TBMM Genel Kurulu'nda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi 376 oyla kabul edilerek, yasalaştı.
Kanun ne getiriyor?
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen kanun, anayasaya geçici madde eklenmesini öngörüyor.
TBMM'de kabul edildiği tarihte; soruşturmaya, soruşturma ya da kovuşturma izni vermeyen yetkili mercilerden, Cumhuriyet başsavcılıklarından ve mahkemelerden Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, TBMM Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet Komisyonu üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın "yasama dokunulmazlığı"nı düzenleyen 83. maddesinin, "Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili
Meclis'in kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz" hükmü uygulanmayacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 15 gün içinde; Anayasa ve Adalet Karma Komisyon Başkanlığında, TBMM Başkanlığında, Başbakanlıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılması istemi hakkındaki dosyalar, ilgili mercilere iade edilecek.
Düzenleme, yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
"Vicdanlarına uygun rey"
Anayasa değişikliğine dair 2 maddeden oluşan kanunda toplam 3 gizli oylama yapıldı. 1. madde 373, 2. maddeye 374, tümüne ise 376 kabul oyu çıktı.
HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken, oylamalarda TBMM Başkanı İsmail Kahraman'dan, tek tek illeri okuyarak, milletvekillerinin davet edilmesini isteyerek, "Katip üye henüz okumadan bu yığılmanın sebebi nedir?" diye sordu.
TBMM Başkanı Kahraman da gizli oylama hakkında İçtüzükte teamüller olduğunu, buna uygun davrandıklarını, herhangi bir yanlışlık yapılmadığını söyledi.
Kahraman, sık sık kabine giren milletvekillerinden perdeyi kapatarak içeride oy vermeleri uyarısında bulundu, idare amirlerinden kürsü önünü boşalttırmalarını, yığılmaları önlemelerini istedi. Kahraman, "Herkesin kendi vicdanına uygun reyini kullanma noktasında herhangi bir müdahalede bulunmayalım." dedi.
AK Parti Genel Başkan adayı, İzmir Milletvekili Binali Yıldırım, Genel Kurulda AK Parti'li milletvekilleri tarafından yoğun ilgiyle karşılandı. Milletvekilleri, Yıldırım ile fotoğraf çektirerek sohbet etti.
Kılıçdaroğlu-Bahçeli sohbeti
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 3. ve son tur oylamaya son dakikalarda katıldı. Oyunu kullanan Kılıçdaroğlu, önce TBMM Başkanı Kahraman ile daha sonra yerine geçerken MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile tokalaştı. Kılıçdaroğlu, Bahçeli ile ayakta kısa bir süre sohbet etti.
Genel Kurul Salonunda milletvekilleri, genel başkanlarıyla fotoğraf çektirdi, özçekim yaptılar.
Teklifin kabul edilmesini AK Parti'li milletvekilleri alkışlarla karşıladı. Bunun üzerine HDP'li milletvekilleri de ayağa kalkarak, tepkilerini alkışla gösterdi.
CHP İzmir Milletvekili Musa Çam'ın giydiği pembe tonlarındaki ceket, milletvekillerinin ilgisini çekti.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli oylamalara katıldı.
eklifin kabul edilmesinin ardından Danışma Kurulu kararı getirildi.
Kabul edilen kararla, Genel Kurul'un yarın çalışmasına ilişkin karar kaldırıldı.
TBMM Başkanı Kahraman, birleşimi 24 Mayıs Salı günü saat 15.00'de toplanmak üzere kapattı.
2. TUR SONUÇLARI
TBMM Genel Kurulu'nda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi görüşmelerinin 2. turunda, 2. madde 374 oyla kabul edildi.
Yapılan gizli oylamada 526 milletvekili oy kullandı.
Teklifin 2. maddesi 136 ret oyuna karşılık 374 oyla kabul edildi.
Oylamada 4 çekimser, 11 boş oy çıktı; 1 oy geçersiz sayıldı.
1. TUR UYGULAMA SONUÇLARI
Genel Kurulda, 2. maddenin kabul edilmesinin ardından teklifin tümü üzerindeki oylamaya geçildiMeclis'te dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin Anayasa değişikliğinin ikinci turunda ilk madde oylandı. Dokunulmazlık görüşmesinde 1'inci maddenin 2'nci tur gizli oylamasının sonuçlarına göre ilk madde 373 oyla kabul edildi.
Kabul:373
Ret: 138
Çekimser:8
Boş:9
Geçersiz:3
367 AŞILIRSA...
Eğer maddenin tümü üzerindeki oylamada 367’nin üzerinde oy çıkarsa teklif referanduma gitmeyecek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayının ardından yürürlüğe girecek. Milletvekillerinin oyları 367’nin altında kalırsa anayasa değişikliği için referandum yolu görünecek.
'AÇIK OY' TARTIŞMASI
HDP, Anayasa değişlik teklifinin 1. madde oylamasının gizli değil açık yapıldığını savunarak, TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın tutumu nedeniyle usul tartışması açılmasını istedi. HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken'in talebi üzerine, Kahraman'ın tutumu üzerine usul tartışması açıldı.
Kahraman'ın tutumu aleyhinde söz alan Baluken, Kahraman'ın, AK Parti milletvekillerinin kabinler önündeki yığılmasını önlemeye yönelik yaptırım uygulamadığını, oylamanın sağlıklı yapılmasını sağlayacak ortam oluşmadığını ileri sürdü.
Baluken, oylamanın gizli değil açık yapıldığını savunarak, Kahraman'ın İçtüzük'ü ihlal ettiği iddiasında bulundu. CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, gizli oy ilkesinin alenen çiğnendiğini savunarak, "Genel seçimde aleni bir ortamda oy kullanılamıyorsa Anayasa ve İçtüzük doğrultusunda burada da kullanılmaması gerekir. Anayasa'yı çiğnetmemek üzere yetkili kişiler, bu konuda üzerine düşeni yerine getirmiyor." dedi.
Kahraman'ın tutumu lehinde konuşan AK Parti Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu, itirazların hakkaniyete uygun olmadığını söyledi. Çavuşoğlu, bugünkü oylamada, gizli oylamaya halel getirecek bir tutumun bulunmadığını belirtti.
AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, Anayasa'nın amir hükümlerinin, gizli oylamanın nasıl yapılacağına yönelik İçtüzük'e atıfta bulunduğunu anımsattı. Tunç, milletvekillerinin, buna uygun hareket ettiğini kaydetti.
Konuşmaların ardından TBMM Başkanı Kahraman, gizli oylamanın, Anayasa, İçtüzük ve teamüllere uygun olarak yapıldığını dile getirdi. Usul tartışmasından sonra teklifin son maddesi olan, 2. madde üzerinde verilen önerge üzerinde konuşmalara geçildi.
İŞTE DEĞİŞTİRİLEN MADDELER
MADDE 1 - 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 20 - Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte; soruşturmaya veya soruşturma ya da kovuşturma izni vermeye yetkili mercilerden, Cumhuriyet Başsavcılıklarından ve Mahkemelerden, Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren onbeş gün içinde; Anayasa ve Adalet Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Başkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında, Başbakanlıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyalar, gereğinin yapılması amacıyla, yetkili merciine iade edilir."
MADDE 2 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoylamasına sunulması halinde oylanır.
TEKLİFİN ATIFTA BULUNDUĞU 83. MADDE
4. Yasama dokunulmazlığı
MADDE 83. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.
Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır; üyelik süresince zamanaşımı işlemez.
Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki siyasi parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
