KKTC'de tasa veren tasarı (2)

Kıbrıs'ın kuzeyinden göç etmek zorunda kalan Rumlara ait mal sorununu çözmek için KKTC'de hazırlanan yasa tasarısı karmaşık bir sistem getiriyor.

Tasarıya göre, sadece taşınmaz mallar değil, taşınır mallar da tazmin edilecek. Yağmalanan banka şubelerinin, binlerce dükkanın, onbinlerce arabanın, traktörün, su motorunun, talan edilen ev eşyalarının, kitapların, tabloların, elbiselerin, çocuk oyuncaklarının vesairenin faturası, çıkarmadan 31 yıl sonra Rumlara ödenecek.

Taşınmaz mallar ise ya iade edilecek, ya takas ya da tazmin.

Bu kategoriye sadece sivillerin tasarrufunda bulunan gayrimenkuller girmiyor. "Askeri tesis, rıhtım, kamp vesair talim sahaları içinde bulunan tüm taşınmaz mallar" da tazminata veya iadeye konu olabilecek. Bundan, yasa tasarısının askerlerin bilgisi ve oluru ile hazırlandığı sonucunu çıkartmak mümkün.

Boş, yani herhangi bir Türk'e mülk olarak verilmemiş veya kiralanmamış Rum arazileri, "hemen" eski sahibine iade edilecek.

Ancak, boş taşınmazların KKTC'nin toplam alanının küçük bir bölümünü teşkil ettiğini var sayabiliriz. Çünkü Rum mallarının büyük bir bölümü 1974'ten sonra göçmenlere dağıtıldı ve ensesi kalınlara tahsis veya hediye edildi.

Maraş'ın boş alan kategorisine girip girmediğini bilmek de ilginç olurdu ama bu konuda tasanda bilgi yok.

Boş olmayan araziler üzerlerinde Türk sahipleri tarafından yapılan "inkişafa" göre işleme tabi tutulacak.

Eğer yapılan "inkişaf malın terk edildiği tarihteki değerinin bir katından az ise bu malların "Kıbrıs sorununun çözümünden sonra
ve çözüm hükümleri çerçevesinde iadesine karar verilecek."

Bu sınıfa giren arazilerin büyüklüğünü bilmek ilginç olurdu ama tasanda bu konuda da bilgi yok. Ancak bunun bir anlamda önemi yok çünkü bu malların sahipleri bu kategoriden çıkmak için süratle mallarında "inkişafa" girişeceklerdir, "inkişaf iadesi talep edilen malın 1974 değerinin bir katından fazla ise şu yöntem izlenecek:

Başvuran Rum'a takas teklif edilecek. Yani "Senin malında oturan Türk'ün güneyde malı var. Sen onunkini al, o seninkinde oturmaya devam etsin, bu iş kapansın" denecek.

Rum evet derse ne ala. Hayır derse o zaman malın 1974 değeri kadar tazminat ödenecek. Buna "kullanım kaybından doğan zarar ve konut hakkı kaybından doğan manevi zararın tazmini" eklenecek.

Rumlara ödenmesi muhtemel tazminatın ne olduğunu, nasıl finanse edileceğini bilmek de ilginç olurdu ama bu bilgiye de rastlamadım. Bir uzmandan aldığım bilgiye göre 6 milyar dolarlık bir faturadan bahsediyoruz (taşınabilir mallar hariç).

Bazılarına göre Kıbrıslı Türklerde bu para olmadığına göre Rumlara terkettikleri malların bedelini Türkiye ödeyecek, Kıbrıslı Türklere bir vatan satın alacak. Bu topraklar için önce kan dökülmüştü, şimdi para dökülecek.

Bazılarına göre AKP'nin bu parayı ödemeye niyeti yok. Her şahıs tasarrufunda bulundurduğu Rum malının tazminatını kendi cebinden ödeyecek.

(Yarın; Bu tasan Türkiye'nin mal konusunda teslim bayrağı çekmesidir.)