Araba satışlarında EYT etkisi! Sıfır ve ikinci el otomobil fiyatlarında dikkat çeken hareketlilik

Sıfır ve ikinci el araba fiyatlarıyla ilgili son dakika gelişmesi açıklandı. Sıfır otomobillere yapılan ÖTV düzenlemesi, artan kur ve maliyet artışları sebebiyle tamamen eridi. Fiyatlar ÖTV düzenlemesi öncesi seviyeye yeniden geldi. Çip ve enerji krizinden dolayı sıfır otomobil tedarikinde sorun olunca, vatandaşlar ikinci ele tekrar yöneldi. Bazı bayilerin stok yaptığı iddiası da gündeme bomba gibi düştü. Bütün bu gelişmeler ikinci el otomobil piyasasının hareketlenmesine sebep oldu. İkinci el araçlara ilgi artınca fiyatlarda yukarı yönlü hareket başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın EYT düzenlemesini açıklamasının ardından prim günlerini doldurmak ve askerlik borçlanmalarını ödemek isteyen vatandaşlar, araçlarını satışa çıkardı. Galerici Ahmet Yurtlu da, ikinci el araç bulmakta sıkıntı çektiklerini ama bu düzenlemeyle beraber vatandaşların araçlarını satışa çıkarınca bu sıkıntının azaldığını kaydetti. Yurtlu, Ülke gündemindeki en önemli konulardan bir tanesi EYT oldu. Vatandaşlar prim günlerini doldurmak ve askerlik borçlanmalarını yatırmak için araçlarını satışa çıkardı. İlanlarda da buna rastlıyoruz. 'EYT borcumu ödeyeceğim için aracımı satıyorum' diye ilanlar görmeye başladık. Bu da bizim için yeni bir anekdot oldu. Böyle güzel bir düzenleme oldu. Bu fırsatı değerlendirmek için insanların bir kısmı döviz ve altınını bozdurdu, bir kısmı da aracını satarak borçlanmasını yapmak istiyor. Bu da piyasada bir denge unsuru oldu. Temmuz'dan Aralık'a kadar otomotiv sektörü satış anlamında yataya geçmişti. 15 Aralık’ta matrah düzenlemesi yapıldı. Bu düzenlemeden sonra beklenen çok olmadı. Bu beklentiyi karşılamayınca insanlar ikinci ele yöneldi. Çünkü sıfırda da tedarik edilebilecek araç yoktu. Bundan dolayı vatandaş ikinci ele yöneldi ve satışlarda ciddi bir artış yaşadık. O zamandan bu zamana kadar da fiyatlarda yüzde 25 artış gördük. EYT ve konut kredilerinin düzenlenmesiyle vatandaşlar hem borçlanmalarını tamamlamak hem de ev almak için araçlarını satmaya başladılar. Bu da piyasada araç bulunmasına neden oldu. Yoksa ciddi şekilde araç bulmakta sıkıntı yaşıyorduk. Vatandaşlar bize gelerek 'Borçlanmamı ödeyeceğim için aracımı satmak istiyorum' diyor. Bunun eş zamanlı olması bizim işimize geldi. Çünkü çok ciddi bir sıkıntıya giriyorduk. Talep vardı ama arz olmayınca bu sefer fiyatlar sıkışmıştı ifadelerini kullandı. Ayrıca EYT’nin çözülmesi ve asgari ücrete zam gelmesi ikinci el otomobil satıcılarının iştahını kabarttı. Zamlar hesaplara geçemeden, internetteki ikinci el otomobil ilanları bir anda dibe vurdu. Temmuz 2022’de sarı sitede ilanda olan 660 bin olan ikinci el araç sayısı, kasım sonunda 446 bin adede, aralıkta 395 bin adede, bugün ise 350 bin adede geriledi. İlanların kalkmasında fiyatların yükseleceği beklentisi olduğu ifade edildi. Otoport’ta galericilik yapan Uğur Saygın, ikinci elde satışların iyi gittiğini belirterek “ÖTV düzenlemesi 1 Aralık’ta yürürlüğe girdi. Ancak avro kuru