Türk edebiyatının mihenk taşı Adana yazın dünyasına ilham veriyor
Medeniyetler beşiği olarak kabul edilen Çukurova bölgesi, doğal ve tarihi güzelliklerinin yanı sıra kültürel zenginliği ile de ön plana çıkıyor. Bu topraklardan doğan yazarlar, ulusal sınırları aşıp dünya çapında üne kavuştu. Çukurova’nın bereketli toprakları birçok filme, diziye, romana konu olurken pek çoklarımız hayatının bir döneminde Adana hikayeleri ile tanıştı. Yaşar Kemal’in İnce Memed’i ile sıradan bir köy çocuğunun 'kurtarıcı'ya dönüşmesini soluksuz okurken, Orhan Kemal’le Cemile ve Necati arasındaki saf aşka ortak olduk. Çukurova’nın kokusunu iliklerimize kadar hissettik.
Zengin ve tarihi kültürü, coğrafi konumu itibariyle birçok medeniyete ev sahipliği yapan Adana bugün günümüzde sinema, dizi, tiyatro, edebiyat alanlarında verilen eserlere çokça kendine yer buluyor. Adana’nın ve Çukurova’nın Türk edebiyatının en temel mekânlarından biri haline gelmesi de yine buraya yaşayan ve bu bölgeyi iyi tanıyan Yaşar Kemal ve Orhan Kemalin eserleri sayesinde gerçekleşti. Bu bölgede çalışan tarım işçilerinin çektikleri sıkıntılar, pek çok romana ilham verirken, onların gözünden anlatılan hikâyeler büyük ilgili görüyor ve bu hikayeler dünya çapında yankı buluyor.
Türk edebiyatında Adana’yı özel bir yere taşıyan ve eserlerinde bu bölgeyi sıkça ele alan Özellikle Yaşar Kemal’in Adana’yı Türk edebiyatının en temel mekânlarından biri haline getirdi.
İşte Adana’da geçen ve Adana’da yaşayanların hikâyelerinin anlatıldığı Türk edebiyatının o eserleri…
İNCE MEMED, YAŞAR KEMAL
İlki 1955 yılında yayımlanaa ve 4 ciltten oluşan İnce Memed, Yaşar Kemal’in başyapıtı olarak değerlendiriliyor. Çukurova köylüsünün ağalık sistemine karşı mücadelesini anlatan serinin ilki, 1956 yılında Varlık dergisinin Varlık Roman Ödülü’nü kazanmıştır.
Bulgarcadan Rusçaya, İngilizceden Fransızcaya kadar 40’tan fazla dile çevrilen eser, Hürriyet Pazar tarafından oluşturulan yüz kişilik jüri tarafından Türk Edebiyatının Gelmiş Geçmiş En İyi 100 Romanı listesinde bir numara seçilmiştir.
TENEKE, YAŞAR KEMAL
Teneke, bizi Çukurova'nın daha bürokratik bir boyutuna taşıyor. İsmi verilmeyen bir kasabaya atanan genç kaymakam Fikret Irmaklı için hayat aslında çok güzel başlıyor. Ancak bu güzelliklerin tamamının, istedikleri şeyi elde edene kadar kendisini kullanmaya çalışan eşrafın işi olduğunu anlayan idealist kaymakam, onlara karşı amansız bir mücadeleye giriyor.
DAĞIN ÖTE YÜZÜ, YAŞAR KEMAL
Dağın Öte Yüzü, Kemal’in 1960’da yayımlanan Ortadirek, 1963’te yayımlanan Yer Demir Gök Bakır ve 1968’de yayımlanan Ölmez Otu romanlarından oluşan üçlemedir. Seri, Yalak Köyü halkının bir yıldan biraz daha uzun süren yaşam mücadelelerini anlatıyor. İlk roman, doğa-insan mücadelesine; ikinci roman, hayal kırıklığı yaşayan halkın korku ve umutlarına; üçüncü romansa, Memidik isimli kahramanın intikam alma isteğine odaklanmaktadır. Dağın Öte Yüzü, Kemal’in dünyanın dört bir yanında yayımlanan eserleri arasında yer alıyor.
