Omurilik eğriliğine dikkat!

Emsey Hospital Ortapedi Kliniği Skolyoz ve Omurga Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Şevki Erdem, 2015 yılının Haziran sonundan itibaren Pendik Kurtköy’deki yeni bir hastanede görevine başladı. Yakın bir zaman içinde üniversite hastanesi olarak faaliyetlerini sürdürecek olacak yeni hastanesinde yeni görevine başlayan, Erdem ile skolyoz ve omurilik hastalıkları hakkında konuştuk. 2013 yılında da Sağlık Bakanlığı tarafından yılın doktoru seçilen Prof. Dr. Şevki Erdem, skolyoz ve omurilik rahatsızlıklarının hayatımızda sandığımızdan çok daha fazla rastlandığına dikkat çekerek, skolyoz hastalığı ve yıl sonunda faaliyete geçecek olan skolyoz terapi kampı projesi hakkında bilgi verdi.

Omurilik eğriliği olarak da bilinen skolyoz rahatsızlığı nedir?

Normalde düz haldeki omurganın sırt ve bel bölgesinden görülen, sağa ve sola doğru eğriliğe verilen isimdir. Tek başına ya da kamburluk diye bilinen öne doğru eğrilmeye sebebiyet veren kifoz ile birlikte rastlanabilir. Ayrıca sağa-sola eğriliğe ek olarak omurga aynı zamanda kendi etrafında da dönebilir.

Peki neden olur, bunu önlemek ya da tamamen iyileşmek mümkün müdür?

Skolyozlar doğuştan olabildiği gibi doğumdan sonra gelişim sürecinde ya da ergenlik civarında sebebi bilinmeden de ortaya çıkabilir. Gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar, şeker hastalığı bazı vitamin eksiklikleri bu duruma yol açabilir. Ergenlik çağındaki skolyoz genellikle kız çocuklarında, sık olarak belde, sırtta görülür ancak sebebi tam olarak belli değil. Mesela genetik olduğuna dair açıklayıcı bulgular saptanamadı. Ya da ağır çanta taşımak vs gibi zorlayıcı faktörlerin skolyoz oluşturduğunu da söylemeyiz. Yine bazı spor dalları için risk faktörü taşıyor denilse de aksini söyleyen tıbbi makaleler daha fazla. Kısacası belli bir sebebi yok gerçekten de…

Bunu anne karnında teşhis etmek mümkün değil mi?

Çocuk ana rahmindeyken ilk üç ayda organlar gelişir ve omurga da oluşumunu bu dönemde tamamlar. Bu süreçteki bir sorun yüzünden skolyoz ve kifoz gelişir ancak anne karnında sadece omurgadaki anomali oluştuktan sonra görüntülenebiliyor. Fakat sorunun bu aşamadayken bir tedavisi yok. Görülen deformitenin tipi, anormal omurun, omurga kolonunun neresinde ve hangi yönüne doğru yerleştiğine bağlı olarak değişiyor. Teşhis ve tedavi ancak, çocuk doğduktan sonra tam olarak yerine getirilebiliyor ve sıkı bir doktor kontrolü süreci başlıyor.

Bu anlattıklarınıza bakılırsa, bu önceden tespit edilemeyen ve ancak doğumdan sonra müdahale edilebilen zorlu bir süreç.

Peki, çok yaygın mı?

Türkiye’de 2,5 milyon skolyoz hastası var… Skolyozun görülme sıklığı yüzde 1-3 arasında . Ama bunlar daha ağır vakalar için… Skolyoz Araştırma Topluluğu’na göre her 10 bluğ çağındaki insandan biri, herhangi bir derecede skolyoza sahip aslında. Böyle bakıldığında, oldukça yaygın. Çoğunlukla ergenlik çağı yaşlarında ve daha çok kız çocuklarında görülüyor. Ciddi eğrilikler kızlarda 5-8 kat fazla.

Her vakada tek çare ameliyat mıdır?

Skolyozun tedavisi tespit edildiği andaki derecesine ve yetişkin değilse o dönemden sonra olası büyüme sürecine göre değişir. Gözlem, korse tedavisi ve cerrahi süreçlerinden herhangi biri seçilir. Büyümesini tamamlamış çocuklarda, sırtta 45, belde 35 dereci aşmadıkça cerrahi müdahaleye gerek yoktur. Bu yüzden ailelerin ve okulların bu konuda bilinçlenmesi, tespit ve tedavide çok önemli…

Peki ameliyat olma kararından sonra, risk var mı?

Büyüme çağında veya genç hastalarda özellikle omurga esnekse, tek seanslı arkadan yapılacak skolyoz ameliyatının riski oldukça düşük. Ancak tabii ki her operasyonda olduğu gibi ehil ellerde olması gerekiyor. Uzmanlaşmış ellerde ve nöromonitorizasyon (ince sinirlerin ekrandan görüntülenebilmesi) sayesinde hastaların korkulu rüyası olan felç riski ortadan kalktı.

Fiziksel görünüm dışında hastada başka sağlık problemleri yaratıyor mu?

Hastalarda zamanla veya eğriliğin derecesine göre yorgunluk ve nefes darlığı görülebilir. Eğriliğin göğüs kafesinde oluşturduğu yamulma akciğerlerde sıkışma ve kalp rahatsızlıklarına sebebiyet verebiliyor. Öte yandan hastalar, özellikle çocuklar, vücudunu beğenmeme ve bu sebeple sosyal ortamlarda bulunamama gibi psikolojik rahatsızlıklar, hatta depresyon yaşayabiliyor maalesef. Yani fiziksel deformasyon ruhu da etkileyebiliyor.

Mesleğini ve hayatını skolyoz hastalarına adamış biri olarak neler söylemek istersiniz hastalara ve yakınlara…

Dediğim gibi bu fiziksel olduğu kadar ruhsal tahribata yol açabilen bir hastalık olabiliyor; hasta yakınları da bundan etkileniyor. Ama unutulmamalı ki çaresiz bir hastalık değil bu. Ayrıca iyileşmeyi hızlandıracak bir çok alternatif terapi yönteminin de etkilerini hastalarım üzerinde gözlemledim. Çok yakında bir hayalimi hayata geçirmek üzere çalışmalara da başladık zaten. Hayalim hastaların, yakınlarının, ameliyatlık vakaların ya da sadece basit bir şekilde bu süreci atlatabilecek kişilerin gelip bu hastalık ile ilgili bilgilenip, tıbbın yanı sıra alternatif terapilerden faydalanabileceği bir kamp kurmaktı. Çok şükür ki bu hayata geçiyor… Tıbbi tedavi bilgilendirmelerinin yanı sıra bilinçaltı terapileri, yoga, nefes, beslenme gibi bilgilerin sunulacağı bir rehabilitasyon kampı olacak bu. Masabaşı çalışanlarının ve sözünü ettiğim gibi okul ve ailerlerin bilinçlenmesi büyük fark yaratacaktır. İlgi duyanlar beni facebook sayfamdan takip ederlerse, kamp hayata geçtiğinde haberdar olabilirler…