Emeklilik ile ilgili dikkat çeken detay! Maaşlar yüzde 25 düşüyor

ALİCAN YILDIRIM/alican.yildirim@gazetevatan.com

EYT düzenlemesiyle birlikte 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayanlarda yaş şartı ortadan kalktı. Yaş koşulu kaldırıldıktan sonra prim günü ve sigortalılık süresi koşulunu yerine getirenlerden 1.8 milyon kişi emeklilik başvurusunda bulundu. Fakat EYT hakkı kazanların yüzde 40'ı SGDP kapsamında işe başlamamak için emekliliğini istemedi. Bunun sebebi ise maaşlarda gerçekleşen yüzde 25 oranında düşüş olarak gösterildi. Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz, konuyla ilgili açıklamalarda bulunarak SGDP sistemi hakkında bilgi verdi.

"SADECE TÜRKİYE'DE UYGULANIYOR"

SGDP sisteminin ne zaman başladığıyla ilgili açıklamalarda bulunan açıklamalarda bulunan Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz, "Sosyal Güvenlik Destek Pirimi 1994 senesinde hayatımıza girdi. Bir tek Türkiye'de uygulanan bir prim sistemi. 1994'ten öncesi dönemde de 'Süper Emeklilik' gibi sistemler vardı. Vatandaşların bu sistemden yararlanıp genç yaşta emekli olması sebebiyle çalışma hayatı içeresinde bulunmaya devam ettiler. O günkü kanunlar doğrultusunda siz emekliyseniz, emekli olduktan sonra çalışmaya izin vermiyordu. Bu sebepten dolayı emekliler kaçak çalışıyordu. Bu da Sosyal Güvenlik sisteminde kayıp kaçak dediğimiz primleri azaltıyordu. Dolayısıyla o dönemki hükümet bir araya gelerek bir formül buldu. Sosyal Güvenlik Destek Primi adı altında emekli olup çalışmaya devam eden çalışanlardan prim kesintisi yapılıp onun üzerinden değerlendirilmesi yapılarak kaçağın önüne geçilmiş oldu. O tarihten itibaren de bu sistem uygulanmaya devam ediyor." ifadelerini kullandı.

"5 BİN 30 LİRAYA KADAR AVANTAJ SAĞLIYOR"

SGDP sistemi ile ilgili bilinmeyenleri aktaran, Sosyal Güvenlik Uzmanı Yılmaz, "SGDP oran olarak yüzde 32 üzerinden değerlendiriliyor. Bunun yüzde 7,5'unu işçiden geri kalanı da iş verenden kesiliyor. Yani yüzde 24,5'u da işverenden kesilmiş oluyor. Burada tüm sigorta kollarına tabi olan çalışanlarda yüzde 14 işçi kesintisi, yüzde 1 işsizlik prim kesintisi olarak öne çıkıyor. Fakat SGDP üzerinden emekli olup çalışıldığı zaman yüzde 7,5 üzerinden değerlendirildiği için arada 7,5'luk bir fark oluyor. Bu da net maaşlarının asgari ücretli tüm sigorta kollarında çalışanlardan bir tık daha fazla olmasını sağlıyor. 1994 senesinden sonraki dönemde normal çalışanların emekli maaşından kesinti yoktu. Ama Bağ-Kur'lu diye nitelendirdiğimiz şirket ortaklığı veya gerçek usulde vergi mükellefi olanların maaşından yüzde 15 oranında bir kesinti oluyordu. Bu kesinti de daha sonra alınan karar ile kaldırıldı. Günümüzde Bağ-Kur'lu veya memur emeklisiyseniz bir iş yerine girdiğiniz zaman SGDP üzerinden değerlendiriliyorsunuz. EYT kanunu ile birlikte işverene yüzde 5'lik bir prim teşviki geldi. Yani işverenlerin sırtında olan yüzde 24,5'lik yük yüzde 19,5 oranına düşmüş oldu. Bu da dolaylı olarak çalışanların maaşına eklenti olarak eklendi. Parasal olarak o yüzde 5'lik kısım asgari brüt ücretin yüzde 5'i oranında değerlendiriliyor. En son temmuz ayındaki asgari brüt ücret olan 13 bin 414 liranın yüzde 5'lik kısma olan 670.70 lira olarak öne çıkıyor. Bu rakam 7,5 katına kadar da artabiliyor. Yani 5 bin 30 liraya kadar olan rakam işverenin sırtında alınmış oldu." şeklinde konuştu.

"SİGORTASIZ EMEKLİ ÇALIŞTIRANA CEZA VAR"

EYT ile emekli olup başka bir yerde sigortasız çalışmak isteyene şirketinde çalıştıran işverenin cezalarla karşı karşıya kalacağını ifade eden, Yılmaz şunları söyledi;

"MAAŞLARDA YÜZDE 25 ORANINDA DÜŞÜŞ GERÇEKLEKLEŞİYOR"

EYT düzenlemesiyle emeklilik hakkı kazanan yüz binlerce kişinin emekli aylığı maaşından düşük kaldı. Bu sebeple yüzbinlerce kişi emeklilik hakkı kazanmasına rağmen çalışmaya devam etti. Konu ile ilgili yorumlarda bulunan Sosyal Güvenlik Uzmanı Yılmaz, "Kamuoyunda çıkan haberlere göre şu an SSK, Bağ-Kur sistemine kayıtlı olup emekli olup da çalışanların oranı yüzde 40 civarında. Emekli Sandığı'nda ise çalışan memurlar emekliliği hakkettiği halde çalışmaya devam ediyorlar. Bunun nedeni ise emekli olurlarsa maaşları yüzde 25 oranında düşüyor. Yapılan 8.077 liralık zamla yüzde 25'lik bundan sonrakiler için ise maaşlarda yüzde 50 seviyelerine varan düşüşler gerçekleşiyor. Bunun tek sebebi hayat pahalılığı ve en önemlisi gıda enflasyonu. Hükümetimiz bu konuda enflasyonla mücadelede kararlı adımlar atıyor. Toplumun bütün kesimleri için en önemlisi çalışma hayatında bulunan herkes için zor ve sancılı bir süreç. Ama istikrarlı davranıp üstümüze düşeni yaparsak ekonomi anlamında orta vadede yapılan atılımların bütün kesimler tarafından farkını göreceğimize inanıyorum." diye belirtti.