EYT’de prim ve yaş formülü! Eksik borçlanma ile ilgili son dakika uyarısı

EYT düğümünün çözülmesi için milyonların gözü kulağı Mecliste olacak. Süreç işlemeye devam ederken çalışanlar çoğunlukta olduğu için işyerlerinden ne kadar tazminat alacakları yanıtı aranan sorulardan biri oldu. Yapılan hesaplamalara göre 12 yıldır 12 bin TL brüt ücretle çalışan bir işçinin yılda 2 bayram ikramiyesi aldığında ikramiyesi 12'ye bölünerek ortaya çıkan rakam brüt ücrete eklendiğinde 14 bin TL ediyor ve bu da çalışılan yılla çarpıldığında 168 bin TL ediyor. Bu rakamdan damga vergisi düşüldüğünde geriye kalan parayı EYT'li taksit olmadan nakit alabiliyor. 16 Ağustos 1980 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1 Kasım 1996 olup 60 gün prim ödemem var. 2004’ten sonra düzenli prim ödedim. Şu an 5037 gün prim ödemem var. EYT’den yararlanabilir miyim? Eksik günlerimi borçlanarak tamamlayabilir miyim? Askerlik dışında borçlanma yaparak eksik günlerinizi tamamlayamazsınız. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 788 gün daha prim ödeyerek priminizi 5825 güne tamamlamanız şartıyla, 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Çıkacak EYT yasası yaş aramazsa, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 16 Ağustos 2025’te (sigorta başlangıç tarihi olarak 18 yaşınızı doldurduğunuz tarih kabul edildiğinden), yaş da ararsa, aranan yaşı da doldurarak emekli olabilirsiniz. İki yıl önce babamı kaybettim. Kendisi SSK emeklisiydi. Ben de SSK emeklisiyim ve eşimden kanunen ayrıldım. Bir emekli maaşıyla geçiniyorum. Acaba babamın emekli maaşından yetim aylığı alabiliyor muyum? SSK emekli kız çocuğuna babasından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Emekli olduğunuzdan maalesef SSK’dan yetim aylığı bağlatamazsınız. 1 Ocak 1975 doğumluyum. 12 Ekim 1999’da sigorta prim ödemem başladı. 7785 gün prim ödemem var. Prim ödemem askerden sonra başladı. 34 günle EYT kapsamına giremiyorum. Bakan açıklamasında, ‘Borçlanma işe başlama tarihini geri çekmez’ dedi. Ama 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi öyle demiyor. Ne yapmalıyım? Türkiye hukuk devletidir. Bakanın dediğine göre değil, yasanın dediğine göre iş yapılır. Ayrıca ortada bir yanlış anlama olmalı. Çünkü bakan; açık yasa hükmüne aykırı açıklama yapmaz. Askerliğiniz sigorta başlangıç tarihinden önce olduğundan, askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi borçlanma gün sayısı kadar geri götürür ve EYT kapsamına girersiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 18 ay askerlik borçlanması yaparsanız, sigorta başlangıç tarihiniz 12 Nisan 1998 olur. Süre ve prim şartını sağlayıp aranan yaşın dolmasını bekleyenlere emeklilik hakkı veren bir yasa çıkarsa, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 12 Nisan 2023’te emekli olabilirsiniz. Şayet EYT yasası süre ve prim şartının yanında yaş da ararsa, bu takdirde askerliğinizin 18 ayını borçlanmanıza gerek yok. İki ay askerlik borçlanması yapmanız halinde, yasa 50 yaşı ararsa 50 yaşınızı, 52 yaş ararsa 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 13 Ocak 1982 doğumluyum. SSK giriş tarihim 1 Haziran 1998 olup 7400 gün prim ödemem var. Bu kapsamda ben EYT’li miyim, değil miyim öğrenebilir miyim? Çıkacak EYT yasasının ilk defa 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanları kapsaması bekleniyor. Emekli olma şartları sigorta başlangıç tarihine göre belirleniyor. Sigorta