Koruyucu aile nedir? Koruyucu aile nasıl olunur? Kimler koruyucu aile olabilir?

Her yıl binlerce korunmaya muhtaç çocuk koruyucu aileye veriliyor. Koruyucu aileler, çocukların yetiştirilmesinde kritik bir rol oynuyor. Çocukların yeterli sevgi alabildikleri, gereksinimlerinin düzenli olarak karşılandığı sıcak aile ortamında yetiştirilmeleri için koruyucu ailelik önemli bir uygulama. Koruyucu aile veya koruyucu anne olmak tüm dünyada korunmaya muhtaç çocuklar için en çok tercih edilen bakım şekillerinden biri. Peki, Koruyucu aile ne demek? Kimler koruyucu aile olabilir? Koruyucu aile nasıl olunur? Koruyucu anne nasıl olunur?

KORUYUCU AİLE NE DEMEK?

Çocukların gelişimleri için kendilerini koruyacak, sevecek, destekleyecek, güven sağlayacak, sosyal ve maddi gereksinimlerini karşılayabilecek sıcak bir aile ortamına ihtiyaçları vardır. Çocukların yeterli sevgi alabildikleri, gereksinimlerinin düzenli olarak karşılandığı sıcak aile ortamında yetiştirildiklerinde sağlıklı bireyler olabildikleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kuşkusuz anne-babalar da çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek için çaba harcarlar. Ancak yaşamdaki zorluklar her zaman düşünüldüğü gibi olmayabiliyor. Bazı aileler zihinsel, bedensel, ya da psikolojik sorunları veya ekonomik yetersizlikleri, boşanma, ölüm gibi sosyal sorunları nedeniyle bütünlüklerini devam ettiremeyip, çocuklarının gereksinimini karşılayamaz hale gelebilmektedirler. Böyle durumlarda, çocuklara yardım edebilmenin en iyi yolu, öz ailesinin koşulları iyileşinceye kadar başka bir ailenin yanında bakımlarının sağlanmasıdır. Bu nedenle, tüm dünyada korunmaya muhtaç çocuklar için en çok tercih edilen bakım şekli, ülkemizde de olduğu gibi koruyucu aile bakımıdır.

Koruyucu aile bakımının, çocuğa sağladığı aile ortamı çocuğun psiko-sosyal gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından önem taşımaktadır.

Koruyucu Aile Hizmeti, Gönüllü Aile ve Evlat Edinme hizmetleri ile karıştırılabiliyor. Gönüllü ailelik, çocukların kuruluşlardaki yaşantılarına yardımcı olmaya yönelik bir uygulamadır. Hafta sonu ve tatil günlerinde kuruluş müdürlüğü tarafından uygun bulunan çocukları evinizde misafir etmeniz gerekiyor. Evlat edinme ise, biyolojik aileleri ile yaşama şansını kaybetmiş çocuklar için uzun süreli ve istikrarlı bakım sağlamaya yöneliktir. Koruyucu Aile ve Evlat Edinme Hizmetlerinin odağı ise, çocuğun aile yanında yetişmesi olduğundan, her ikisinde de ailelerin seçim kriterleri temelde aynıdır. Ancak, her iki hizmetten yararlandırılacak çocukların hukuki durumları farklılık göstermektedir.

Evlat edinme hizmetinde aile, evlat edinme yolu ile hukuksal bir süreci tamamlayarak velayet hakkını alırken, Koruyucu aile sisteminde aile, çocuğun bakım, yetişme ve eğitim sorumluluğunu Devlet ile paylaşmaktadır, çocuğun velayeti öz ailesinde kalmaktadır.

KİMLER KORUYUCU AİLE OLABİLİR?

Hoşgörülü, sabırlı, esneklik gösterebilen, güvenli ve şefkatli bir ortam sağlayabilen, sevgisi ile bir çocuğun hayatında fark yaratmak isteyen ve mevzuatta belirtilen şartları taşıyan, Kurumla işbirliği içinde çocuk yararına hizmet vermeye kendini hazır hisseden herkes koruyucu aile olabilir.

