Hangi yaşta, hangi sporu yapmalı

Peki hangi yaşta, hangi sporu yapmak gerekir. Hangi spor dalıyla uğraşmak çocuğa yarar sağlar. Ya da hangi spor dalına hangi yaşta başlamak doğru olur. Bu soruların yanıtını bulmak çok önemlidir. Öncelikle şunu bilin. Spor yapma konusunda önemli olan sizin ne istediğiniz, hangi spor dalını sevdiğiniz değil, çocuğunuzun ne istediği, hangi spora ilgisi, sevgisi, yatkınlığı olduğudur. Çocuğunuz ilgisi olan spor dalında başarılı olmaya başladığında onu ödüllendirin ve cesaretlendirin. Başarısız olduğu spor dalı içinse asla ısrarcı olmayın. Örneğin takım sporlarında kötü, bireysel spor dalında iyiyse, ısrarla takım sporunda oynamasını istemeyin. O belki de çok iyi bir yüzücü, mükemmel bir jimnastikçi olacak. Spor eşittir eğlenmektir. Çocuğunuz spor yaparken eğleniyorsa doğru yoldasınız demektir. Çocuğunuzu profesyonel bir spor merkezine gönderme imkanınız yoksa, kendiniz onunla ilgilenebilirsiniz. Örneğin 6 yaşından küçük çocuklar için sek sek oynamak, ip atlamak, körebe oynamak, yumuşak toplarla oyun oynamak, yap boz oynamak son derece yararlı olabilir. 6 yaş ve altı çocuklar için ideal olan diğer spor dalları da jimnastik, yüzme, tenis ve karate…

2 yaşını dolduran çocuklar koşabiliyor, merdivenleri tek başlarına çıkabiliyor. İki yaşındaki çocukları bu dönemde çevrelerini daha iyi tanımaları amacıyla serbest oyunlara teşvik etmek en iyisi.
3 yaşından sonra çok daha iyi koşabilen, ayaklarının üzerinde atlayıp zıplayabilen, üç tekerlekli bisiklet sürebilen ve el becerileri gelişmeye başlayan çocuklara özellikle atma, fırlatma gibi oyunlar oynatılabilir, yüzme konusunda teşvik edilebilir.
4 yaşına gelen çocukların yürüme, koşma, zıplama aktiviteleri iyice artar. Taban kasları yeterince gelişen bu çocuklar öne doğru sıçrama konusunda çok iyidirler. 4 yaşındaki çocukların yapacakları sporlar da bu tip sıçramalı oyunlar olabilir. Müzik eşliğinde dans etmek de onlara uygundur.
6 yaştan itibariyle çocuklar için dengelerini geliştiren ve esnemelerine yarayan sporlar yapılabilir. Örneğin tek ayak üstünde denge sağlayan futbol veya takım sporları ile ilgilenebilirler. Buz pateni, jimnastik, kayak ve basketbol bunlardan birkaçı.

Hangi spor çocuğum için yararlıdır?”, “Hangi spora kaç yaşında başlamak uygundur?”, “Hangi spor tavsiye edilebilir?”, “6 yaşındaki bir çocuğun futbola başlaması uygun mudur?”, “Cesareti ve koordinasyonu olmayan bir çocuk jimnastiğe başlayabilir mi?” gibi birçok soru ailelerin merakla cevap aradıkları sorulardan en önemlilerini oluşturur.

Günümüzde hemen hemen bütün aileler çocuklarının gelişim dönemlerinde ne şekilde olursa olsun, ne kadar erken olursa o kadar iyi olur diye düşünerek, spor yapmalarını isterler. Bununla birlikte, çocuklara hangi sporun ne şekilde faydalı olacağı konusunda da hep bir endişe yaşarlar. “Hangi spor çocuğum için yararlıdır?”, “Hangi spora kaç yaşında başlamak uygundur?”, “Hangi spor tavsiye edilebilir?”, “6 yaşındaki bir çocuğun futbola başlaması uygun mudur?”, “Cesareti ve koordinasyonu olmayan bir çocuk jimnastiğe başlayabilir mi?” gibi birçok soru ailelerin merakla cevap aradıkları sorulardan en önemlilerini oluşturur. Fakat burada göz önünde bulundurulması gereken en önemli nokta, ailelerin istek ve ilgilerinden öte, çocukların ilgi ve istekleridir. Buradaki anahtar kelimeler, çocukların yapmaktan hoşlanacakları, yaparken eğlenebilecekleri ve hareket edebilecekleri bir aktivite bulmaktır. Çocukların spor ve egzersiz sırasında görebilecekleri diğer faydalar olan paylaşmayı öğrenme, arkadaş edinme ve kendine güven kazanma gibi faktörler ön planda tutulmalıdır.

Aileler Neler Yapabilir?
Burada ailelerin çocukları için yapabilecekleri şeylerden en önemlisi; çocuğunuzun yaparken başarısızlığa düştüğü aktiviteler üzerine değil, tam tersi yaparken başarılı olduğu aktiviteler üzerine yoğunlaşmaktır. Çocuğunuz belki iyi bir şekilde yüzemeyebilir, fakat bunun aksine iyi basketbol oynayabilir. İşte burada ailelerin yapacağı şey, başarılı olduğu alanda çocuğu ödüllendirmek, teşvik etmek, cesaret vermek ve yeni aktiviteleri keşfetmesi için olanak yaratmaktır. Olabildiğince çocuklarınızın oyunlarına dâhil olmak, birlikte aktivite yapmaya çaba sarf etmek gereklidir. Aile bireyleri çocuklarla birlikte bir spor ya da egzersiz yaparken, çocuklar öncelikle aile bireylerini kendilerine model olarak aldıklarından, onlara iyi bir model olabilme rolü üstlenmelidir. Bunu yaparken birlikte eğlenme ön planda tutulmalıdır.