başlangıç tarihi, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) ilk defa çalışma süresi bildirilen gündür. Şayet ilk defa sigortalı olduğunuz 1 Haziran 1998’de adınıza uzun vadeli sigorta kollarına çalışma süresi bildirilmişse (e-Devlet’te adınıza prim ödemesi görünüyorsa) EYT kapsamındasınız. Adınıza ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödemesi 7 Eylül 1999’dan sonraysa, EYT kapsamında değilsiniz. Oğlum 1977 doğumlu. İşe giriş tarihi 16.7.1995. Toplam gün sayısı 4/A 4305. Askerlik süresi 15 ay, 2001-2002 yıllarında yaptı. EYT’li olarak durumu nedir? Eksik gününü 450 gün askerlik borçlanması olarak yaparsak 250 gün açığı kalıyor. EYT’den emeklilik mümkün mü? Oğlunuzun 5000 prim günü doldurması gerekiyor. Bu durumda 695 prim günü eksik. Prim gün sayısı eksik olan EYT’lilere borçlanma hakkı tanınıp tanınmayacağı henüz net değil. Oğlunuz EYT düzenlemesinden yararlanacak. Askerlik borçlanması hakkı tanınırsa 450 günü borçlanabilir. Bu durumda da 245 günü eksik kalıyor. 245 günü tamamladığında EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olabilir. Askerlik borçlanması yapılmasa bile eksik prim günlerini çalışıp, tamamladığında yine emekli olabilir. Eşim 1999 öncesi sigorta girişli. 3700 primi var. 2000 yılı sonrasında 2 çocuk doğurdu. Toplam 1440 gün borçlanma yapıp 5000 günü dolduruyor. Şu an doğum borçlanması yaparsak yılbaşı zammından etkilenmeyeceğiz. Şimdi borçlanmayı yapıp 5000 günü tamamlamak, EYT çıktıktan sonra yüksek oranda borçlanmaktan daha iyi olmaz mı? Yıl sonuna kadar borçlanma yaparsanız 2023 yılına göre daha ucuz borçlanmış olursunuz. 2022’nin sonuna kadar borçlanma yaparsanız iki çocuk için 1.440 gün üzerinden 99 bin 360 lira ödeyeceksiniz. 2023’ün başında asgari ücretin brüt 10 bin lira olduğunu varsayarsak iki çocuk için en düşük 152.640 lira ödeyeceksiniz. Bu durumda sene sonuna kadar borçlanma yapmanızda fayda var. 1977 doğumluyum. 1997 Mart girişliyim. 7981 prim günüm, 25 yıldan fazla sigortalılığım var. Yaşım 45. EYT’den emekli olabilir miyim? Eylül 1999 öncesi SSK’lı, yani 4/A statüsünde, sigortalı olan kadın çalışanların 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin prim gün sayısını doldurmaları gerekiyor. Yaş şartı getirilip getirilmeyeceği henüz net değil ancak büyük ihtimalle yaş şartı getirilmeyecek. Bu durumda siz de EYT’den emekli olabileceksiniz. 1996 Haziran SSK girişim var. 2009 Ocak’tan itibaren ve halihazırda Bağ-Kur’luyum. 4/A’ya göre yaş şartını bekliyorum. Toplamda 6650 gün prim ödemem var. Hangi koldan emekli olacağım? EYT çıkarsa direk emekli olabilir miyim? Son 7 yıl içinde en fazla hangi statüdeyseniz onun üzerinden emekli olacaksınız. Yani, Bağ-Kur üzerinden emekli olacaksınız. Hizmet birleştirmesi yapmanız gerekiyor. EYT’den yararlanmanız için 9000 prim günü doldurmanız gerekiyor. Bu durumda 2350 prim gününüz eksik. Prim gün sayınızı doldurduğunuzda emekli olacaksınız. 1997 işe giriş tarihli ve 8350 prim günü olan biriyim. EYT’yi hak edebiliyor gibiyim ama ben emekli olmak istemiyorum. 3 veya 5 sene daha çalışıp emekli olmak istiyorum. Kanun çıkınca emekli olmak zorunda mıyım? Emekli olmazsam hakkımı kaybeder miyim? Doğum tarihim 1978. İşe giriş tarihinize göre 5900 prim gün ve 25 hizmet yılı ile 57 yaşında emekli olacaksınız. EYT’den yararlanabiliyorsunuz. Emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırma hakkı çalışana ait bir haktır. Emekliliğe zorlanamazsınız. Dolayısıyla EYT düzenlemesinden yararlanmayıp, 57 yaşını bekleyip, normal emekli olabilirsiniz. Hak kaybı olup olmayacağı konusunda bir netlik yok. Düzenleme belirli dönemi kapsayıp, o dönem içinde emeklilik hakkı tanırsa ve siz de emekli olmazsanız hak kaybı olur. 15.11.1998 sigorta girişliyim. 