- TC vatandaşı iseniz

- Sürekli Türkiye’de ikamet ediyorsanız

- 25-65 Yaşları arasındaysanız

- En az ilkokul mezunu iseniz

- Düzenli gelire sahipseniz

- Çocuğun öz anne-babası ya da vasisi değilseniz,

Evli ya da bekâr, çocuklu ya da çocuksuz herkes Koruyucu aile olmak üzere ikamet ettiği ilde bulunan il müdürlüğüne başvurabilir. Eşlerin birlikte başvurmaları gerekmektedir. Özellikle çocuğun yakın çevresinde olan akrabalar, komşular ya da aile dostları tercih edilmektedir. Akrabaların koruyucu aile olmak istemesi halinde yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre yaş ve eğitim koşulları değerlendirilmektedir.

Koruyucu aile adaylarının yaşı değerlendirilirken, eşler arasındaki yaş farkının on yaş veya daha az olması halinde yaşı küçük olan eşin yaşı, bunun haricindeki durumlarda eşlerin yaş ortalaması esas alınır. Adayların başvuru ve çocuğun yanlarına yerleştirildiği tarih itibarıyla belirlenen yaş aralığında bulunmaları, çocuğun yaş dönemine uygun davranış gösterebilme becerisi ve çocukla aralarında birebir ebeveyn-çocuk ilişkisi sağlanması esasları göz önünde bulundurulmaktadır.

Uzmanlaşmış koruyucu aile ya da geçici koruyucu aile modellerinde belirtilen başvuru şartlarına ek olarak; yanlarına yerleştirilecek çocuklara yardımcı olabilecek Bakanlıkça belirlenen lisans eğitimi almış veya eşlerden biri en az ilköğretim düzeyinde olmak üzere temel ana-baba eğitimleri, koruyucu aile birinci ve ikinci kademe eğitimlerini almış olmak gerekmektedir.

Koruyucu aile olmak isteyen kişi bekâr ise yerleştirilecek çocuğa diğer ebeveynin yoksunluğunu hissettirmeyecek akraba ilişkilerine sahip olması konusuna özellikle önem verilmektedir.

KORUYUCU AİLE BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Koruyucu aile olmak isteyenlerin ikamet ettiği yer Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, koruyucu.ailevecalisma.gov.tr adresi ve E- Devlet üzerinden başvuru yapabilirler.

KORUYUCU AİLE BAŞVURUSU İÇİN TIKLAYIN

KORUYUCU AİLE AYLIK ÖDEME MİKTARLARI

Koruyucu ailelere ödenen ücret (10270) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda elde edilen rakamın sırasıyla yüzde 50'si, yüzde 75'i, yüzde 80'i, yüzde 85'i ve yüzde 90'ı alınarak belirlenmektedir. Harçlıklar ise kuruluş bakımındaki çocuklar için yapılan hesaplama ile belirlenmektedir. Memur maaş katsayısı sırasıyla okul öncesi 0-3 yaş 600, İlköğretim 1-4 ve 5-8. sınıfı 900, Lise ve dengi okul 1200 ve Yükseköğrenime devam edenler için 2000 gösterge rakamı ile çarpılarak bulunan miktar kadar ödeme yapılmaktadır. (2020 yılının Temmuz-Aralık ayları için katsayı: 0,154461)

KORUYUCU AİLE HİZMETİ KAPSAMINDA SAĞLANAN DESTEKLER

- Koruyucu aile yanına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilmelerine ilişkin harcamalara karşılık olmak üzere talepte bulunan koruyucu ailelere, çocuk başına aylık net ödeme yapılır.

- Özel zorlukları veya ihtiyaçları bulunan ya da engelli çocuklar için aylık bakım ücreti özür ve yaş durumu dikkate alınarak belirtilen miktar %50 artırılarak uygulanır.

