Büyük zam geliyor! İşsizlik maaşı, 65 yaş aylığı, rapor parası, stajyer ücreti, engelli maaşı, kıdem tazminatı... Hepsi değişecek, kuruşu kuruşuna hesaplandı, 3.972 lira...
Milyonlarca çalışan asgari ücret zammı ile ilgili son dakika gelişmelerini yakından takip ediyor. Asgari ücret zammı için geri sayım başladı. Zam oranları ise merak konusu. Yüzde 40'a varan oranlarda zam yapılması gündemde. Asgari ücrete yapılan zam çalışanları olduğu kadar devlet desteği alan vatandaşları da doğrudan ilgilendiriyor. Zam ile birlikte pek çok kalemde artış görülecek. 65 yaş aylığından engelli maaşına, kıdem tazminatından işzilik ödeneğine birçok ücret artacak. Öte yandan asgari ücret artışı vatandaşın yaptığı bazı ödemelerin de artmasına yol açacak. Örneğin doğum ve askerlik borçlanmasi, GSS primi, BES kesintileri artacak. İşte asgari ücret zammı ile artacak ücretler ve ödemeler ile ilgili detaylar...
Dünya çapında artan enflasyon nedeniyle maaşlara iyileştirme ve artışlar yapılmaya başlandı. Türkiye’de sayıları 6 milyona yaklaşan asgari ücretliler için bugün Zam oranının belirlenmesi ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklaması bekleniyor.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu bugün toplanarak oy birliği ile yeni asgari ücreti belirleyecek. Masada işçi, işveren ve devlet tarafı yer alacak. Her kesimin farklı talepleri olacak ve ortak bir fikir ile yeni asgari ücret belirlenmiş olacak. İşçi ve işveren tarafı SGK primlerinden devletin fedakarlık yapmasını ve bununla birlikte bir zam oranının belirlenmesini talep ediyor.
MEVCUT ASGARİ ÜCRET 4253 LİRA
2022 yılı için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan asgari ücrete yüzde 50 zam yapıldığını açıklamış ve yeni maaşların 4253 lira olacağını duyurmuştu. Aradan 6 ay geçtikten sonra artan enflasyon rakamları nedeniyle asgari ücrete yeniden zam yapılması gerekliliği ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Asgari Ücret Tespit Komisyonu yeniden toplanma kararı aldı.
YENİ ASGARİ ÜCRETLE NELER DEĞİŞECEK?
Asgari ücretin artmasıyla birlikte bazı kalemlerde değişiklikler ortaya çıkacak. Bunların başında işsizlik maaşı, askerlik ve doğum borçlanması, genel sağlık sigortası primleri, 65 yaş üstü aylıkları, engelli aylığı, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretleri ve Bireysel Emeklilik kesintilerinde farklılıklar oluşacak.
İŞSİZLİK MAAŞI DEĞİŞECEK
Çalışanın ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar işsizlik maaşı ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. Mevcut olarak işsizlik maaşı en düşük 1986 lira, en yüksek de 3972 lira olarak ödeniyor. İşsizlik maaşından yüzde 0.00759 oranında da damga vergisi kesintisi yapılıyor. Açıklanacak yeni rakamla birlikte işsizlik maaşları da netleşmiş olacak.
ASKERLİK VE DOĞUM BORÇLANMASI
Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı da asgari ücret zammı kadar arttı. Mevcut olarak en düşük günlük prim 53 lira 38 kuruş, en yüksek prim ise 400 lira 32 kuruşa çıkmıştı. Yeni asgari ücretle birlikte bu rakamlar da artmış olacak.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMLERİ
Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri de asgari ücret zammı kadar arttı. Geliri brüt asgari ücretin 3'te birinin altında olan kişilerin primlerini devlet karşılıyor. Geliri bunun üzerinde olanlar ise primlerini kendisi ödüyor. SGK, 2022'de Genel Sağlık Sigortası (GSS) primini aylık 150,12 lira olarak belirlemişti. Yeni asgari ücretle GSS primleri de yükselecek.
65 YAŞ AYLIĞI
65 yaş aylığına yapılacak zam tutarı, 2022 asgari ücret maaşının belirlenmesi ardından duyurulmuştu. Buna göre 65 yaş aylığı 1296 TL olarak belirlenmişti. Yeni asgari ücretle birlikte 65 yaş aylığı da değişecek ve yükselecek.
ENGELLİ AYLIĞI
2022 yılı ilk 6 ayı için yüzde 40-69 oranlarında engelliliği bulunanlar için engelli aylığı 865 lira, yüzde 70 ve üzerinde engellilik oranı olanlar için ise engelli aylığı 1298 lira, engelli yakını aylığı da 865 lira olarak belirlenmişti. Asgari ücret zammıyla bu tutarlar da artmış olacak.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMLERİ
İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim tutarını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt sınırı var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7,5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor.