8090 günüm var, fakat 25 yılımı doldurmama yaklaşık 11 ay gibi bir süre var. Ben bu süreyi borçlanma ile kapatabiliyor muyum? Borçlanma hizmet süresini uzatmaz sadece eksik prim gün sayısını tamamlar. Ancak prim gün sayınız ve ilk sigortalı olduğunuz tarih EYT düzenlemesinden yararlanmanıza imkan tanıyor. 11 ay daha çalışıp, hizmet yılını tamamladığınızda EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabileceksiniz. Öte yandan Yeni Asır yazarı Faruk Erdem EYT ile ilgili merak edilenleri yazdı: EYT yasasından yararlanmak için prim gerekiyor. Eksik primler ise borçlanmayla tamamlanabiliyor Milyonlarca sigortalı vatandaş EYT yasasına kilitlenmiş durumda. Türkiye'de emeklilik için mutlaka belli bir süre prim ödemiş olmak gerekiyor. EYT yasasında da 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönüldüğünde bile SSK için en az 5000 gün prim gerekecek. Bu prim sayısı Bağ-Kur'da kadınlar için 7200 gün erkekler için ise 9000 güne çıkıyor. Dolayısıyla emeklilik için mutlaka primin tamam olması lazım. Eksik primi olanlar için ise borçlanma imkanları bulunuyor. Bunlardan en çok kullanılanı ise kadınlar için doğum, erkekler için ise askerlik borçlanmaları. Tabii yasamız tüm borçlanmaları düzenliyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. Maddesinde borçlanılarak prim kazanılabilecek süreler belirlenmiş durumda. Bu süreler ilgili maddede şöyle sıralanıyor: a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri, b) Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri, c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri, d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, f) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri, g) Grev ve lokavtta geçen süreleri, h) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri, ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri, i) 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri, j) Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı, sigortalının kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde borçlanma hakları bulunmaktadır. Son dönemde borçlanmaların işe giriş tarihini geri çekip çekmeyeceği yönünde tartışmalar yapılıyor. 5510 sayılı yasanın 41. maddesi bu konuyu da açık bir şekilde düzenliyor. Maddenin son fıkrasında şu ifadeler yer alıyor: Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür... Bu geriye götürme işi üç konuda gerçekleşiyor. Birincisi sigortadan önceki askerlik borçlanmalarında yaşanıyor. Sigortadan önce yapılan askerlik süreleri borçlanıldığında bu fıkra hükmü gereği işe başlangıç tarihi geriye doğru gidiyor. Burada gideceği gün sayısı borçlanılan gün kadar oluyor. İkinci uygulama yurtdışı borçlanmalarda oluyor. Türkiye'deki sigorta yurtdışına gittikten sonra ise önceki dönem borçlanmalar buradaki işe giriş tarihini borçlanılan gün kadar geriye çekiyor. Üçüncü konu ise annelerin sigortadan önceki doğumlarında gerçekleşiyor. Normalde sigortadan önceki doğumlar borçlanılamıyor. Ancak staj istisna sayılıyor ve staj sonrası borçlanma işe girişi geriye doğru çekiyor. Yine aynı maddede başvuru sonrası ödeme için bir aylık bir süre tanınıyor. Bu da yasada şu ifadelerle yer alıyor: Primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır. Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz... Bu hükme göre ise borçlanma başvurusunda hemen para yatırılmayacağını anlıyoruz. Bu yüzden Aralık bitmeden borçlanma başvurusunun yapılması asgari ücret artışından etkilenmemek için çok önemli oluyor. Aralık bitmeden yapılacak başvuru bu günkü asgari a ücret üzerinden hesaplanacaktır. Ödeme ise daha sonra yapılacak. Ödeme yapma imkanı olmaz ise bu kez başvuru iptal olacağından bir borç da çıkmayacak. Yeniden başvuru yapmak gerekecek. Daha önce de ATV'ye açıklamalarda bulunan Erdem, EYT'linin alacağı tazminatla ilgili örneği şöyle anlatmıştı: Bu işçi kardeşimizin brüt ücreti 12 bin TL olsun. Bu işçi kardeşimiz de yılda 2 tane bayram ikramiyesi alıyor olsun. 2 maaş 24 bin TL ediyor. 12 yıldır çalışıyor olsun. İkramiyeyi 12'ye bölüyoruz, aylık 2 bin TL düşüyor. Bunu da brüt ücrete eklediğimizde 14 bin TL'ye çıkıyor. Tazminat da, 14 bini çalışılan yılla çarpıyoruz ve 168 bin TL. Ancak 168 bin TL'nin tamamı EYT'linin eline geçmiyor. Bu rakamdan 1275 TL damga vergisi düşülüyor. Geri kalan para ise hiçbir taksit olmadan nakit şekilde alınabiliyor. Öte yandan SSK'lı çalışanlar için kadınlarda 20 yıl 5 bin prim, erkeklerde ise 25 yıl 5 bin prim koşulu bulunuyor. Emekli Sandığında ise kadında 7200, erkekte de 9 bin gün prim emeklilik için yeterli oluyor. Erdem, bu 3 kurumda farklı farklı çalışanlar için SGK'ye gidip hizmetlerini birleştirmeleri gerektiğini söylüyor. EYT'de üzerinde çalışılan bir diğer konu ise EYT'yi gün, hafta, ayla kaçıranlar. 1999'da deprem olması ve sigortasız çalışılması EYT 1999 yılını kapsar mı sorusunu gündeme getirdi. Bu konunun açıklığa kavuşması için önümüzdeki günlerde yapılacak açıklamalar merakla takip ediliyor. Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik düzenlemede işverenlerin kıdem tazminatı yükünü hafifletmeye yönelik tedbirler kapsamında, Kredi Garanti Fonu (KGF) desteği devreye giriyor. İşverenlerin krediyle ilgili taleplerini dinlediklerini belirten Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “Kredi konusunu Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Bey ile çözdük” dedi. Milyonların merakla beklediği EYT düzenlemesinde son viraja girilirken, işverenlerin kıdem tazminatı yükünü hafifletmeye yönelik tedbirler kapsamında kredi sorunun çözüldüğü bildirildi. Emekli olacak kişilerin kıdem tazminatları için Kredi Garanti Fonu (KGF) desteğinin devreye girmesiyle ilgili çalışmalar yaptıklarını hatırlatan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “Kıdem tazminatının ödenmesi konusunda KGF’den bir kredi verilmesi noktasında işverenin talebi vardı. Çalışmaları yaptık ve kredi konusunu da Nureddin Bey (Nureddin Nebati) ile çözdük. Süreç başladığı zaman herhangi bir aksama olmayacak” ifadelerini kullandı. Bakan Bilgin, yurtdışına giden emekçilerin taleplerine de değinerek süreçle ilgili, “EYT ile ilgili teknik çalışmalarımız tamamlanmak üzere. Eskiden dijital ortamda kayıtlar tutulmadığı için özellikle özel sektörde çalışanların kaybı olmaması için, çalışmalarımız devam ediyor. Yurtdışında çalışanların, burada çalışıp daha sonra yurtdışına giden emekçilerimizin talepleri var. Bugünlerde yurtdışındaki konsoloslarda yoğun bir çalışma var EYT ile ilgili. Tüm bunları bitireceğiz ve o konuda da tüm tedbirleri