- Koruyucu aile yanında eğitime veya mesleki eğitim ya da kursa devam etmeyen eğitim yaşındaki çocuklar için özel zorlukları ve ihtiyaçları bulunan ya da engelli çocuklar hariç aylık bakım ücreti yaş grubuna göre aldığı ücretin %50’si oranında ödenir.

- Aile yanına özel zorlukları veya ihtiyaçları bulunan ya da engelli çocuklar ve kardeş çocuklar hariç iki ya da üç çocuğun aynı anda yerleştirilmesi halinde, ikinci çocuk için birinci fıkrada belirtilen ödemenin yüzde sekseni kadarı, üçüncü çocuk için yapılacak aylık ödeme ise bu çocukların yaş grupları itibarıyla kendileri için birinci fıkrada belirtilen ödemenin yüzde altmışı oranında ödenir.”

- Koruyucu aile yanına yerleştirilen her çocuk için giderlerinin karşılanması amacıyla aylık bakım ödemesi her ayın yedisine kadar peşin olarak yapılır. Ayın ilk beşinci gününden sonra yapılan yerleştirmelerde ve çocuğun koruyucu aile ilişkisinin sona erdiği ayda çocuğun koruyucu aile yanında kaldığı gün sayısı ile orantılı olarak ödeme yapılır, varsa fazla ödeme geri alınır.

- Geçici koruyucu aile modelindeki ödemeler ise ay sonunda olmaktadır.

- Her öğretim yılı başında bir defaya mahsus olmak üzere eğitim masrafları karşılığı olarak Yönetmeliğin 24. Maddesinin birinci fıkrasında belirtilen bakım ücreti üç kat olarak uygulanır.

-Nisan ve Ekim aylarında çocukların yıllık giyim masrafları karşılığı olarak Yönetmeliğin 24. Maddesinin birinci fıkrasında belirtilen bakım ücreti iki kat tutarında yapılır.

-Koruyucu aile yanında bakılan çocukların sağlık harcamaları kuruluş bakımındaki çocuklarda olduğu gibi 5510 sayılı Genel Sağlık Sigortası hükümlerine göre karşılanır. Yine koruyucu aile yanındaki çocuklar koruyucu ailenin çalıştığı kurumun bağlı olduğu sağlık kuruluşu ya da anlaşması doktoruna da götürülebilmektedir. Ancak, bu durumda muayene ve tedavi bedeli Kurumumuz tarafından karşılanamamaktadır.

-Servis ile okullarına gitmek zorunda olan çocukların okul servis ücretleri ile engelli çocukların servis ücretleri ve 4-5 yaş grubu kreş çağı veya anaokulu çocuklarının servis ücretleri, servis bulunmaması halinde ulaşım giderleri karşılığı otobüs bilet ücreti ödenir, servis bulunmaması halinde gidiş gelişlerdeki ulaştırma giderleri karşılığı otobüs bilet ücretleri ödenir.

- Koruyucu aile hizmeti kapsamındaki, okula devam eden veya öğrenimini sürdüremeyen çocuklara, kuruluş bakımındaki çocuklara verilen miktarlar üzerinden harçlık ödenir. Koruyucu aile yanında bakılan çocukların kişisel gelişimleri için gerekli olan harçlık, koruyucu aile tarafından çocuğa verilir. Çocuğa verilen harçlığın, kuruluş bakımındaki çocuklara verilen harçlıkla aynı olması gerekmektedir.

-Tam gün öğrenim görüp de yemeklerini evde yeme olanağı bulamayan çocuklara, öğrenim süresince harçlıkları iki kat artırılarak ödenir.

- Koruyucu Aile Komisyonu tarafından, çocuk hakkında 30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik kapsamında alınmış olan Özürlü Sağlık Kurulu Raporunda yer alan tanı da dikkate alınarak yapılacak değerlendirme sonucunda, para kavramının gelişmediğine veya parasını koruyamayacağına karar verilen engelli çocukların harçlıkları, çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilmelerine ilişkin harcamalara karşılık olarak koruyucu ailelere ödenir.

