Oy kullanma rehberi! İşte seçim sandığında dikkat edilmesi gerekenler

Türkiye’nin, 5 yıl boyunca görev yapacak cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyelerinin belirleneceği seçim için ülke genelinde 973 ilçede, 1094 seçim çevresinde 191 binden fazla sandık kuruldu. Seçimde 60 milyon 697 bin 843 seçmen oy kullanacak. Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172. Oy verme işlemleri saat 08.00’de başladı, saat 17.00’de sona erecek. Ancak saat 17.00’ye geldiği halde, sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler, başkan tarafından sayıldıktan sonra sırayla oylarını kullanacak. Seçmenler, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası bulunan, kimliği tereddütsüz ortaya koyan, resimli, resmi nitelikteki belgelerden biriyle oy kullanabilecek. Seçmen bilgi kağıdının getirilmesi zorunlu olmayacak. Seçmen bilgi kağıdı kendisine ulaşmayanlar, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) internet sitesinden öğrenebilecek. Seçimin ikinci tura kalması halinde seçmen bilgi kağıdı yeniden gerekli olmayacak. Cep telefonu, fotoğraf makinesi gibi görüntü kaydedici cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak. Bu tür cihazlar, sandık kuruluna bırakılacak. Seçmen, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulunduğu iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa atacak. Önce cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayımı yapılacak. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için, 73 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliğinde oy verme işlemi 9 Mayıs’ta bitti. Gümrük kapılarında oy verme işlemleri, bugün 17.00’ye kadar sürecek. Yurt dışında kullanılan oy pusulaları, Türkiye’ye getirildi. Yurt dışı oylar da Türkiye’de oylamanın tamamlanmasının ardından, diğer oylarla eş zamanlı sayılacak. Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak şekilde olacak. Sandık başında görevli partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler), rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşımayacak. Sandık kurulu başkan ve üyeleri, göreve başlamadan önce ilk iş sandık başında bulunanlar önünde ant içecek ve sandığın boş olduğunu kontrol edecek. Oy verme işlemi sırasında gebeler, hastalar, engelliler ve yaşlılara öncelik tanınacak. Seçim yasakları kapsamında:Bugün saat 06.00’dan 24.00’e kadar alkollü içki satılamayacak.İçkili ve umumi yerlerde alkollü içki verilmesi ve içilmesi yasak olacak.Eğlence yerleri oy verme süresince kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğindeki lokantalarda da yalnızca yemek verilebilecek. Seçim yasaklarına ve belirtilen kurallara uyulmak şartıyla bugün saat 18.00’den sonra düğün yapılabilecek.Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka kimse silah taşıyamayacak.Her türlü yayın organlarınca seçim günü saat 18.00’e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, tahmin ve yorum yapılamayacak. 18.00-21.00 saatleri arasında sadece YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve tebliğler yayımlanabilecek.Bütün yayınlar, saat 21.00’den sonra serbest olacak, ancak YSK gerek görülmesi halinde saat 21.00’den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verebilecek. 28. Dönem Parlamentosu’nu belirlemek üzere yapılacak Milletvekili Genel Seçimi’ne 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız milletvekili adayı katılacak. Bazı siyasi partiler, 5 ayrı ittifakla seçime giriyor. Bu kapsamda, AK Parti, MHP, BBP ve Yeniden Refah Partisi, ‘Cumhur İttifakı’ adıyla seçime katılıyor. ‘Millet İttifakı’nı, CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) ile Demokrat Parti oluşturdu. Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP), “Emek ve Özgürlük İttifakı” adı altına seçime giriyor. Anayasa Mahkemesi’nde açılan kapatılması istemli davada süreç devam eden HDP de Yeşil Sol Parti listelerinden seçime katılıyor. Zafer Partisi ve Adalet Partisi, ‘ATA İttifakı’ adı altında, Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Hareketi ve Sol Parti ise ‘Sosyalist Güç Birliği İttifakı’ adı altında seçime giriyor. Cumhurbaşkanı seçimi pusulasında, kurayla belirlenen sıralamaya göre, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan’ın adı yer alacak. Ancak adaylardan Muharrem İnce, 11 Mayıs’ta adaylıktan çekildiğini açıkladı. Pusulaların basımı ve dağıtımı tamamlandığı için İnce’nin adı pusulada yer almaya devam edecek. YSK’nın dün verdiği karara göre, çekilmiş olsa bile İnce’ye verilecek oylar geçerli sayılacak. Seçmenler, cumhurbaşkanı ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyacak. Önce cumhurbaşkanı seçimi oy pusulaları sayılacak.Aynı zarftan çıkan oy pusulalarından birinin geçersiz olması, diğerini de geçersiz kılmayacak.