AKÇASAZIN AĞALARI, YAŞAR KEMAL
Kemal’in üçleme olarak tasarladığı, ancak ikileme olarak yayımlanan bir diğer roman serisi Akçasazın Ağaları, 1974’de yayımlanan Demirciler Çarşısı Cinayeti ve 1975’de yayımlanan Yusufçuk Yusuf kitaplarından oluşuyor. Serinin üçüncü kitabı olarak planlanan Anavarza ise yayımlanmamıştır.
YILANI ÖLDÜRSELER, YAŞAR KEMAL
Film ve oyunlara konu olan Yılanı Öldürseler, aşk-töre ve şefkat temalarına odaklanan bir Yaşar Kemal romanı. Roman temelde, eskiden Adana’ya bağlı olan Osmaniye’nin Hemite Köyü’nde geçiyor. Hemite’de yaşayan Esme’nin yaşamından bir kesit sunan Yılanı Öldürseler için Yaşar Kemal, Kozan Hapishanesinde tanıştığı bir çocuğun hikâyesinden esinlendiğini ifade etmiştir.
CEMİLE, ORHAN KEMAL
1952 yılında yayımlanan Cemile, 1930’lu yıllarda geçiyor. Çukurova’da bir dokuma fabrikasında çalışan ve fabrikanın etrafındaki gecekondu mahallesinde yaşayan insanların yaşam hikâyesi ile dikkat çekici bir güzelliğe sahip olan Boşnak kızı Cemile’nin hikayesini anlatıyor. Bir aşk öyküsü olan Cemile, yoksul kesimlerin ayakta kalma çabasını, direnişlerini de dile getiriyor. Boşnak kızı işçi Cemile ile dar gelirli Katip Necati arasındaki saf aşkı anlatan Orhan Kemal, arka planda yaşanan yoksulluğa, düşmanlığa, ilkesizliğe karşın dayanışma ve dostluğun gücünü vurguluyor. Orhan Kemal'in yalın anlatımıyla çarpıcı bir resim gibi çizdiği Cemile, onun unutulmayacak yapıtlarından biri.
MURTAZA, ORHAN KEMAL
Orhan Kemal’in, Cemile ile birlikte büyük bir başarı yakaladığı Murtaza romanı da, 1952 yılında yayımlandı. Çok defa tiyatro oyunlarına ve filmlere konu olan Murtaza, Bekçi Murtaza’nın öyküsünü kara mizahla okuyucuya aktarıyor. 1941 ile 1947 yılları arasında, Adana’da bir işçi mahallesinde geçen roman; otorite, doğru-yanlış, dürüstlük gibi kavramları da sorguluyor.
ESKİCİ VE OĞULLARI, ORHAN KEMAL
Orhan Kemal’in 1962 yılında yayımlanan romanı, Adana’da yaşayan bir ailenin yoksulluktan kurtulmak için atıldığı macerayı anlatıyor. Eskici ve Oğulları, Adana’daki ekonomik değişimi ve buna bağlı olarak zanaatkârların, tarım işçilerinin yaşamlarındaki değişimleri de gözler önüne seriyor. Aynı zamanda roman, Türk Edebiyatında Toplumsal Gerçekçilik akımının en başarılı örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNE, ORHAN KEMAL
1954 yılında yayımlanan Bereketli Topraklar Üzerine, para kazanmak için köyden şehre göç eden İflahsızın Yusuf, Köse Hasan ve Pehlivan Ali isimlerindeki üç arkadaşın hikâyesini anlatıyor. Roman, 1979 yılında Erden Kıral tarafından filme de uyarlandı.
HANIMIN ÇİFTLİĞİ, ORHAN KEMAL
Televizyon yapımlarına da uyarlanan Hanımın Çiftliği; Vukuat Var, Hanımın Çiftliği ve Kaçak olmak üzere üç ciltten oluşuyor. Roman, diğer pek çok Orhan Kemal eserinde olduğu gibi Çukurova’yı ve orada yaşayan insanların yaşamlarını konu alıyor.