Tunç Başaran kimdir? Tunç Başaran'ın hayatı!

1 Ekim 1938 yılında İstanbul’da doğan Tunç Başaran’ın 6 yaşından beri sinemayla uğraşmaktadır. Pek çok başarılı filme imza atan Tunç Başaran bir süredir kanser tedavisi görüyordu. Bugün 81 yaşında hayatını kaybetti. İşte Tunç Başaran’ın hayatı…

Hayatı

Babası marangoz Fikri, annesi yazar Pakize Başaran, kızı Zeynep Göksu'dur. Çocukluğu ve gençliği İstanbul’un Fatih semtinde geçmiş. Yaşamını değiştiren yerin, eskiden Direklerarası adı verilen Şehzadebaşı olduğunu söyler; çünkü orada yedi sekiz sinema vardır. Altı yaşından itibaren o sinemalarda oynayan filmlerle haşır neşir olur. Sevgili dostu, yazar İslam Çupi’yle Fatih Kaymakamlığı karşısındaki Hava Şehitleri Parkı’nın parmaklıklarına oturur, seyrettikleri filmleri tartışırlar. Ona John Ford lâkabını takan da Çupi’dir. 17 yaşındayken evden kaçar. Amacı kaçak olarak bir şilebe binip Amerika’ya gitmektir. Sinemacı olacaktır ve Charlton Heston’u görecektir her nedense. Adapazarı’nda yakalanır.

Edebiyat Fakültesi’nde okurken yönetmen Memduh Ün’le tanışır. Yazdığı bir senaryoyu okuyan Ün kendisine asistanlık teklif eder. Dört sene Ün’ün yanında çalışır. “Ne öğrendiysem ondan öğrendim” der Başaran. O arada Lütfi Akad, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz, Ertem Göreç gibi ünlü yönetmenlerin yanında da asistanlık yapar.

1964 yılında ilk filminde, “Borusunu Öttüren” adlı oyunu senaryo haline getiren Orhan Kemal’le çalışır. Sonra “Kara Memet” ve Orhan Kemal’in “Bekçi Murtaza”sını çeker. 1966’da askere gider. Sinemadan kopmaz, çok trajik bulduğu Adnan Menderes’in hayatını film yapmak ister, araştırmalara başlar.

Askerlik görevinin ardından yine setlere döner. 70'li yılların başında Yeşilçam’daki seks filmleri furyası ve gerçek film yapımcılarının piyasadan çekilmesinden dolayı yönetmenliği bırakıp bir gecede evini şehir dışına taşır. Bir yıl kadar hiçbir iş yapmaz. Menderes’le ilgili araştırmalarına devam etmektedir.

Reklam sektörüne geçer ve reklam filmleri çekmeye başlar. Bir süre sonra bu alanda bir numara olur. On beş yıl aradan sonra. yeniden sinema filmi yapma zamanı geldiğine inanır. Kazandığı bütün parayı senaryosunu da kendi yazdığı “Biri ve Diğerleri” adlı filme yatırır. Film kendisine 1987 Antalya Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’nü, ardından 1988’de İstanbul Film Festivali’nde (o günlerdeki adıyla İstanbul Sinema Günleri) En İyi Türk Filmi Ödülü’nü getirir. Sonra “Uçurtmayı Vurmasınlar”ı (1989) yapar. Başta 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde kazandığı “Yılın En İyi Türk Filmi” ödülü olmak üzere, yurt içi ve yurt dışında En İyi Film, En İyi Yönetmen dallarında birçok ödül alan bu film “En İyi Yabancı Film” dalında Oscar aday adayı olur. Arkasından “Piano Piano Bacaksız” (1991) filmi gelir. O da “Uçurtmayı Vurmasınlar”ın başarısını yakalar. “Uzun İnce Bir Yol” (1993), “Sen de Gitme” (1996), “Kaçıklık Diploması”(1998), “Abuzer Kadayıf” (2000) Başaran’ın uluslararası sinema tarihinde yerini almış filmleridir. Uzun süredir Adnan Menderes konulu belgesel ya da belgesel/drama çalışmalarını aralıklarla sürdürmektedir.

