Sıfır hata

Bir otomobil fabrikasındaki gizli tek yer boyahanedir.

Boyahane çalışanları ve üst düzey yöneticiler dışında herkes için yasak bölgedir.

Eşit performansa sahip otomobiller aşağı yukarı aynıdır. Onları birbirinden ayıran, bir modeli diğerinden daha kaliteli kılan, boyanın özelliğidir. Bir otomobilin üretim hattındaki yolculuğu iki buçuk gün sürer. Bunun iki gün boyahanede geçer.

Bunları geçen gün Üretim Genel Müdürü Tamer Ünlü ile Toyota Adapazarı fabrikasını dolaşırken öğrendim.

Tek öğrendiğim bu olmadı. Türklerin iyi eğitildiklerinde, ortam ve sistem de uygunsa ne kadar verimli olabileceklerini öğrendim. Japonların neden bu kadar ileri olduklarını anladım.

Dünya çapında senede sekiz milyon araç üreten Toyota'nın uzmanları her sene dünyanın değişik yerlerindeki fabrikaları ziyaret ederek üretimdeki hataları tespit ederler. Son üç senedir yapılan teftişlerde Adapazarı'ndaki fabrikada sıfır hata bulundu. Bu, Türkiye'deki fabrikayı Toyota'nın 46 fabrikası arasında bir numaraya yerleştiriyor.

"Bir fark yaratmak için çok ucuz ve kaliteli olmalıydık," diyor Ünlü. "Kendilerinden daha kaliteli."

Adapazarı'ndaki personel o kadar revaçta ki Türk mühendis ve yöneticilerden 50 kişi talep üzerine başka fabrikalara tayin edildi. Avrupa'daki diğer Toyota fabrikaları personelini staj için Adapazarı'na yolluyor.

Toyota Genel Müdürü Kazuhiro Kabayaşi Adapazarı'na bir sene kadar önce Toyota ABD'den geldi. Ona Türkiye ile Amerika arasındaki en belirgin farkın ne olduğunu sorduğumda "işçiler," dedi: "Genç, disiplinli, daha iyi iş yapmaya istekli, gayretli, çalışkan, vefakâr işgücü."

Yılda 160 bin araç üreten ve halen bunun yüzde 90'ını 36 ülkeye ihraç eden Toyota'nın üretim hattında her 88 saniyede bir araç çıkıyor.

Japonya'da 54-55 saniyede bir araç çıkartan fabrikalar var. Ünlü, iki vardiya çalışan Adapazarı'nda zamanı 60 saniyeye indirmek için çalışmalar yaptıklarını söyledi. "Ancak bu iş bedavaya olmuyor," dedi. "Sürenin 10 saniye kısalması için 50 milyon Euro'luk yatırım lazım."

Fabrikada ilk gözüme çarpan şey temizlik ve düzen oldu. Toyota'nın bahçesi kadar bakımlı bir yer bulmak için Anıtkabir'e gitmeniz lazım. Fabrikası kadar temiz bir yer bulmak için de İstanbul Hilton'a.

Dünyanın ikinci otomobil üreticisi olan Toyota bu yıl sonunda herhalde birinciliğe yükselecek. Başarının sırrı masrafın kısılması, sürekli yenilik, hata azaltma ve eğitimde gizli.

Bir süre önce, kaza eseri, iki işçi tavandan imalat hattının üzerine düştü. "Hayatlarını zor kurtardık," diye anlatıyor Ünlü. Ertesi gün, olayı yerinde incelemek üzere, Toyota Başkanı Shoichiro Toyoda Tokyo'dan Adapazarı'na geldi. İki işçi, üzerine basılmaması gereken, işlevi aşağıya toz dökülmesini önlemek olan bir asma tavanın üzerine çıkmış, zemin göçünce aşağıya yuvarlanmışlardı.

Toyoda işçilerin tırmandığı yere çıktı ve suçluyı buldu. İşçiler güvenliğe yeteri kadar önem verecek şekilde eğitilmemişlerdi. Kabahat yönetimdeydi.