EYT ile ilgili son dakika açıklaması geldi! EYT'li için yüksek maaş formülü verildi

EYT ile ilgili son dakika düşük maaş detayı. Milyonlarca emeklilikte yaşa takılanın gözü kulağı düzenlemede. EYT ile ilgili çarpıcı bir gerçek ortaya çıktı. EYT'liler 2022'de emekli olanlardan daha düşük maaş alacak. Ancak yüksek maaş için 14 Ocak'a kadar başvuru yapılabilecek. Emeklilikte yaşa takılanlar meselesi tarihe karışıyor. EYT yasası ile ilk etapta prim ve sigortalılık süresi tamam olan 2,25 milyon kişi emeklilik hakkı elde edecek. Emekli olmak zorunlu olmadığı için sadece başvuranlar emekli olacak. Sabah'ın haberine göre; Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, EYT yasası ile işverenin kıdem tazminatı yükünün hafifletilmesi için 25 milyar liralık kefalet desteğiyle kredi sağlanacağını duyurdu. Bakan Nebati, emeklilikte yaşa takılanlar ve işverenleri ilgilendiren büyük kolaylığı duyurdu. Buna göre İşçi ve işveren arasında kıdem tazminatı için bir pazarlığa girişmesine gerek kalmayacak. Kıdem tazminatı doğrudan işçinin hesabına yatacak. İşverene 6 ay ödemesiz, 36 aya kadar vade imkanı sunulacak. Kredinin faizi TLREF %8.73+200 baz puan olacak. Bankalar ve katılım finans kurumları da iştirak edecek. EYT'lilerin en çok merak ettiği konuların başında 2023 emekli zammı ve en düşük emekli maaşı düzenlemesiydi. Ocak 2023 emekli ve memur zammı yüzde 30 olarak yasalaştı. En düşük emekli maaşı ise Ocak-Temmuz dönemi için 5.500 TL olarak belirlendi. Böylece EYT yasası ile emekli olacakların alacağı en düşük maaş 5.500 TL oldu. Emeklilikte yaşa takılanlar için yapılan düzenlemenin teknik ve mali çalışması tamamlandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda başından beri 'Yaş şartı'nı tamamen kaldıran ve 1999 düzenlemesi öncesi hakları sigortalıya sağlayacak tek formül üzerinde yoğunlaşarak çözüm rotasını çizdi. Buna göre EYT'ye tabi olacaklar prim ve sigortalılık süresini doldurduğu anda emeklilik hakkı elde edecek. EYT düzenlemesi ile emekli olabilmek için aşağıdaki 3 şartı tamamlamak gerekiyor: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişinin olmasıPrim gününü tamamlamakSigortalılık süresini doldurmak 8 Eylül 1999 öncesi 4A kategorisinde SSK'lıların prim günü hem erkekte hem kadında 5.000 gündü. Kadınlarda sigortalılık süresi 20 yıl erkeklerde ise 25 yıldı. 4B-4C kategorisinde Bağ-Kur ve emekli sandığında ise prim günü kadınlarda 7.200 gün erkeklerde 9.000 gündü. Sigortalılık süresi yine kadınlarda 20 yıl erkeklerde ise 25 yıldı. Bu şartları tamamlayan 2,25 milyon EYT'li var. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup bu şartları henüz tamamlamayan ise yaklaşık 3,45 milyon kişi var. Bu kişilerde belirtilen sigortalılık süresini tamamladıkları anda emekli olabilecek. EYT yasası çıktıktan sonra primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak. 1999 yılı öncesi,1999 yılı - 2008 arası ve2008'den sonraki dönem olmak üzere3 ayrı hesaplama söz konusu olacak. Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak. Kişilerin çalıştıkları yıllar,aylık kazançları, çalışma süreleri,yaş beklerken ödenen fazla primler veişe ara verip vermemiş olmalarıemekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak. Matematiksel olarak maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak.Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak. EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak.Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak. Herkesin sigortalılık şartları farklı olduğu için maaş hesaplama işlemleri de farklılık gösteriyor.