nedeniyle markalar sıfır otomobil fiyatlarını artırdı. Şu an fiyatlar ÖTV matrah güncellemesi öncesine geri geldi. Zaten o dönemde bayiden sipariş verilemiyordu. Alınan siparişler de zamlı tarifeden satıldı. Kısacası sıfır araç bulamayan ikinci ele yöneldi. Satışlar iyi olunca fiyatlar da arttı” dedi. İkinci elde ilanların azalmasını hem satışlara hem de fiyat artışı beklentisine bağlayan Saygın, şöyle konuştu: Devlet vatandaşlara müjdeler açıklıyor. Asgari ücret arttı, EYT çözüldü. Tazminatlar alınacak. Doğal olarak insanlar ilanları geri çekti. Mart ayında yüksek fiyattan geri gelir. Almak isteyene araç var tabi, ikinci el piyasası hareketli. Sıfır araç fiyat listesi, Aralık ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından gündeme geldi. Geçtiğimiz ay yüzde 6 oranında zamlanan sıfır otomobil fiyatlarına 2022 yılında toplamda %31,7 oranında zam geldi. Geçtiğimiz aylarda otomotiv sektörü tarafından beklenen matrah düzenlemesi açıklanmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre 1600 cc'ye kadar motor hacmine sahip olan otomobillerde matrah alt limiti 120 bin liradan 184 bin liraya çıkartılırken matrah üst limiti ise 200 bin liradan 280 bin liraya yükseltildi. 2023 yılında araç markaları tarafından belirlenen zam oranları ile sıfır otomobil fiyatları listesi güncelleniyor. İşte, Toyota, Opel, Citroen, Peugeot 2023 sıfır araç fiyatları... TÜİK'e göre, benzinli otomobil fiyatları Aralık ayında aylık % 2,77 oranında düştü. Sektör kaynakları ise aynı dönemde ÖTV matrah düzenlemesine rağmen fiyatların yüzde 1,8 ila 6 zamlandığını söylüyor. Öte yandan, otomotiv fiyatları 2022'de %80 ile 150 aralığında zamlanırken, TÜİK'e göre son bir yıllık zammın yüzde 31,7 ile sınırlı kalması dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan matrah düzenlemesi kararına göre; 1600 cc'ye kadar motor hacmine sahip olan otomobillerde matrah alt limiti 120 bin liradan 184 bin liraya yükseltildi. Matrah üst limiti ise 200 bin liradan 280 bin liraya çıkarıldı. Kararla elektrikli araçların ÖTV matrah limitlerinde de değişiklik yapıldı. Buna göre, motor gücü 50 kilowaatı geçip, motor silindir hacmi 1800 cc'yi geçmeyen araçlarda matrah alt limiti 130 bin liradan 228 bin liraya yükseltildi. Matrah üst limiti ise 170 bin liradan 350 bine çıkarıldı. Öte yandan Küresel otomotiv sektörü, önce pandemi sonrasında da Ukrayna savaşı ile devam eden çip ve tedarik zinciri sorunları nedeniyle arzın talebe yetişemediği uzun bir sürenin ardından, 2023’te arzın yanı sıra talep tarafında da sorunlarla karşı karşıya. Çip krizi de 2020’deki kadar akut halde olmasa da 2023’ün sonuna kadar üretimleri etkilemeye devam edecek. Ayrıca EV’ye geçiş metallerindeki rekabet de maliyetleri artırarak karlılıkları olumsuz etkiliyor. Ekonomim.com'un haberinde yer alan Cox Automotive tarafından yapılan bir analizde, “2022 yılını bir arz problemiyle yaşayan sektör, yılı bir talep sorunuyla kapatıyor” değerlendirmesi yapıyor.Cox Automtoive kıdemli ekonomisti Charles Chesbrough konuya ilişkin değerlendirmesinde “Stok düzeylerinde yazdan bu yana