Sıfat Tamlaması Nedir, Nasıl Bulunur? Sıfat Tamlamalarının Özellikleri Ve Örnekleri Nelerdir?
İsim soylu kelimelerin nicelik ve nitelik bakımından tanımlandıkları, en az iki kelimeden oluşan söz gruplarına tamlama denir. Tamlamalar isim ve sıfat tamlaması olarak ikiye ayrılır. İsim tamlamalarında sadece isim soylu kelimeler yer alırken, sıfat tamlamalarında sayı, soru, işaret ve niteleme sıfatları yer alabilir.
Sıfat Tamlaması Nedir?
İsim soylu bir kelimenin biçimine, rengine, ebadına dair bilgi veren tamlamalara sıfat tamlaması denir. Sıfat tamlamaları en az iki kelimeden oluşur. Cümle içerisinde üç ya da daha fazla kelimeden oluşan sıfat tamlamaları da kullanılabilir.
Örneğin:
Sergide kırmızı ve sarı renkli çizimler ağırlıktaydı.
"Kırmızı ve sarı renkli"
Renk, kırmızı ve sarı kelimeleriyle nitelendirildiği için bu tamlama toplam 4 kelimeden oluşmaktadır.
Sıfat Tamlaması Nasıl Bulunur?
Cümle içindeki sıfat tamlamalarını bulmak için belirtisiz nesne, dolaylı tümleç ve zaman zarfı olarak kullanılan isim soylu sözcüklere belli başlı sorular sorulur.
Nasıl?
1- Nasıl bir çocuk? - İyi bir çocuk.
2- Nasıl bir zihin? - Karışık bir zihin
3- Nasıl bir adam? - Gizemli bir adam.
4- Nasıl kitap? - Sıkıcı bir kitap.
5- Nasıl bir ders? - Eğlenceli bir ders.
Not: Fiile ya da fiil kökenli sözcüklere sorulan nasıl sorularında sıfat tamlaması bulunmaz.
Örneğin. Sınavın nasıl geçti? - Kötü geçti.
Bu cümlede "kötü" kelimesi zarf olarak kullanılmıştır çünkü isim soylu bir sözcüğü değil fiili nitelendirmektedir.
Kaç?
1- Kaç sayfa kaldı? - On sayfa.
2- Kaç dakikadır burada bekliyorsun? - Yirmi dakikadır.
3- Kaç gün kaldı buluşmanızı?- İki gün.
4- Ona kaç para borcun var? - Yirmi lira.
Hangi?
1- Hangi malzemeleri getirdin? - Şu malzemeleri.
2- Hangi yoldan geri döndün.? - Oradaki yoldan.
3- Hangi şairi daha çok seviyorsun? - Bu şairi.
Sıfat Tamlamalarının Özellikleri Nelerdir?
1- Sıfat tamlamalarında tamlanan da tamlayan da ek almaz.
2- İsim soylu kelimeler hem nitelik hem de nicelik bakımından nitelendirilebilir.
3- Tüm sıfat türleriyle sıfat tamlaması oluşturmak mümkündür.
4- Bu tür tamlamalarda en az bir sıfatın kullanılması gerekir.
5- Sıfat tamlamalarında daima sıfat tamlayan olur.
Sıfat Tamlaması Örnekleri Nelerdir?
A- Niteleme Sıfatlarıyla Oluşturulan Tamlamalar
1- Kırmızı oyuncak.
2- Hızlı tren.
3- Aceleci biri.
4- Kocaman ev.
5- Minicik elleri.
6- Yaşlı gözler
7- Yeşil çatı
8- Büyüleyici bir güzellik
9- Güzel kadın.
10- Başarılı bir öğrenci
B- Sayı Sıfatlarıyla Oluşturulan Tamlamalar
1- Birinci sınıf.
2- İki adam.
3- Üçüncü kez
4- Dört defa
5- İkişer adım
6- Yirmi altında yıl dönümü
7- İki yüz yıl.
8- Yirmi beş yaşında
9- On birinci sırada
10- On numara
C- İşaret Sıfatlarıyla Oluşturulan Tamlamalar
1- Bu adam
2- Şuradaki ağaç
3- Şu soru
4- Öteki fotoğraf
5- O ev