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet sitesinde 'Ne kadar emekli maaşı alırım' isimli bir bölüm bulunuyor. Burada maaş ve emeklilik zamanı bilgileriyle birlikte, kesinlik içermeden emekli olduğunuzda alacağınız maaşınız hesaplanıyor. EYT yasası ile emekli olacakların merak ettiği konulardan bir diğeri maaş dışında tazminat hesabı oldu. EYT yasasına tabi olacakların önemli bir kısmı mevcut durumda çalışıyor.EYT yasasının yürürlüğe girmesi sonrası emeklilik başvurusu için karar aldıklarında tazminat hakları da doğacak. Normalde istifa eden için tazminat hakkı bulunmuyor. Ancak bunun istisnası olarak emeklilik hakkı doğan ve başvuran çalışan için tazminat hakkı doğuyor. Daha açık ifadeyle emeklilik için işten ayrılacak bir EYT'li istifa eden EYT'li tazminat hakkı kazanacak. Burada işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmazken kidem tazminatı ödemesi yapılıyor. Kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden çalışılan sürenin tamamına göre hesaplanıyor. Burada her yıl Ocak ve Temmuz aylarında belirlenen memur zam oranı aynı zamanda kıdem tazminatı tavanına da yapılan zammı belirliyor.Asgari ücret 2023'ün 8.506 TL olarak belirlenmesi sonrası ülkemizde uygulanan en düşük brüt maaş 10.008 TL oldu. Temmuz memur zammı sonrası en yüksek kıdem tazminatı 15.371 lira olarak uygulanıyordu. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere yeni kıdem tazminatı tavanını yüzde 16,48 artışla 17.904,62 TL olarak açıkladı.NOT: Özel sektörde işveren isterse kıdem tazminatı tavanını aşarak çalışanın brüt ücreti üzerinden kıdem tazminatı ödemesi yapabilir. Ancak tavanı aşan kısım ücret gibi değerlendirilerek gelir vergisi ve sigorta primine tabi tutulur. Yasalara göre kıdem tazminatından sadece damga vergisi alınabiliyor. Hak sahibine kıdem tazminatı tek seferde ve bakit olarak banka yoluyla ödeniyor. Tazminat hesabı yapılırken son brüt maaş dikkate alınıyor. Ancak brüt maaş hesabına sadece kazanç değil yıl içindeki ödemeler katılıyor. Buna giydirilmiş brüt ücret deniliyor. Bu ücret belirlenirken düzenli olan ödemeler dikkate alınıyor. Prim, mesai gibi değişken ödemeler brüt ücrete eklenmiyor ancak ikramiye, yemek parası, kıyafet parası, görev tazminatı, kasa tazminatı gibi düzenli ödemeler brüt ücrete eklenerek prime esas kazancı artırıyor. Daha anlaşılabilir olmak adına mevcut asgari ücret üzerinden tazminat hesabı yapalım:2023 YILI ASGARİ ÜCRET TABLOSUBRÜT ASGARİ ÜCRET 10.008 TLSGK PRİMİ %14 1.401 TLİŞSİZLİK SİG. PRİMİ %1 100 TLKESİNTİLER TOPLAMI 1.501 TLNET ASGARİ ÜCRET 8.506 TLÖrneğin brüt maaşı 10.008 lira olan bir işçiye her yıl 2 dini bayramda da maaş ikramiyesi verildiğini varsayalım. Bu işçinin brüt ücreti şöyle hesaplanıyor:Brüt ücret : 10.008 TLBrüt ikramiye: 20.016 TLÜcrete eklenecek aylık ikramiye: 20.016/12= 1.668 TLGiydirilmiş brüt ücret: 11.676 TLBu hesaba göre işçinin tazminatı brüt asgari ücret olan 10.008 liradan değil 11.676 lira üzerinden hesaplanacak. Tazminat hesaplanırken işçinin çalıştığı tüm zamanlar yıl, ay, gün hesabı olarak dikkate alınıyor. Asgari ücret üzerinden işçinin tazminatını hesaplayalım. Bu işçinin 10 yıl 5 ay ve 15 gün çalışmış olduğunu varsayalım. Tazminat hesaplanırken işçinin çalıştığı tüm zamanlar yıl, ay, gün hesabı olarak dikkate alınıyor. Asgari ücret üzerinden işçinin tazminatını hesaplayalım. Bu işçinin 10 yıl 5 ay ve 15 gün çalışmış olduğunu varsayalım. Emeklilik başvuru sürecinin başlaması için öncelikle EYT düzenlemesinin yasalaşması gerekiyor. Bundan sonra emekli maaşları için süreç hak sahibinin başvuru tarihi itibariyle başlıyor. Emekli maaşı hesaplaması dilekçenin verildiği aydan sonraki ay başından itibaren yapılıyor. Emekli olmak için başvuran bir EYT'linin maaş hesaplaması düzenlemenin Ocak'ta Meclis'ten geçmesiyle ay başından yani 1 Şubat'tan itibaren yapılacak. Bu tarihten itibaren maaş bağlanana kadar da biriken tutar süreç tamamlanınca emeklinin banka hesabına yatacak. Hürriyet'ten Noyan Doğan EYT ile ilgili merak edilen sorulara cevap verdi. İşte merak edilenler... Cevap: Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı’na bağlı memurlardan kadın memurlar 7200 prim gün sayısını, erkek memurlar da 9000 prim günü tamamladıklarında EYT düzenlemesinden yararlanıp, emekli olabilecek. Cevap: EYT’den