- Çocukların gelişim ve eğitim ihtiyaçlarının karşılanması veya bir meslek edinmek üzere kamu ya da özel kuruluşlar tarafından açılan kurslara katılacakların ücretsiz kontenjanlardan yararlanma durumları değerlendirilir. Bu imkândan yararlanamayanların kurs süresince kurs bedelleri, eğitim ve öğretimlerine ilişkin etüt, kurs, yaz okulu, harç, sınav ve kayıt ücretleri ile bunlara ilişkin her türlü araç gereç ve malzeme giderleri karşılanır. Çocuğun gelişim ve eğitim ihtiyaçları sorumlu sosyal çalışma görevlisi tarafından değerlendirilerek uygun bulunması halinde çocuk bir yıl içinde birden fazla kursa katılabilir. Bu kapsamdaki giderlerin karşılanması fatura esasında değerlendirilerek aylık ya da tamamı şeklinde ödenebilir.

- Başka illere öğrenim amacı ile gitmesi gereken çocukların ulaşım giderleri, bir günlük konaklama bedeli ile çocuğun okula kaydı ve kalacağı yere yerleştirilmesi ile ilgili olarak yardımcı olmak üzere giden koruyucu anne ve babanın da ulaşım ve bir günlük konaklama giderleri 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun 8 inci maddesine göre memur veya hizmetli olmayanlar için ödenecek tutarı geçmeyecek şekilde ödenir.

- Öğrenim amacıyla bir başka il’e gitmesi gereken çocuklar açısından hizmetin sonlandırılmasını gerektirecek bir durum belirlenmemesi halinde, aylık bakım ödemesi koruyucu ailenin, koruyucu aile hizmetine ilişkin kütük kaydının bulunduğu il müdürlüğünce ödenmeye devam edilir. Ayrıca, çocuğun devlet yurtlarından yararlanması durumu öncelikle değerlendirilir.

-Koruyucu aileler ve korudukları çocuklar için gerektiğinde üniversitelerin ilgili bölümlerindeki uzman kişilerden psikolojik ve psikiyatrik danışmanlık hizmeti sağlanır.

-Gönüllü statüdeki koruyucu aileler yanındaki çocuklar için de talepte bulunulduğu takdirde aylık bakım ücreti dışındaki diğer ödemeler yapılmaktadır.

-Geçici koruyucu aile modelinde ay içinde beş çocuktan fazla yerleştirme yapılması halinde çocuk başına ödemeye ilave olarak ek gösterge dahil en yüksek Devlet memuru aylığının yüzde otuzu eklenerek ödeme yapılır. Ayrıca, ihtiyaç halinde çocukların mama, bez, giyim ve okul malzeme masraflarının karşılanması amacıyla kuruluşta kalan çocuklar için ilgili mevzuatta belirlenen yıllık giyim kuşam tablosunda yer alan istihkaklara uygun olarak her çocuk için peşin ödeme yapılır.

- Koruyucu aile sözleşmesi devam eden koruyucu ailelerden, eşine veya bir yakınına bağlı olmaksızın emekliliğine esas sosyal güvencesi olmayan eşlerden birinin bir asgari ücret tutarı üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında isteğe bağlı sigortasını yaptırması ve ödeme belgesinin ibrazı halinde primleri aylık ödemelere ilave edilerek Bakanlıkça gönderilen ödenekten karşılanır.

-Bu ödemelerin miktarı her yıl Bütçe Kanunu ile tespit edilecek memur maaş katsayısına bağlı olarak Ocak ve Temmuz aylarında değişir.

-Bütçe imkanları dahilinde Bakanlıkça gönderilen ödenekten, koruyucu aile ve çocuğun takip edildiği İl Müdürlüğünce aylık olarak ödeme yapılır.