Filmleri

Vesaire Vesaire (2008) - Yönetmen, Yapımcı

Pertev Bey'in Üç Kızı (2006) - Yönetmen

Fantastiğin Sineması (2006) - Oyuncu (Kendisi)

Teberik Şanssız (2005) - Yönetmen

Sinema Bir Mucizedir / Büyülü... (2005) - Yönetmen, Senarist

Bana Abi De (2002) - Genel Yönetmen

Ceket (2000) - Yönetmen

Abuzer Kadayıf (2000) - Yönetmen

Kaçıklık Diploması (1998) - Yönetmen, Senarist

Sen De Gitme (1995) - Yönetmen, Senarist

Azmi (1995) - Yönetmen

Piano Piano Bacaksız (1992) - Yönetmen, Senarist

Hadi Gel Bar (1992) - Yönetmen

Uzun İnce Bir Yol (1991) - Yönetmen, Senarist

Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) - Yönetmen, Yapımcı

Biri ve Diğerleri (1987) - Yönetmen, Senarist, Yapımcı

Bizi Güldürenler (1986) - Yönetmen

Bay Alkolü Takdimimdir (1985) - Oyuncu (meyhane müşterisi)

Ömer Hayyam (1973) - Yönetmen, Senarist

Muhteşem Hırsız (1973) - Yönetmen, Senarist

Kaderim Kanla Yazıldı (1973) - Senarist

Ben Böyle Doğdum (1973) - Yönetmen, Senarist

Şehvet (1972) - Yönetmen, Senarist

Vur (1972) - Yönetmen, Senarist

Tehlikeli Görev (1972) - Yönetmen

Mustafam (1972) - Yönetmen

Kozalı Gelin (1972) - Yönetmen, Senarist

Gece (1972) - Yönetmen, Senarist

Delioğlan (1972) - Yönetmen, Senarist

Cesurlar (1972) - Yönetmen, Senarist

On Küçük Şeytan (1971) - Yönetmen, Senarist

Korkusuz Kaptan Swing (1971) - Yönetmen

Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde (1971) - Yönetmen, Senarist

Üç Kral Serseri (1970) - Yönetmen, Senarist

Küçük Hanımın Şoförü (1970) - Yönetmen

Kaderin Pençesinde (1970) - Senarist

Gönül Meyhanesi (1970) - Yönetmen, Senarist

Gölgedeki Adam (1970) - Yönetmen

Demir Yumruk Devler Geliyor (1970) - Yönetmen, Senarist

Cafer Bey (1970) - Yönetmen, Senarist, Oyuncu

Tarkan (1969) - Yönetmen

Allahın Aslanı Hazreti Ali (1969) - Yönetmen

Acı ile Karışık (1969) - Yönetmen, Senarist

Gönüllü Kahramanlar (1968) - Yönetmen, Senarist

Kara Davut (1967) - Yönetmen

Elveda (1967) - Yönetmen, Oyuncu

Büyük Kin (1967) - Yönetmen, Senarist

Vatan Kurtaran Aslan (1966) - Yönetmen

Kanunsuz Yol (1966) - Yönetmen, Senarist

Fatih'in Fedaisi (1966) - Yönetmen

On Korkusuz Kadın (1965) - Yönetmen

Murtaza (1965) - Yönetmen

Konyakçı (1965) - Yönetmen

Horasan'ın Üç Atlısı (1965) - Yönetmen

Ebu Müslim Horasani (1965) - Yönetmen

Asla Esir Olmayacağız (1965) - Senarist

On Korkusuz Adam (1964) - Yönetmen

Kara Memed (1964) - Yönetmen, Senarist

Kanun Karşısında (1964) - Reji Ekibi

Hayat Kavgası (1964) - Yönetmen

Öp Annenin Elini (1964) - Reji Ekibi, Oyuncu (otel çalışanı Niyazi)

Bire On Vardı (1963) - Yönetmen Yardımcısı, Oyuncu (eczacı)

İki Gemi Yanyana (1963) - Yönetmen Yardımcısı, Kurgu

Yavaş Gel Güzelim (1963) - Reji Ekibi

Üç Tekerlekli Bisiklet (1962) - Yönetmen Yardımcısı

Gençlik Hülyaları (1962) - Yönetmen Yardımcısı

Rıfat Diye Biri (1962) - Oyuncu (Sivri)

Beş Kardeştiler (1962) - 1. Yönetmen Yardımcısı, Kurgu, Oyuncu (Ali)

Akasyalar Açarken (1962) - Yönetmen Yardımcısı

Seviştiğimiz Günler (1961) - Reji Ekibi, Oyuncu

Güneş Doğmasın (1961) - Yönetmen Yardımcısı, Oyuncu (simitçi)

Avare Mustafa (1961) - Reji Ekibi

UÇURTMAYI VURMASINLAR FİLMİNİN KONUSU

Uçurtmayı Vurmasınlar, yönetmenliğini Tunç Başaran'ın yaptığı 1989 yapımı uzun metrajlı Türk sinema filmi. Çekimleri Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nde gerçekleşti. Film, 62. Akademi Ödülleri'nde Türkiye'nin yabancı dilde en iyi film dalında Akademi Ödülü aday adayı olarak seçilmiştir.