bir artış yaşandığını, bunun artan faiz oranlarının perakende otomotiv pazarındaki talebi kısıtlamaya başladığına işaret ettiğini” söylüyor.Chesbrough, “Rekor yükseklikte fiyatların yanı sıra kredi faiz oranlarının da artmasıyla potansiyel yeni araç alıcı havuzunu küçültüyor” diye ekliyor. Otomotiv sektörü konusunda danışmanlık veren S&P Global Mobility de geçtiğimiz haftalarda yayınladığı raporda, “2023’te sektörde temel unsur talepte görülen bozulma olması bekleniyor” uyarısı yaptı.Kuruluş talepteki bozulmanın iki yıldır birikmiş bir talep olmasına rağmen yıl içinde hem üretimi hem de envanter stoklama döngüsünü etkileyeceği görüşünde. Dünyanın en büyük otomotiv pazarı Çin de uzmanlara göre 2023 için hala bir belirsizlik taşıyor. Çin’de kasım ayı araç satış rakamları açıklandığında sektörel dernek China Passenger Car Association (CPCA) başkanı, “Kasım satışları beklentilerden çok daha kötüydü. Mevcut trend 2008 finansal krizinden bu yana görülmemişti” ifadelerini kullandı.Araç satışları kasımda yüzde 9,5 düşüşle 1,67 milyon adede gerilemiş, mayıstan bu yana ilk düşüş kaydedilmişti. Kuruluş 2023’te satışların 2022’ye göre değişmeyerek 20,6 milyon araç satışı gerçekleşmesini öngörüyor. Bazı analistler daha da karamsar.China Merchants Bank International bazı vergi indirimlerinin kaldırılmasıyla satışların Çin’de yüzde 6 düşüş kaydedeceği görüşünde. S&P Global Mobility’den hafif araç üretim tahminleri yönetici direktörü Mark Fulthorpe, “Bireylerin, merkezi ve yerel hükümetlerin gelişmelere tepkisinin ne olacağı dünyanın en büyük otomotiv pazarının seyri konusunda kritik önem taşıyacak” diyor.Kuruluşun Çin otomotiv pazarına ilişkin öngörüsü 25,9 milyon araç satışıyla 2022’ye göre yüzde 4,5’lik bir iyileşme görülmesi. Dünyanın en büyük 2. otomotiv pazarı ABD’de Kelley Blue Book araç sayım verilerline göre 2022 yılında toplam 13,9 milyon adet araç satılmış olduğu tahmin ediliyor. Bu 2021 yılına göre yüzde 8 düşüş anlamına geliyor. Ayrıca 2022 yılı toplam satışları küresel finansal krizden toparlanmaya çalışılan 2011 yılından bu yana en düşük düzeyde. Ayrıca 2022 yılını pazar 14,6 milyon araç satılmış olan 2020 pandemi yılının da gerisinde kapatacak.S&P Global Mobility öngörülerine göre Avrupa otomotiv pazarında ise 2023’te toplam talebin 13,9 milyon adede gerilemesi bekleniyor. Euro Bölgesi’nde resesyonun derinleşmesi ve 2023’te enerji krizinin daha da derinleşmesi olasılığı ise bu pazara ilişkin önemli belirsizliklerden biri. Otomotiv sektörünün çip krizi de sonra ermiş değil. Sektördeki birçok yönetici 2021 ve 2022’ye göre darboğazlar hafiflemiş olsa bile, otomotiv çipleri hala ihtiyacı karşılayacak bollukta üretilemiyor. Sektörün elektrikli araçlara (EV) geçişiyle yeni modellerde çip ihtiyacı da artıyor.Dünyanın en büyük otomotiv üreticisi Toyota’nın Başkan Yardımcısı Kenta Kon, “Otomotiv sektöründe aynı anda bir çok değişiklik oluyor ve bunlar otomotiv sektörünün geleceğini geniş şekilde etkileyecek değişiklikler. Bu nedenle 6 ay sonrasını görebilmek bile zor” ifadeleriyle sektörde yaşanan dönüşümün beraberinde bir belirsizlik de getirdiğine işaret ediyor.AutoForcast Solutions analistleri çipte devam eden arz sorununun 2023’te toplam otomotiv üretimini 3 milyon adet olumsuz etkileyeceğini tahmin ediyor. 