Paralar iade ediliyor! Son tarihi kaçırmayın, yıllık asgari ücret tutarına kadar...

Ücret gelirinden dolayı verilmesi gereken beyannameler için 31 Mart son tarih. Ücret gelirleri genel olarak işçinin cebine girmeden vergilendiriliyor. İşveren, işçinin ücretini bankaya yatırmadan önce vergisini keserek vergi dairesine yatırıyor. Her yıl için belirlenen limitleri aşan ücret gelirleri için 1 – 31 Mart tarihleri arasında beyanname dolduruluyor.

2021 yılında tek işverenden elde ettiği ücret geliri 650 bin lirayı aşmayanlar için beyanname doldurma yükümlülüğü bulunmuyor. Buna karşılık, birden fazla işverenden ücret geliri elde edenlerin ikinci ve sonraki işverenlerden aldıkları ücret geliri 2021 yılında 53 bin lirayı aşanların beyanname vermesi gerekiyor. Başka bir ifadeyle, bir işverenden 53.001 TL, diğer işverenlerden de 53.000 TL ve üzeri gelir elde etmiş olanlar açısından beyanname zorunluluğu bulunuyor. Tek veya birden fazla işverenden aldıkları ücret geliri 650 bin lirayı aşanların da beyanname doldurması gerekiyor. 650 bin lirayı aşan kazançlarda beyanname zorunluluğu sporcular için de geçerli.

Ücretle çalışan kişinin kira veya faiz geliri dolayısıyla beyanname doldurması halinde, tek işverenden elde edilen ve 650 bin liranın altında kalan kazançlar beyannameye dahil edilmiyor.

YIL İÇİNDE İŞYERİ VEYA ŞİRKET DEĞİŞTİRENLERİN DURUMU

Geçmişte yıl içinde iş değiştiren veya aynı işverene ait şirketler arasında geçiş yapanların beyanname verip vermedikleri pek incelenmiyordu. Maliye Bakanlığı bu konudaki denetimlerini son yıllarda artırdı. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) alınan veriler ile yıl içinde kimlerin iş değiştirdiği, kimlerin aynı anda birden fazla işverene bağlı olarak çalıştığı gibi bilgilere kolaylıkla erişilebiliyor.

Vergi borçlarında zaman aşımı süresi beş yıl olarak uygulanıyor. Bu nedenle sadece 2021 yılı için değil, geriye doğru son 5 yıllık sürede aynı yıl içinde iş değiştirenler için de vergi borcu çıkartılabiliyor.

BEYANNAME SINIRI NASIL HESAPLANIYOR?

Ücret gelirlerinde sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi düşüldükten sonra kalan tutar gelir vergisinin matrahını oluşturuyor. Bu nedenle, ikinci ve sonraki işverenden alınan ücret için uygulanan 53 bin liralık limit hesaplanırken, bordroda yer alan brüt ücretten yüzde 15’lik kesinti düşülüyor. Engellilik indirimi varsa bu tutar da matrahtan indiriliyor. Bu kesintiler düşüldükten sonra kalan tutar 53 bin lirayı aşarsa beyanname doldurulması gerekiyor.

YABANCI ŞİRKET ÇALIŞANLARI NE YAPACAK?

Pandemi ile birlikte uzaktan çalışma kavramı hayli değişti. Türkiye’de yaşayıp Amerika’da veya Avrupa’da bulunan bir şirket için çalışma uygulaması yaygınlaştı. Bu kişilerin elde ettiği kazançların vergilendirilmesi daha farklı.

Genel anlamda, yabancı ülkelerde bulunan işverenlerden alınan ve vergi kesintisine tabi olmayan ücretler için ikâmetgâhın bulunduğu yerdeki vergi dairesine beyanname verilmesi gerekiyor.

Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellef kurum mahiyetindeki yabancı şirketlerde çalışanlara, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler ise gelir vergisinden istisna tutuluyor. İstisnadan yararlanabilmek için işverenin dar mükellef kurum olması, bu kurumun Türkiye’de hiçbir şekilde kazanç elde edecek mahiyette faaliyette bulunmaması, bu şirkette çalışan kişinin hizmet erbabı ve yapılan ödemenin de ücret niteliğinde olması, dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapacağı ödemenin bu kurumun yurt dışı kazançlarından karşılanması, ücretin döviz olarak ödenmesi, ödenen ücretin dar mükellef kurumun Türkiye’deki hesaplarına gider olarak kaydedilmemesi gerekiyor. Yabancı şirketlerin Türkiye’deki tedarik işlerini veya mümessilliğini yürütenler bu gruba giriyor.

Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi şirketlerin Ticaret Bakanlığı’ndan alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde çalışanlara döviz olarak yapılan ücret ödemeleri de gelir vergisinden istisna tutuluyor.

BEYANNAME DOLDURAN ALACAKLI DA ÇIKABİLİR

Beyanname dolduranların toplam kazançları için hesaplanan vergiden, 2021 yılında ödediği vergiler düşülüyor. Hesaplanan yeni vergi geçen yıl ödenenden fazla ise aradaki vergi farkı mart ve temmuz aylarında tahsil ediliyor.

Ancak, beyanname dolduranlar bazen de alacaklı çıkabiliyorlar. Ücret geliri elde edenler, normalde eğitim, sağlık harcamalarını gider olarak gösteremiyorlar fakat beyanname doldurduklarında gider gösterebiliyorlar. Beyan ettikleri brüt gelirin yüzde 10’una kadar eğitim ve sağlık harcaması ile hayat ve şahıs sigorta primlerinin yarısını kazançlardan indirebiliyorlar. İndirilecek prim tutarı brüt gelirin yüzde 15’ine ve yıllık asgari ücret tutarına kadar çıkabiliyor.

Söz konusu giderler kazançtan indirildikten sonra hesaplanan vergi geçen yıl ödenenden az ise aradaki vergi farkı iade ediliyor. Habertürk/Ahmet Kıvanç