6 Yaş ve Daha Küçükler İçin Spor ve Egzersizler
Eğer çocuklarınız bir aktiviteye dâhil olmak istemiyor veya hazır görünmüyorsa, en iyi yöntem kesinlikle zorlamamaktır. Komşunuzun beş yaşındaki çocuğu iki tekerlekli bisikleti kullanabiliyorsa, bizim çocuk da yapabilir diye düşünmemek gereklidir. Çocukların gelişim ve algılama yaşı birbirlerine göre farklılık göstermektedir. Sizin çocuğunuz da eninde sonunda hedeflenen kabiliyetleri kazanacaktır. Bu kabiliyetleri kendi dünyası içinde kazanmasına izin verin.

Bazı çocuklar, spor aktivitelerine katılmaktan çekinirler, çünkü hata yapıp başarısızlığa uğramaktan ve akranlarına karşı mahcup olmaktan korkarlar. Bu nedenle, çocuklarınızı katılım için teşvik edin, destekleyin ama asla isteksiz olan çocuğunuzu aktiviteye katılmak için zorlamayın. Çocuğunuzun daha rahat hissettiği belli bir zaman sonra, mesela 6 ay gibi bir zaman sonra, tekrar katılımı için teşvik etmeyi deneyin.

6 Yaş ve daha Küçükler İçin Önerilebilecek Spor Aktiviteleri
Jimnastik Kursları
Yüzme
Tenis (Küçük raket ve büyük yumuşak toplarla)
Karate
Sek sek Oyunları
İp atlama
Danslı Oyunlar
Yap boz Oyunları
Körebe oyunu
Elim sende oyunu
Yumuşak toplu oyunlar

7 Yaş ve Daha Büyük Çocuklar İçin Spor ve Egzersiz
Birçok uzmana göre, bir çocuğun organizeli takım oyunlarına katılabilmesi için en azından 6–7 yaşlarında olması gerektiğini ifade etmektedirler. Bu görüş genellikle doğru kabul edilmesine rağmen, bazen çocuğun gelişim düzeyi ile ilgilidir. Bu katılım kimi zaman bahsedilen yaş gruplarının altında veya üstünde de olabilmektedir. Unutulmamalıdır ki, çoğu takım sporları fiziksel temas içermektedir. Bu nedenle, 6 veya 7 yaşından küçük çocukların bu tür yoğun fiziksel temas içeren spor aktivitelerine katılmaları ve bu tür sert temaslara dayanabilmeleri, fiziksel yapıları yönünden uygunluk göstermemektedir. Bu sadece bedensel açıdan yaralanma riskiyle beraber, duygusal yaralanmaları da beraberinde getirir. Bir oyunda kazanma ve kaybetme olgusu vardır. Kaybetme durumu duygusal olarak çocuklarda, büyüklere oranla daha büyük yıkımlara neden olabilmektedir. Çünkü bu yaş grubu çocuklarında, kimin kazanıp, kimin kaybettiği durumu, oynama şansı bulmaktan daha önemlidir.

Birçok uzmana göre, 8–12 yaş arası genellikle takım sporlarının keşfedildiği zaman olarak belirtilir. Takım sporları olarak; futbol, basketbol, voleybol, hentbol gibi sporlar dallarını sayabiliriz.

Burada ailelere düşen en önemli görevlerden biri de, çocuklarının seçtikleri spor dalı hakkında ve yaralanmaları, sakatlanmaları önlemek için gerekli koruyucu malzemeler ve sakatlanma ve yaralanmalardan kurtulma teknikleri ile ilgili iyi bilgi sahibi olmalarıdır. Bu bilgilere sahip olunması, hem çocuğunuzu istenmeyen sakatlanma ve yaralanmalardan korunmasına hem de çocuğunuzun cesareti kırılmadan aktiviteye devam etmesine katkıda bulunacaktır.

Bu yaş grubundaki çocukların tek başına kondisyon ve koordinasyonunu geliştirmeye yönelik uygulanan ağırlık çalışmaları pek önerilmez. Bu yaş grubuna uygun ağırlık programlarının ancak ve ancak bu alanın uzmanı gözetiminde yapılması tavsiye edilir. Yine bu yaş grubundaki çocuklara uzun mesafeli koşular yaptırılması, ergenlik çağına kadar ertelenmelidir. Ortaokul seviyesindeki çocuklara kısa ve orta mesafeli koşular yaptırılabilir.

Bir spor branşının çocuk için uygun olup olmaması genellikle aktivitelerin süresi ve yoğunluğu ile yakın ilgilidir. Bu yaş grubunun bedensel ve ruhsal özellikleri gereği uzun süre ve yoğun devam eden spor dallarına katılımları önerilmez. Çocukların bir spor dalına katılımından önce, mutlaka bir doktor kontrolünden geçirilerek, aktivitelere dahil edilmesi önerilir.