2022’de çipteki sorunlar 4,5 milyon aracın üretimine engel olmuş, 2021’de ise üretim tarafında çip darboğazı nedeniyle 10,5 milyon adet araç kaybı yaşanmıştı. S&P Global Mobility’nin kritik öngörülerinden biri de küresel otomotiv arzında pandemi öncesi düzeylere 2023’te ulaşma hedefinin “en erken 2025’e ertelenmiş olması”. Kuruluşun yaptığı analizde toplam hafif motorlu araç üretiminin 2023’te yüzde 4 artışla 85 milyon adede yükseleceğini öngörüyor. Sektörün 2023’te karşılaşacağı sorunlardan biri de, sektörün karbon emisyonlarının azaltılması için konulan hedefler doğrultusunda yaşadığı hızlı dönüşümün getirdiği rekabet ve bu rekabetin bazı EV metallerinde fiyatları daha da artırması olasılığı.Tesla’nın geçtiğimiz günlerde Piedmont Lithium’la bir tedarik anlaşması yapması veya emtia devi Glencore’dan hisse almayı planlaması bu rekabetin önemli işaretleri.Enerji maliyetlerinde son aylarda gerilemeler olsa da, son 5 yıl ortalamalarına göre hala çok yüksek seyretmesinin yanı sıra, nikel ve kobalt gibi nadir metallerde yaşanan rekabet de bu kritik girdilerin fiyatlarını yükseltiyor. 2023’te küresel otomotiv talebinin yüzde 13,3’ünü oluşturması beklenen EV satışlarının 10 milyon adede yaklaşacağı öngörülüyor. Aralık 2022 itibariyle lityum fiyatları 2021 yılının başına göre 10 katına yükselmiş durumda. Nikelde ise yüzde 75’lik bir artış var. Kobalt ise 2020 düzeylerinin iki katının da üzerinde.BloombergNEF tahminlerine göre bu nedenle kilowat saat başına 100 dolar maliyet düzeylerine tahmin edilenden iki yıl daha geç yani 2026’da ulaşılacak. Bu da tahminlere göre üreticilerin teşvikler olmadan EV’lerin seri üretimini ve satışlarını artırmalarını zorlaştıracak. 2023 yılının gelişinin ardından 2023 sıfıt otomobil fiyat listeleri açıklanmaya başlandı. Araba markaları farklı oranlarda zam uyguluyor. Toyoto her modeli için farklı zam oranı uygularken an düşük zam 30 bin TL'yi geçti. İşte, 2023 sıfır araç fiyatları... 1.5 Vision 642.000 TL1.5 Vision Multidrive S 670.300 TL1.5 Dream 709.900 TL1.5 Dream Multidrive S 738.150 TL1.5 Flame Multidrive S 785.000 TL1.5 Flame X-Pack Multidrive S 828.650 TL1.5 Passion X-Pack Multidrive S 896.550 TL 1.8 Hybrid Dream e-CVT 857.1001.8 Hybrid Flame e-CVT 873.7001.8 Hybrid Flame X-Pack e-CVT 902.8001.8 Hybrid Passion X-Pack e-CVT 970.700 1.8 Hybrid Dream e-CVT 857.1001.8 Hybrid Flame e-CVT 873.7001.8 Hybrid Flame X-Pack e-CVT 902.8001.8 Hybrid Passion X-Pack e-CVT 970.700 1.8 Hybrid Flame e-CVT 926.8001.8 Hybrid Flame X-Pack e-CVT 959.9001.8 Hybrid Passion e-CVT 1.028.2001.8 Hybrid Passion X-Pack e-CVT 1.103.100 1.0 Vision 517.2001.5 Dream Multidrive S 659.7501.5 Dream X-Pack Multidrive S 700.3001.5 Flame Multidrive S 711.5001.5 Flame X-Pack Multidrive S 740.050 1.5 Hybrid Dream e-CVT 833.5501.5 Hybrid Flame e-CVT 870.7501.5 Hybrid Passion e-CVT 939.000 1.2 75 HP Benzin MT5 Elegance 