yararlanıp emekli olacaklar ile normal şartlarda emekliler arasında maaş hesaplamasında fark olmayacaktır ve EYT’liler daha düşük maaş alacak diye bir durum söz konusu değildir. EYT’den emekli olmakla, haziran ayında emekli olmak arasında bir fark olmayacaktır. Soru: 15.5.1999-1.12.1999 arasında SSK’lı olarak çalıştım, 196 gün prim günüm var. 2001 tarihinden itibaren devlet memuru olarak halen çalışmaktayım. Toplam 23 yıl 7 ay çalıştım ve 8071 primim var. Memurların düzenlemeden yararlanamayacağı söylendi, doğru mudur? EYT’den yararlanabilir miyim? Nimet T. Soru: Doğum tarihim 04.12.1980. Sigortalılık başlangıcım 17.6.1996. Prim gün sayım 7441. 25 yıllık sigortalılık süresi, sigorta başlangıç tarihinden sonra mı hesaplanıyor yoksa 18 yaşını doldurduktan sonra mı başlıyor? Durkan C. Cevap: İlk sigortalı olduğunuz tarihte 17 yaşındasınız. Eylül 1999 tarihinde emeklilik için 18 yaşını doldurmanız gerekiyor. 1999’un Ağustos ayında da işten çıkarılmışsınız. Staj sigortası yapılmış. 2002’de sigorta girişiniz var. Bu durumda EYT düzenlemesinden yararlanamazsınız. Cevap: EYT düzenlemesinden yararlanıp emekli olursanız babanızdan aldığınız yetim aylığı kesilir. Cevap: 1990 yılındaki 55 günlük çalışmanız 15 yaşında olmuş. 18 yaş öncesi olduğu için emeklilikte bu çalıştığınız süre sayılmıyor. 1999-2008 yıllarında yurtdışı çalışma sürenizi borçlanarak (Türkiye’nin sosyal güvenlik anlaşması olduğu ülkeler için geçerli) sigortalılık sürenizi önceye çekebilirsiniz. Bu durumda EYT’den yararlanıp, emekli olabileceksiniz. Emeklilik dilekçesini 2022 yılında verenler, ocak ayında dilekçe verenlere göre daha avantajlı çıktı. Kamu işçileri için 2022 avantajından yararlanma fırsatı 14 Ocak tarihine kadar devam edecek. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi ile emeklilik hakkı elde edecek kişiler ise 2022 yılında dilekçe veren aynı prim gününe sahip emsallerine göre daha düşük tutar ile emekli aylığı almaya başlayacak. Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Erdoğan Kabine Toplantısı sonrası emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili şunları söyledi: 28 Aralık'ta EYT düzenlemesini kamuoyuyla paylaştık. Milyonlarca vatandaşımızın sorunlarını herhangi bir sınırlamaya gitmeksizin çözüme kavuşturacak çalışmayı yakında TBMM'nin takdirine sunuyoruz. AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan da EYT'lilerin ilk maaşı ile ilgili şunları söyledi: EYT ile çalışmalarımız olacak. Şubat ın ortalarına kadar geçmesini umut ediyoruz. En geç Mart ayında maaşlar yatacak. Habertürk'te yer alan habere göre; milyonlarca emeklilikte yaşa takılan (EYT) ile yeni emekli olacak kişiler, ne kadar aylık bağlanacağını merak ediyor. Emekli aylığı, çalışma hayatı boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime esas (brüt) kazanç tutarı, aylık bağlama oranı ve prim gün sayısına göre belirleniyor. SGK’ya bildirilen brüt kazancı ve prim gün sayısı yüksek olanlar daha fazla emekli aylığı alıyor. Ancak, prim günü ve prime esas kazancı aynı olan kişinin emeklilik dilekçesi verdiği tarih de bağlanacak aylığın tutarı konusunda belirleyici olabiliyor. Enflasyonun ve milli gelir artış hızının düşük olduğu yıllarda fark düşük olurken, enflasyonun ve milli gelir artış hızının yüksek olduğu yıllarda fark çok açılabiliyor. Ancak, prim günü ve prime esas kazancı aynı olan kişinin emeklilik dilekçesi verdiği tarih de bağlanacak aylığın tutarı konusunda belirleyici olabiliyor. Enflasyonun ve milli gelir artış hızının düşük olduğu yıllarda fark düşük olurken, enflasyonun ve milli gelir artış hızının yüksek olduğu yıllarda fark çok açılabiliyor. 