Depremin ardından Türkiye'ye gelen İngiliz ekipten ilk tespit

İngiltere'den yapı ve inşaat mühendisleri, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli ve sonrasındaki depremlerin neden olduğu yıkımla ilgili araştırmalara destek olmak üzere deprem bölgesine gitti. Türk meslektaşlarıyla birlikte çalışan ekip jeolojik veri topluyor ve yıkılan bina sayısının neden bu kadar çok olduğuna dair değerlendirme yapmaya çalışıyor. Ekip şu ana kadar, çakıl karıştırılmış beton örnekleri de dahil, bazı inşaatların kalitesinin düşük olduğuna dair kanıtlar topladı. BBC'nin haberine göre; Araştırma Yapı Mühendisleri Enstitüsü çatısının altında bulunan Deprem Mühendisleri Saha Araştırma Ekibi (EEFIT) tarafından yürütülüyor. Hem akademisyenleri, hem de endüstriden uzmanları barındıran ekip, son 30 yıldır dünyanın farklı bölgelerindeki depremlerde araştırmalar yapıyor. Ekip bulgularını Türk ekipler ve diğer yapı mühendislerinin bulgularıyla da birleştirip, daha sağlam binalar yapmanın yollarını arayacak. Yapılan çalışma şimdiye kadar betona karıştırılan ve mukavemetini zayıflatan büyük çakıl taşları da dahil olmak üzere kötü inşaat örneklerini ortaya çıkardı. Araştırma ekibinin liderlerinden, Cambridge Üniversitesi Yapılı Çevredeki Riskler Merkezi'nden Profesör Emily So, Tek bir binaya bakmaktansa, daha geniş resmi görmek önemli. Ayakta kalabilen binaların başarısından öğreneceklerimiz de çöken binalar kadar önemli diyor. Prof So'ya göre çöken binaların yanında sağlam binaların da olması, bu depremden çıkarılacak derslerde kilit rol oynuyor. Binalarda teknik incelemeler yürüten İngiliz ekibe destek veren Türk yapı mühendisleri, hali hazırda bazı sonuçlara ulaştı. Örneğin Adıyaman'da çöken bir binadan alınan beton örneklerinde, 6 cm boyunda taşlar bulundu. Bu taşlar yakınlardaki nehirden getirilip betona karıştırılmıştı. Prof So Bu durum, betonun sağlamlığında çok ciddi sorunlar yaratıyor diyor. Ekip ayrıca binalarda kullanılan demir türlerini de inceliyor. Depremlerde sadece eski binalar değil, yeni ve modern binalar da yıkıldı. Prof. So burada 1999 Marmara Depremi'nden sonra yönetmeliklerde yapılan değişikliklere vurgu yapıyor ve Bu yönetmeliğe göre yapılması gereken yeni binaların neden bu kadar kötü şekilde yıkıldığına dair araştırma yapmak çok önemli diyor. Ekip, depremlerin büyüklüğü ve oluş şekline dair de incelemeler yapıyor. Ekibin liderlerinden University College London'dan (UCL) Dr. Yasemin Didem Aktaş, depremlerin çok yıkıcı olduğunu hatırlatıyor: Artçılar bile yıkıcı birer deprem büyüklüğündeydi. Deprem zeminde de büyük kaymalara neden oldu. Dr. Aktaş Depremlerde zemin yatay ve dikey hareket eder ama dikey hareket genellikle çok daha azdır. Ancak bu depremde çok büyük dikey hareket de kaydedildi diyor. Bazı zeminlerde depremin sıvılaşmaya neden olduğunu da belirten Dr. Aktaş'a göre Depremin niteliğinin de gördüğümüz yıkımda çok büyük etkisi oldu. Türkiye'ye ayrı bir araştırma ekibi gönderen mühendislik ve mimarlık şirketi Arup'tan mühendis Ziggy Lubkowski ise binaların sismik izolatör vb farklı tekniklerle yıkılmayacak şekilde inşa edilebileceğini ancak bunun maliyeti yaklaşık yüzde 10-15 artırdığını belirtiyor.Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 6 Şubat'taki Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgede 232 bin 632 binanın acil yıkılacak veya ağır hasarlı olduğunun tespitini yaptıklarını açıklamıştı.