Merak ediyorum. Aynı sözler farklı besteler... İstiklal Marşı’nı farklı bestelerle dinlemek kulağımıza nasıl gelecek?
Cuma akşamı Lütfi Kırdar’da Tekfen Filarmoni’nin konseri var: “Bir Güfte 12 Beste”. Cumhuriyet’in 85’inci yıldönümü etkinlikleri kapsamında gerçekleşecek konserle ilgili Tekfen Holding ortaklarından Nihat Gökyiğit ve Kurumsal İletişim Müdürü Dori Kiss Kalafat’la buluştuk. Proje araştırmacı Mehmet Altun’un. 2006 projeyi desteklemeye karar veren Nihat Gökyiğit, ‘Bizim dostluk ve barış mesajı veren orkestramıza çok yakışacağını düşündüm’ diyor. İstiklal Marşı için aranjmanlar yapılmış, orkestra hazırlanmış. Solistlere karar verilmiş. Gökyiğit tatlı tatlı anlatıyor: “Proje önümüze geldiğinde çok heyecanlandık. Gelen hikayeler de bizi etkiledi. 1921’de, savaş ortamında yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin milli marşa ihtiyacı olduğu ortaya çıkmış. Bu Mustafa Kemal’in de ne kadar vizyon sahibi bir lider olduğunu gösteriyor. Mehmet Akif Ersoy’un şiirine karar verilmiş ama beste için yarışa açılmış.”
55 tanesi değerlendirilmiş
100’den fazla bestenin başvurduğunu, bunların 55’inin değerlendirmeye alındığını ekliyor Dori Kalafat. Ancak yarışmanın sonucu savaş nedeniyle bir türlü belirlenememiş. Yarışmaya beste gönderen müzik öğretmenleri öğrencilerine kendi besteleri öğretmiş. Yurdun her yerinde farklı istiklal marşları söylenir olmuş. Birçok çevrede Ali Rıfat Çağatay’ın bestesi çalınmış. Hatta 1930’a kadar Çağatay’ın bestesi kabul görmüş... Fakat İstiklal Marşı’nın bestesi çok eleştirilince Meclis yarışmaya eserleri yeniden değerlendirmiş ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şefi Zeki Üngör’ün bestesi kabul edilmiş. Şimdi Tekfen Flarmoni bizi yarışmaya katılan diğer bestelerle buluşturacak. 55 eserden ancak 11’ine ulaşılmış. Kalafat özel koleksiyonlar, Meslis arşivi, kütüphaneler ve sahaflarda derin araştırmalar yapıldığını anlatıyor. 11 bestenin bir kısmı Doğu musikisi ve saz heyetine göre, bir kısmı Batı müziği ve orkestraya göre, kimisi ikisi birleştirilerek yazılmış. Gökyiğit, “Fasıl gibi olanlar da var” diyor. Ve projeyle ilgili başka bir hikayeyi anlatıyor: “Kazım Karabekir Paşa’nın milli marşla ilgili tartışmalara kızıp kendi yazıp, kendi bestelediği ‘Türk Yılmaz’ adlı marşı da bulduk.”
Peki sözler nasıl seçildi?
Maarif Vekâleti 1920’de güfte yarışması açmış. Bu yarışmaya 724 şiir göndermiş. Mehmet Akif Ersoy, “Ben, para ödüllü bir yarışmaya katılmam” demiş ama İstiklal Marşı’nı da yazmış ve 1921’de İstiklal Marşı’nın güftesi Meclis’te kabul edilmiş.
Dipnot
Tekfen Filarmoni Orkestrası da farklı bir orkestra. 23 ülkenin müzisyenlerinden oluşan orkestrada İsrailli, Filistinli, Ukraynalı, Ermeni, Azeri, Rus aynı orkestrada çalıyor.
Bu orkestra herkesle dost...