2000 öncesindeki kazançlar gösterge sistemiyle (göstergenin memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu); 2000 – 2008 arasındaki kazançlar tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artışı ve milli gelirdeki artışın yüzde 100’ü; 2008 sonrasındaki kazançlar ise TÜFE artışı ve milli gelirdeki artışın yüzde 30’u dikkate alınarak güncelleniyor. Son yılın güncelleme işlemi ise dillekçe verilen tarihe göre değişiyor. Örneğin, emeklilik dilekçesini 2022 yılında temmuz – aralık döneminde, yani 31 Aralık tarihinden önce vermiş olanların aylıkları hesaplanırken Ocak 2022’deki tutar, geçen yılın ocak ve temmuz aylarında yapılan emekli maaş zamları oranında artırılacak. Dilekçeyi 1 Ocak 2023’ten sonra verenlerin emekli aylığı hesabında ise 2022’deki yıllık enflasyonun yüzde 100’ü ile şubat ayında açıklanacak 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışının yüzde 30’u dikkate alınacak.Ocak ayında yapılacak yüzde 30 maaş zammından her ikisi de yararlanacak. 2022 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 25.47, temmuz ayında ise yüzde 42.55 oranında zam yapıldı. Toplam zam yüzde 78.86 oldu. Buna göre, dilekçeyi 31 Aralık’tan önce verenlerin emekli aylığı hesaplanırken yüzde 78.86’lık artış dikkate alınacak. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılı TÜFE artışını yüzde 64.27 olarak açıkladı. Orta Vadeli Plan’da ise 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi yüzde 5 olarak tahmin edildi. 2022 yılı güncelleme katsayısında GSYH’deki yüzde 5’lik büyümenin yüzde 30’unu oluşturan 1.5 puanlık kısım dikkate alınacak. Bu durumda, dilekçeyi 1 Ocak’tan sonra verenlerin güncelleme işlemi (1.6673 güncelleme katsayısı uygulanarak) yüzde 66.73 oranında artırılarak gerçekleştirilecek. Aynı prim günü ve kazanca sahip iki kişiden dilekçeyi 1 Ocak 2023 tarihinde veren ile 31 Aralık 2022 tarihinde verenin emekli aylığı arasında yüzde 10’a yakın fark olacak. 2021 yılında enflasyon yüzde 10- 15 arasında seyrederken kasım ayında yüzde 19.82’ye, aralık ayında da yüzde 36.08’e tırmandı. Dilekçeyi 31 Aralık 2021 tarihinden önce verenlere 2021 yılı ocak ayındaki yüzde 8.37 ve temmuz ayındaki yüzde 8.45 maaş zammına göre yüzde 17.52’lik güncelleme oranı uygulandı. 2021 yılında GSYH yüzde 11.6 oranında arttı. Bunun yüzde 30’u ve yüzde 36.08’lik TÜFE artışı dikkate alınarak 2021 yılı güncelleme katsayısı 1.408’e çıktı. Böylece, dilekçeyi 1 Ocak 2022 tarihinde verenlerin kazancı yüzde 17.52 yerine yüzde 40.8 oranında artırılarak güncellendi. Bu da 2021 yerine 2022 yılında dilekçe verenlerin emekli aylıklarında yüzde 17 dolayında artış sağladı. Kamuda çalışan işçiler ücretlerini ayın 15’inde alıyorlar. Bu nedenle kamu işçilerinin 14 Ocak 2023 tarihine kadar vereceği emeklilik dilekçeleri, 2022 yılında verilmiş sayılacak. 15 Ocak 2023 tarihinden sonra verilen dilekçeler ise 2023’te verilmiş kabul edilecek. Yukarıda anlattığımız 2022 yılında dilekçe verenlerin avantajı özel sektörde çalışan işçiler için 31 Aralık tarihinde sona ererken, kamuda çalışan işçiler için 14 Ocak 2023 tarihine kadar devam edecek. Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasa teklifinin bu hafta TBMM’ye sunulması bekleniyor. AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengin teklifin ocak sonu veya şubat ayı başında TBMM’de kabul edilerek yasalaşacağını söyledi. EYT’lilerin emeklilik dilekçesi 2023 yılına kaldığı için, güncelleme sistemindeki bu uygulamadan dolayı emekli aylıkları bir miktar olumsuz etkilenecek. Ocak ayında maaşlara yapılan yüzde 30 zamdan EYT’liler de yararlanacak. Ocak zammı yüzde 30 değil de yüzde 10 oranında kalsaydı, EYT’lilerin e-Devlet’e girdiklerinde 31 Aralık’tan önce gördükleri emekli aylığı ile mart ayında alacakları emekli aylığı tutarları aynı olacaktı. Kıdem tazminatı tavanı ocak ve temmuz aylarında 6 ayda bir artıyor. 2022’nin temmuz – aralık döneminde 15.371 TL olan kıdem tazminatı tavanı, 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere 19.982 TL’ye çıktı. Giydirilmiş brüt ücreti 15.371 TL’nin üzerinde olanlar, emeklilik dilekçesini 1 Ocak’tan sonra verdiklerinde yeni tavana göre kıdem tazminatı alacaklar. Emekli aylığındaki kaybın bir kısmını telafi etme imkânı olacak.