‘Evet’ ya da ‘Tercih’ mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılması halinde oylar geçersiz olacak. Oy pusulasının bütünlüğünün bozulacak şekilde yırtılması veya koparılması, pusula üzerine mühür dışında veya mühür yerine herhangi bir özel işaretin, isim, imza, kaşe veya parmak izinin basılması da kullanılan oyu geçersiz kılacak.Oy pusulasının belirgin bir şekilde karalanması, çizilmesi veya işaretlenmesi, zarftan işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkması hallerinde de oylar geçersiz sayılacak. Nüfus cüzdanı bulunmayan seçmen oy kullanabilecek mi?Seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini başkana verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak. Seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini başkana verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak. Yanlış oy kullandığını söyleyen seçmene yeni pusula verilir mi?Seçimde, seçmene iki oy pusulası verilecek. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerine ilişkin iki oy pusulası tek zarfa konulacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek. Sadece ittifak alanı içine basılan oylar geçerli sayılır mı?Seçmenler, ‘EVET’ ve ‘TERCİH’ mührünü istedikleri partiye basacak. Mührün, ‘siyasi partiye ayrılan alana’, ‘hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne’ veya ‘ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana’ basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek. Sonuçlar, sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek. Pusulada yalnız ittifak alanı içerisine mührün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın “ortak oyları” sütununa ayrı ayrı işaretlenecek. İttifak içindeki siyasi partinin ortak oylardan gelen payı, partilerin oy oranlarına göre yapılacak hesaplamayla dağıtılacak. Seçim sonuçlarının güvenliği ve denetlenmesi nasıl sağlanıyor?YSK, seçim sonuçlarının, ilçelerden hızlı ve güvenli bir ortamda merkeze aktarılması, sandık sonuç tutanakları ile seçim sonuçlarının siyasi partilerle eş zamanlı paylaşılması, seçimlerin hızlı, sağlıklı, ekonomik, şeffaf ve denetlenebilir biçimde gerçekleştirilmesi için 2007’den bu yana kısa adı SEÇSİS olan Seçim Bilişim Sistemi’ni kullanıyor. Oy kullandığım sandığın sonuçlarını görebilir miyim?Sandık sonuçları, sandık kurulu tarafından tutanak altına alınacak, ilçe ve il birleştirme tutanakları da siyasi parti temsilcilerinin huzurunda düzenlenecek, birer örnekleri parti temsilcilerine verilecek ve vatandaşların göreceği şekilde de asılacak. Ardından ilçe seçim kurullarında SEÇSİS’e girilen veriler doğrudan YSK’ya ulaşacak, eş zamanlı olarak da siyasi partilerle paylaşılacak. Seçim sonuçlarının kesinleşmesinden sonra tüm sandık sonuçları ve ıslak imzalı tutanaklar YSK’nın internet sitesi üzerinden vatandaşların erişimine açılacak. Cumhurbaşkanı seçimi ilk oylamada biterse sonuçlar ne zaman açıklanır?Bu durumda YSK, cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçlarını seçim günü saat 23.59’a kadar ilan edecek.Cumhurbaşkanı seçimi ikinci oylamaya kalırsa süreç ne olacak?İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde seçim ikinci oylamaya kalacak. İlk seçimde en çok oy alan iki aday, 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci oylamada yarışacak. İkinci oylamada seçmenler nerede oy kullanacak?Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde seçmenler, aynı seçmen bilgi kağıdı ile ilk seçimde oy verdikleri sandık alanlarında oylarını kullanacak. YSK, deprem felaketinden etkilenen 11 il için çeşitli önlemler aldı. Bu illerdeki eksiklikleri tespit eden YSK, kurulan konteynerlerde seçimin sağlıklı yürütülmesi için hazırlıklar yaptı. Bölgede eskiden hangi okullara sandık kuruluyorsa aynı okullara yine sandık kurulacak. Okullar yıkılmış ya da hasar görmüş ise bahçesine veya yakın bir alana konteyner kurulacak ve oy kullanılması sağlanacak. Depremden etkilenen seçmenler, adres kaydını nereye aldırırsa orada oy kullanacak, oylar o seçim çevresi için sayılacak. Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen diğer illere kayıtlarını aldırdı. Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için bu seçimde de seyyar sandıklar oluşturuldu.