alıyoruz” bilgisini paylaştı. Dün, Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası’nın kahvaltı programına katılan ve burada açıklamalarda bulunan Bakan Bilgin, asgari ücrette önümüzdeki hafta salı günü 3. komisyon toplantısının yapılacağını da hatırlatarak, “Uzlaşmayla neticeleneceğini bekliyorum. Esas problem, enflasyon şartlarından emekçilerimizin rahat nefes alacağı, onları kurtaracak bir ücretin belirlenmesi. Bunun yanı sıra da işverenlerimizin ve işletmelerimizin ödeyebileceği bir ücret seviyesinin olması. Çünkü işyeri, işletme, işveren olmazsa işçi olmaz. Onun için işvereni ayakta tutacak ama işçimize rahat nefes aldıracak bir asgari ücret seviyesinin de bu uzlaşmada belirlenmesi gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu. Doğrudan 7 milyondan fazla çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni asgari ücreti belirleme çalışmalarında süreç devam ediyor. 7 ve 14 Aralık’ta yapılan iki toplantının ardından üçüncü toplantı 20 Aralık Çarşamba günü gerçekleştirilecek. Beklentiler tarafların bu toplantıda anlaşması yönünde. İşçi ve işveren temsilcilerinin oluşturduğu 15 kişilik bir Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirleniyor. Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık yaptığı bu komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla kararlarını veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu yakaladığı kabul görüyor. Asgari ücret, şu anda bir işçi için aylık brüt 6 bin 471 lira, vergiler ve kesintiler düşüldüğünde net 5 bin 500 lira 35 kuruş olarak uygulanıyor. Öte yandan Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, nitelikli iş gücü kaybı ve işverenleri etkileyecek başta kıdem tazminatı ve ek maliyetleri gözetecek bir çözüm bulunmasının işgücü piyasalarındaki dengeler açısından kritik olduğuna dikkat çekti. EYT için yazılı bir açıklama yapan Akkol, konuyla ilgili detaylı bir çalışma yaptıklarını ve ilgili bakanlıklarla paylaştıklarını belirtti. Akkol şöyle devam etti: “TİSK olarak, her zaman önceliğimiz ülkemizin ve çalışma arkadaşlarımızın refahı oldu. Bu yaklaşımla EYT’li çalışma arkadaşlarımızın beklentilerinin karşılanmasını önemsiyoruz. Uygulamanın işletmelerimizin küresel rekabetçiliğini etkileyecek birçok sonucu ve yıllara yayılabilecek çeşitli istenmeyen etkileri de olacak. Başta kıdem tazminatı yüklerinin yönetilmesini önemli buluyoruz. Emekli olup çalışmaya devam edecek çalışma arkadaşlarımız için ise sosyal güvenlik destek primlerindeki İşveren maliyetleri artışı kaynaklı uzun vadeli maliyet etkileri ortaya çıkabilir. Bu konuda işverenler üzerindeki artan yüklerin sağlanacak teşvik ve kolaylıklarla hafifletilmesini, düzenlemenin tüm bu faktörleri gözetecek şekilde hayata geçmesini önemli görüyoruz. Devletimizin her zaman olduğu gibi hem çalışanı hem işvereni gözeten destek ve teşvikleri en uygun şekilde uygulamaya alacağına inanıyoruz.” Nitelikli işgücü ve kayıtdışı ekonominin de dikkat edilmesi gereken başlıklar olduğunu kaydeden Akkol şu noktalara dikkat çekti: “Önemsediğimiz bir diğer konu da nitelikli iş gücünün çalışma hayatında devamlılığın sağlanması. Her 4 işletmeden 3’ü hali hazırda nitelikli işgücüne erişim sorunu yaşadığını bildiriyor, erişimin daha da zorlaşmaması kritik. Bu nedenle, EYT’li çalışanlardan emekli maaşlarını alırken mevcut işlerinde devam etmek isteyenler için çözüm üretilmesi birçok sektör ve işletme için önem taşıyor. ”