İstanbul'da Silivri açıklarında dün meydana gelen, 13 saniye süren 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından beklenen Büyük Marmara Depremi'nin gerçekleşip gerçekleşmediğine dair birçok uzman tarafından açıklamalar peşpeşe geldi.Deprem hocalarının bir bölümü kırılan fayın beklenen depremin etkisini artıracağı, aksini düşünenler ise boşalan enerjinin avantaj sağladığı görüşünde. Japon deprem uzmanı Yoshinori Moriwaki, 30 yıl içinde deprem olasılığının yüzde 60 olduğunu belirtirken Prof. Dr Şükrü Ersoy, 'Büyük Marmara depreminin enerjisi azaldı mı?' sorusuna ise "6,2'den sonra bu enerjinin fay zonu üzerinden hemen çıkacağını söylemek kehanet olur." dedi. Prof. Dr. Naci Görür: Kumburgaz fayı üzerinde çok deprem olduğunu belirterek, Burada asıl deprem daha büyük ve 7’nin üzerinde olacak" açıklamalarına yer verdi.
İstanbul'da paniğe neden olan 6.2'lik Marmara depreminin ardından açıklamalarda bulunan Japon deprem uzmanı Yoshinori Moriwaki, Marmara'da beklenen büyük depreme ilişkin açıklamalarda bulundu. İşte Japon yer bilimcinin dikkat çeken uyarıları:
"30 YIL İÇİNDE DEPREM OLASILIĞI YÜZDE 60"
"İstanbul'da dün yaşanan, kısa süren 6.2 büyüklüğündeki deprem, Silivri açıklarında ve Orta Marmara Çukuru'nda yaşandı. Marmara'da, 30 yıl içinde yüzde 60 olasılıkla deprem olabilir. İstanbul için büyük deprem riski var. Bu depremin ardından da önümüzdeki bir hafta içinde depremler devam edebilir ve dikkatli olmak gerekir.
"MARMARA'NIN GÜNEYİNDE GECİKME VAR"
Marmara'nın kuzey ve güney kolu var. Güney kolu Düzce'den başlıyor. Bursa, Balıkesir ve Çanakkale'ye gidiyor. Burada 100 senede bir büyük deprem yaşanıyor. Bu bölgede de 200 yıllık bir gecikme var ve zamanını doldurdu.
"SİLİVRİ'DEN DAHA FAZLA AVCILAR HİSSETTİ"
Habertürk TV'e konuk olan Moriwaki, “Kuzey kolu ise Gebze'den Orta Marmara Fayı'ndan geçiyor. Ben Tuzla'da oturuyorum. Anadolu yakası yumuşak bir zemin Silivri'deki 6.2'lik depremi oldukça hissettik. Silivri'den daha fazla depremi Avcılar, Büyükçekmece hissetti.
"MARMARA'DA TSUNAMİ RİSKİ VAR"
Marmara'da tsunami tehlikesi var. Deprem merkezine uzaklıktan daha önemli olan binanın zemininin sağlam olmasıdır. Yeşilköy, Avcılar, Büyükçekmece denize yakın olan bu bölgelerde zemin yumuşak ve sıkıntı var. Taksim'de binalar kötü olsa da zemini sağlam olduğu için daha iyi durumda.
"EGE'DE DEPREM ÇOK YIKICI OLMAYABİLİR AMA..."
Ege'deki fay hatları ince ve kısa fay hatları onlar çok yıkıcı olmayabilir. Ama Yunanistan'da bu faylar 7'lik deprem yapabiliyor. Doğu Anadolu'da da deprem beklenen bölgeler var ve biliniyor. Türkiye de, Japonya da deprem ülkeleri ve hazırlıklı olmak gerekiyor. Devlet de millet de depreme hazır olursa, hasarı yüzde 70 azaltabilirsiniz.