519.900 TL1.2 100 HP BenzinAT8 Edition 622.900 TL, Elegance 665.900 TL1.2 130 HP BenzinAT8 Ultimate754.900 TL 1.2 130 HP Benzin MT6 Edition 728.900 TL1.2 130 HP BenzinAT8 Edition 865.900 TL, Elegance 940.900 TL, GS 1.027.900 TL1.5 130 HP DizelAT8 Edition 919.900 TL 1.2 130 HP Benzin MT6 Essential 671.900 TL1.2 130 HP Benzin AT6 Essential 715.900 TL, Edition 769.900 TL, Elegance 810.900 TL 1.2 130 HP Benzin AT8 Elegance 1.080.900 TL, Ultimate 1.132.900 TL1.5 130 HP Dizel AT8 Elegance 1.132.900 TL, Ultimate 1.185.900 TL Picanto 1.0L 67 PS AMT Benzin Feel 420.00 TLRio 1.4L 100 PS Otomatik Benzin Cool 556,00 TLStonic 1.2L 84 PS Manuel Benzin Cool 552,00TLStonic 1.2L 100 PS Otomatik Benzin Cool 552,00TLYeni Cerato 1.6L 128 PS Otomatik Benzin Elegance 770.00 TLCeed HB 1.0L 120 PS DCT Otomatik Mild Hybrid - Benzin Cool 740,000 TL Volkswagen Golf 1.0 TSI 110 PS Impression Man. 680,409 TLVolkswagen Golf 1.0 eTSI 110 PS Life DSG 818,049 TL Hyundai i10 MPI 67 PS Jump Benzin Manuel 344,00 TLHyundai i20 1.4 MPI 100 PS Jump Benzin Manuel 437,00 TLHyundai Bayon 1.4 MPI 100 PS Jump Benzin Manuel 465,00 TLHyundai Kona 1.0 T-GDI 120 PS Style Benzin DCT 710,00 TL 1.2 PureTech 83 HP - 5 İleri Manuel Feel 2023 474.385 TL1.2 PureTech 110 HP - EAT6 Feel Bold 2023 598.000 TL, Shine 2023 628.000 TL 1.2 PureTech 100 HP - 6 İleri Manuel fEEL 2023 710,000 TL1.2 PureTech 130 HP - EAT8 Feel Bold 2023 840,000 TL1.5 BlueHDi 130 HP - EAT8 Feel Bold 2023 887,00 TL 1.5 BlueHDi130 HP - EAT8 Feel Bold 2023 1.075.000 TLShine 2023 1.145.000 TLShine Bold 2023 1.215.000 TL Benzin208 ACTIVE PRIME 1.2 PureTech 75hp MT5 515.000 TL208 PRIME SELECTION 1.2 PureTech 100hp EAT8 645.000 TL208 ACTIVE PRIME 1.2 PureTech 100hp EAT8 647.500 TL208 ALLURE SELECTION 1.2 PureTech 130hp EAT8 717.500 TL208 GT 1.2 PureTech 130hp EAT8 790.500 TL BenzinYeni 308 ACTIVE PRIME 1.2 PureTech 130hp EAT8 861.000 TLYeni 308 ALLURE 1.2 PureTech 130hp EAT8 927.500 TLYeni 308 GT 1.2 PureTech 130hp EAT8 1.027.000 TL Benzin2008 ACTIVE PRIME 1.2 PureTech 130hp EAT8 841.500 TL2008 ALLURE 1.2 PureTech 130hp EAT8 919.500 TL2008 GT 1.2 PureTech 130hp EAT8 1.036.500 TL Dizel2008 ACTIVE PRIME 1.5 BlueHDi 130hp EAT8 929.000 TL2008 ALLURE 1.5 BlueHDi 130hp EAT8 987.000 TL2008 GT 1.5 BlueHDi 130hp EAT8 1.105.000 TL Benzin508 GT 1.6 PureTech 225hp EAT8 1.280.000 TLDizel508 ACTIVE PRIME 1.5 BlueHDi 130hp EAT8 1.065.000 TL508 ALLURE 1.5 BlueHDi 130hp EAT8 1.125.000 TL508 GT Selection 1.5 BlueHDi 130hp EAT8 1.210.000 TL C4 Feel 1.2 PureTech 100 HP - 6 İleri Manuel2022 Aralık fiyatı: 672.000 TL2023 Ocak fiyatı: 710.000 TL C3 AIRCROSS SUV Feel 1.2 PureTech 130 HP S&S EAT6 Tam Otomatik2022 Aralık fiyatı: 675.000 TL2023 Ocak fiyatı: 695.000 TL Yeni Fabia 1.0 TSI 95 PS Elite2022 Aralık Fiyatı: 452.568 TL2023 Ocak fiyatı: 454.141 TL ARONA 1.0 EcoTSI 110 HP DSG Style2022 Aralık Fiyatı: 695.000 TL2023 Ocak fiyatı: 705.000 TL Taigo 1.0 TSI 95 PS Manuel Life2022 Aralık Fiyatı: 706,900 TL2023 Ocak fiyatı: 708,500 TL Polo 1.0 80 PS Manuel Impression 2022 Aralık fiyatı: 473,900 TL 2023 Ocak fiyatı: 475,400 TL