2022’de isteğe bağlı sigorta primi en düşük 1.601,28 lira iken en yüksek 12.009,60 lira olmuştu. Bu rakamların da asgari ücrete gelecek zam oranında artacak.
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KESİNTİLERİ
Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) aktarılıyor. 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından sisteme dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti tutarı da artacak.
ASGARİ ÜCRETLİNİN KIDEM TAZMİNATI TAVANI YÜKSELECEK
Asgari ücretin brütü 5004 lira, neti ise 4253 liraydı. Asgari ücretli bir çalışan 1 yıllık çalışmasının karşılığında 5004 lira kıdem tazminatı hak ediyordu. Yeni asgari ücretle birlikte bu tutar da yükselecek. Örnek vermek gerekirse 10 yıldır asgari ücretli olarak aynı işyerinde çalışan kişinin alacağı kıdem tazminatı 50040 lira oluyordu. Yeni yapılacak düzenlemede brüt asgari ücret ne kadar artarsa çalışanların kıdem tazminatları da bu oranda artacak. (Not: Kıdem tazminatı olarak hesaplamıştır. İhbar tazminatı ve diğer özlük haklarına ilişkin hesaplar katılmamıştır. Sadece oranın belli olması için kıdem tazminatı baz alınmıştır.)
RAPOR ÜCRETLERİ DE ARTACAK
Asgari ücretliler 2022 yılı için ayakta tedavide günlük 111.2 lira, yatarak tedavide de 83.40 lira günlük rapor parası alıyordu. Asgari ücrete gelecek zam oranı kadar bu tutarlar da artacak.
STAJYER MAAŞLARINDA DA ARTIŞ OLACAK
Okullardan işletmelere staj yapmak için giden lise ve Üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni asgari ücret artış oranı kadar yükselecek. Staj yapanlar net asgari ücretin yüzde 30'undan az olmamak üzere ücret alıyor. Şu anda 4253 lira asgari ücrette en düşük 1276 lira staj ücreti alınıyor. Yeni asgari ücretle bu rakamın artması da bekleniyor.
ERDOĞAN’DAN HEM İŞVERENİ HEM İŞÇİYİ KORUYACAK ÇALIŞMA SİNYALİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada asgari ücret zammının nasıl gerçekleşebileceğine yönelik ipuçları verdi.
Erdoğan “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızdan işveren tarafıyla görüşülerek asgari ücretin yeniden değerlendirilmesini istedim. Asgari ücret artışı yapılırken bakanlığımız özellikle belli sayıya kadar personel çalıştıran işverenleri gözetecek bir yöntem de geliştirecektir. Böylece yapılan artışın istihdamda herhangi bir olumsuz etkiye yol açmasına da meydan verilmeyecektir” dedi.
Belli sayıya kadar personel çalıştıran işverenleri gözetecek bir yöntemin geliştirileceğini belirten Erdoğan, SGK primlerinde esneklik yapılarak zammın devlet tarafından da desteklenmesinin önünün açılabileceğinin sinyalini vermiş oldu.
ENFLASYON FARKI YÜZDE 23.5
Mayıs ayı itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 73.5 olarak gerçekleşmişti. Yıl başında yüzde 50 zam alan asgari ücretli çalışanlar böylece bir olasılık olarak en düşük yüzde 23.5 oranında zam alabilecekler. Bu sadece ihtimallerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Asgari ücret komisyonunda değerlendirmeler yapılırken sadece yılbaşından bugüne değil, Temmuz-Aralık aylarını da gözeten bir kararın çıkması bekleniyor. Böylece asgari ücrete daha yüksek zam yapılması gündeme gelebilir.
DEVLET GELİR VERGİSİNDEN DE VAZGEÇMİŞTİ
Yılbaşında yapılan düzenleme ile devlet asgari ücretten gelir vergisi almama kararı almıştı. Böylece işverene yararlı olan hamle gerçekleştirilmiş ve zam üzerinde işverene düşen yükün bir kısmını devlet karşılamıştı. Bununla birlikte Asgari Geçim İndirimi de iptal olmuş, asgari ücret dışında kalanlar da AGİ’yi alamamıştı ve çalışanların maaşları en az 268 en fazla 456 lira gerilemişti. (Zamsız AGİ tarifesine göre, AGİ asgari ücrete yapılan zam oranında artırılıyordu.)
Peki asgari ücrete ne kadar zam gelecek? Milyonlarca kişi bu sorunun yanıtını merak ediyor. Asgari ücret zammında farklı senaryolar üzerinde duruluyor. Yüzde 10'dan 40'a kadar farklı zam oranları gündemde. Yüzde 40 zam olması durumunda net asgari ücret 5954 lira olacak. (Hürriyet)