"DEPREMDE YAŞAM ÜÇGENİ İÇİNDE KALIN"
Türkiye'deki binaların yüzde 50'si kaçak, kontrolsüz yapılar. Devlet ve belediyeler mutlaka bunun üzerine eğilmeli. Deprem anında mutlaka yaşam üçgeninin içinde kalmalı. Bir yatağın yanına uzanarak üzerinize düşebilecek ağırlıktan, dolaptan korunabilirsiniz. Bir beton düşse bile buradaki boşluk içinde hayatta kalma şansınız olacaktır.
"MERDİVENDEN UZAK DURUN AYAĞA KALKMAYIN"
Merdivenler ise deprem anında en tehlikeli alanlardır. Ayağa kalkıp deprem anında kaçmaya çalışmamak gerekir. Asansör tehlikelidir. İnsan, 72 saat susuz yaşayabilir. Yanında su varsa daha fazla da yaşayabilir. Suyu da şişenin kapağıyla içmelisiniz, idareli kullanmalısınız. Yanınızda küçük bir çikolata da bulunması vücut sağlığı için önemli. Bir düdük mutlaka kurtarma çantasında olmalıdır."
PROF. DR ŞÜKRÜ ERSOY AÇIKLADI: BÜYÜK MARMARA DEPREMİNİN ENERJİSİ AZALDI MI?
CNN Türk canlı yayınına katılan Deprem uzmanı Prof. Dr Şükrü Ersoy iki taraftan gelen iddiaları değerlendirdi ve dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Ersoy'un canlı yayında yaptığı açıklamalardan satır başları şöyle;
"Tüm bu aktiviteler Kuzey Anadolu fayının Marmara Denizi içindeki kısmında özellikle Kumburgaz fayı üzerinde gerçekleşti. Bu fay 40 km. uzunluğunda . Öncü, ana şok, artçı bunların hepsi Batı ucunda meydana gelen aktiviteler. Sanırım kırığın üzerinde 200'e yakın aktivite var. Artçı şoklar bir süre daha devam edebilir. Bir haftalık sürece yayılabilir. Dünküler baya güçlüydü. Bundan sonra büyür mü küçülür mü, cevap vermek kolay değil. Deprem aktivitesi süreci içindeyiz. Bu depremler olmaya devam edecek. Dağılımda bir değişiklik olursa farklı yorumlanabilir.
Bilimde bu tartışmalar her zaman olur. Veriler üzerinden konuşmak gerekir. Marmara'da bağımsız olarak Kuzey Anadolu fayının deprem yaratma kapasitesi maksimum 8 büyüklüğünde. Marmara denizi içinden geçen Kuzey Anadolu fayının da bunun devamı olduğunu düşündüğümüzde, Marmara denizi içinde deprem büyüklüğünün 6.5'u geçmez denmesi çok anlaşılabilir bir şey değil. Çünkü deprem oluşturma kapasitesi var.
6,2'den sonra yeni daha büyük bir deprem meydana gelebilir mi? Bunu bilemeyiz. Artçıları izleyerek belki bir şeyler söyleyebiliriz.
BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİNİN ENERJİSİNİ DÜŞÜRMÜŞ OLABİLİR Mİ?
Bir miktar. 7,2 büyüklüğünde bir deprem bekliyorsak bunun sadece 32'de bir kadar enerjisini almıştır. 6,2. Yani en az 31 tane daha 6.2 büyüklüğünde deprem olacak ki bu enerjiyi alacak. Bu enerji fay zonu üzerinde var, hemen 6,2'den sonra bu enerjinin çıkacağını söylemek bir kehanet olur.
Kumburgaz fayı 40 km'lik bir parça. Özellikle tamamı üzerinde değil. 11 km'lik kısımda gelişiyor. Bunun dışında fazla yorum yapmamak gerek. İzleyip görmeliyiz.
Bence en az 1 hafta daha artçı aktivite yaşayabiliriz. İlk başlangıç olan 3.9 büyüklüğündeki ilk deprem önemsenecek bir deprem değildi, normal aktiviteydi, biz neden önemsedik, çünkü yeri kritikti. Beklenen büyük Marmara depreminin başlayacağı bir yer olduğu için önemliydi. Sonrasında 6.2 meydana geldi, bu bölgenin ne kadar önemli olduğunu gördük.
