelen yaz ayları yine sıcak ve kurak geçti. Bu durum tarımdan sanayiye birçok alanda sıkıntıya kapı aralıyor, su kaynakları ve havzaları kuruma noktasına getiriyor. Ancak içinde bulunduğumuz sonbahar ve önümüzdeki kış aylarında, meteorolojik verilere bakılırsa, kurak dönemi geride bırakmaya hazırlanıyoruz gibi görünüyor. TRT Haber'in derlediği bilgilere göre; Dünya, El Nino hava akımının etkisinde. Daha önceki deneyimler, El Nino yıllarında Türkiye'nin içinde bulunduğu Doğu Akdeniz havzasında genelde bol yağışlı kış mevsimlerinin olduğunu gösteriyor. Yani bu durum, yağışa susayan ülkemiz için umut verici bir tabloyu ortaya koyuyor. Meteorolojik verilerin bizler için ne söylediğini Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve İklim Bilimci Dr. Okan Bozyurt anlatıyor. “27-29 Ekim’de kuzeyden ciddi bir sistem bekliyorum. Eğer sapmazsa, Cumhuriyet Bayramı dönemlerinde hava sıcaklıkları hissedilir derecede azalacak. İç kesimlerde, mesela Ankara, Eskişehir, Afyonkarahisar, Kütahya gibi bazı şehirlerde sezonun ilk karı yağabilir.” El Nino’nun etkili olduğu yıllarda Türkiye’nin bol yağış aldığını söyleyen Bozyurt, sıcaklık detayına vurgu yapıyor. “Bazı El Nino yıllarında bol yağışlı fakat ılık olmuş. Bazı El Nino yıllarında ise yine bol yağışlı fakat soğuk olduğunu görüyoruz” diyor ve bu seneki modellerin Türkiye için ne gösterdiğini açıklıyor: “Bu sene özellikle sonbahar ve kış mevsimi bol yağışlı ve soğuk olacak gibi görünüyor. Özellikle kasım ayından itibaren. Şimdi önümüzde ekim ayının ortasına kadar kısa bir kurak dönem var. Ekimin ortasından sonra yeniden yağışlı bir sistemin ülkemize sokulacağını düşünmekteyim.” Ekim ayında daha çok yağmur şeklinde yağışlar beklediğini belirten Bozyurt, ayın 15-20’sine dikkat çekiyor. Bozyurt: “Balkanlar üzerinden gelecek olan sistem soğuk ve yağışlı olacak gibi duruyor. Bu durumda yurdun iç kesimlerinin yükseklerinde karla karışık yağmur ve kar yağışı bekliyorum. Ekimin 27-29’unda yine kuzeyden ciddi bir sistem bekliyorum. Hatta bu sefer, eğer sapmazsa, Cumhuriyet Bayramı dönemlerinde hava sıcaklıkları hissedilir derecede azalacak. İç kesimlerde belki mevsimin ilk karı da yağabilir diye düşünüyorum.Mesela Ankara, Eskişehir, Afyonkarahisar, Kütahya gibi bazı şehirlerde sezonun ilk karı yağabilir. İstanbul ve çevresinde aralık ayına kadar çok üst seviyede yağışlar görülmüyor. Aralıktan itibarense yoğun yağışlar bekliyorum. Ocak ve şubat aylarında da deniz etkili kar yağışları olabilir.” dedi. Kasım ayı için de tahminlerin yine soğuk havanın habercisi olduğunu ifade ediyor Bozyurt. “7-10 Kasım arasında yine çok ciddi bir soğuk hava kütlesi bekliyorum” diyerek bu soğuk hava sisteminin de kar yağışı getirebileceğini belirtiyor. Soğuk ve kar yağışlı günlerin ardından ise pastırma yazının geleceğini söylüyor: “11 Kasım gibi yine bir yüksek basınç gelecek. Bir hafta ila 10 gün mevsim normalleri civarında veya biraz da mevsim normalinin üzerine çıkacak bir hava sıcaklığı olabilir. Buna halk arasında pastırma yazı adını veriyoruz. Pastırma yazları genelde 2-3 hafta sürer. Ama bu yıl ben çok uzun sürmesini beklemiyorum. Yani bir hafta 10 gün kadar olacak gibi görünüyor.” Barajlardaki su seviyesinin alarm noktasında olduğu İstanbul’da kuraklık endişe verici bir durum. Ancak meteorolojik tahminlere göre bu, sonbahar ve kış yağışları ile yerini iyimser bir tabloya bırakabilir.