Burası beklenen büyük depremin başlangıç noktası. O parçanın uzunluğu 6.2'den büyük bir deprem de oluşturabilirdi. "
EN ÇOK ETKİLENECEK YERLER KIYI KESİMLERİ
Bu harita Kuzey Anadolu fayının devamını bize gösteriyor. Adalar kısmındaki en son deprem 1984 depremiydi. Batı kısmında henüz bir şey yok. 7'nin üzerine çıkan bir deprem yok. Kırılmaya aday kısım 140 km kadar. Bu fayın sadece Kumburgaz segmenti kısmında bu aktiviteler oluyor. Herhangi bir depremde Anadolu yakasında da Avrupa yakasında da depremden en çok etkilenebilecek yerler kıyı kesimler. Kuzeye doğru bu etki azalacaktır.
İHTİMALİ AZALTTI’
Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Kurucu Başkanı Prof. Dr. Süleyman Pampal: Kırılan fay Orta Marmara’da yer alan Kumburgaz fayı. Beklenen depremi üretecek fay kırıldı. Aynı fay 1766 yılında iki yıkıcı deprem üretti. Burada 250 yıldır enerji birikiyordu. Kırılacak diye bekliyorduk, bir kısmı kırıldı. Daha büyük bir deprem olma ihtimalini azalttı. Fay küçüldüğüne göre 7’nin altında deprem olabilir. En az 15 kilometrelik alanın kırıldığı anlaşılıyor.
‘ENERJİ BOŞALIYOR’
Artçılarla beraber ciddi bir enerji boşaltımı söz konusu. Bundan sonra bu fayın doğuya olan kısmı kırılacaktır. Batısı kırıldı. 7’nin üzerinde bir deprem olmasını ben beklemem ama net bir şey söylemek de kolay değil. Şu anki fayın şekli beklenen büyük İstanbul Depremi’nin büyüklüğü artırmaz.
Depremin yüzeye yakın olursa daha yıkıcı olur. Bizim depremlerimizin derinliği genelde 8-10 kilometre. İnce kabuk yapımızla ilgilidir. 6.2’lik depremin hissedilen şiddeti semte, mahalleye göre, zemine ve yapıya göre değişir.
‘BÖYLE KIRILMASI İYİ’
DEÜ Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir: Ülkemiz için orta büyüklükte bir deprem. Büyük bir deprem değil ama geniş bir alanda hissedildi. Bu da sığ odaklı bir deprem olmasından kaynaklı. Bu deprem büyük İstanbul depremi değil, o fayın üzerindeki bir deprem. Küçük ölçekli bir fay kırıldı. Onun da bir kısmı kırıldı. Fay eğer parça parça bu tarz depremlerle kırılırsa büyük İstanbul depreminin oluşma olasılığı, olanağı azalır. Çünkü kırılacak fay kalmaz. Gelecekte de fayın bu büyüklükteki depremlerle kırılması iyi olur. Artçı depremler bir hat boyunca ilerliyor. Faydaki engellerin hepsi kırılıncaya kadar artçı depremler devam eder.
‘RİSK YOK’
Jeoloji Profesörü Şener Üşümezsoy, 6.2 büyüklüğündeki depremde kırılan fayın, 1894 İstanbul Depremi’nde kırılmayan fay olduğunu belirtti. İstanbul’da büyük bir deprem beklemediğini söyleyen Üşümezsoy, stresin boşaldığını sözlerine ekledi. Üşümezsoy, “Bu fay kırılmayan bölgedeki fay hattıydı. Başka bir deprem riski yok. Bu oldu ve bitti diyebiliriz” dedi.
ENERJİ HARCANIYOR
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş: Bölgedeki fay İngilizce’de creeping denen, Türkçe’de de sürüklenme olarak adlandırılan hareketlerle enerjisini yavaşça harcadı. Bölgede bundan daha büyük bir deprem beklemiyoruz.
TEHLİKE HÂLÂ SÜRÜYOR, STRESİ ARTIRIYOR
Deprem Bilimci Prof. Dr. Naci Görür: İstanbul’da Marmara Denizi’nde, Kumburgaz fayı üzerinde çok deprem oluyor. Bunlar Marmara’da beklediğimiz büyük deprem değil. Bunlar bu fayın biriktirdiği stresi artırıyor. Yani kırılmaya zorluyor. Burada asıl deprem daha büyük ve 7’nin üzerinde olacak.
30’DA BİRİ
Jeoloji Profesörü Celal Şengör: Büyük İstanbul depremi geliyor. Bu kaçınılmaz. Muhtemel 7 büyüklüğündeki bir deprem, bugünkü depremin 30 tanesine karşılık geliyor. İstanbul, depremi 4 şiddetinde hissetti. Büyükçekmece ve Silivri 5 şiddetinde hissetti. 130 kilometrenin tek seferde kırılma ihtimali çok yüksek. O, büyük İstanbul depremi. Bu olduğu takdirde üreteceği büyüklük 7.2.
İKİ SEGMENT KALDI
Jeoloji Mühendisleri Odası Genel Başkanı Hüseyin Alan: Bu fayda üç segment bulunuyor ve bu üç segmentin aynı anda kırılması olasılığı uzun süredir tartışılan bir konu olmuştur. Bu son depremle birlikte, yalnızca bir segment kırıldı. Dolayısıyla beklenen şiddet seviyesinin altında bir deprem meydana geldi. Ancak bu durum, İstanbul’da büyük bir depremin riski olmadığı anlamına gelmiyor. Bu deprem, İstanbul için beklenen büyük deprem tartışmalarına ‘kısmen’ yanıt verebilir, ancak bu bir son değil. Diğer iki segmentte yoğun bir enerji birikti. Eğer iki fay aynı anda kırılırsa, bu durumda 7 büyüklüğünde ya da daha büyük bir deprem meydana gelebilir.
‘HAFİFE ALMAMALIYIZ’
Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, aynı yerde en son 26 Eylül 2019’da 5.8 büyüklüğünde bir depremin meydana geldiğini belirtti. Aykan, beklenen büyük Marmara depreminin de Orta Marmara segmenti üzerinde yaşanacağını söyledi. Bu fay üzerinde 7’nin üzeri, maksimum 7.6 büyüklüğünde bir deprem olabileceğini belirten Aykan, “Orta Marmara segmentinde meydana gelen 6.2 büyüklüğünde deprem beklediğimiz büyük Marmara depremi değil. 6.2 büyüklükten sonra ne kadar zaman sonra büyük bir deprem gelir bunu kesinlikle bilemiyoruz. Bu depremi hafife almamamız gerekiyor” diye konuştu.
‘DAHA BÜYÜK OLABİLİR’
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Okan Tüysüz: Bu deprem artçılarla sönümlenebilir ancak bu depremin arkasından daha büyük bir depremin gelmeyeceğini söyleyemeyiz. Enerji boşaltmıştır ama bu beklediğimiz 7’nin üzerindeki depremi çok etkileyebilecek bir deprem değil. Marmara bir depreme gebedir. Bu da o anlamda uyarıcı olabilir.
‘Beklenen değil’
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan: Marmara’da en az iki deprem olacak, Kuzey Marmara’da. Bunlardan biri İstanbul kolu önünde, 6,4 ile 6,7 arasında bir deprem bekliyorduk, Silivri önünde de 7.2’lik bir deprem bekliyorduk. Bugünkü deprem Silivri önünde oldu. İleride beklenen büyük deprem bu değil. Yine aynı konumda 7,2 büyüklüğünde deprem bekleniyor. Bu oradaki gerginliğin birikmekte olduğunu gösteren önemli orta büyük depremlerden biri.
