Fırsatçı ev sahipleri harekete geçti! Mülakat ile kiracı seçme dönemi başladı
Kiralardaki fahiş artış gündemdeki yerini korurken ev sahiplerinden de farklı talepler gelmeye devam ediyor. SGK belgesi ve kefil talebinin ardından şimdi de mülakat ile kiracı seçme dönemi başladı.
Kira fiyatlarındaki fahiş artış ev sahiplerini harekete geçirdi. Pek çok mülk sahibi mevcut kiracısını çıkararak, evini daha yüksek bedel ile yeniden kiraya vermenin yollarını arıyor. Bunun için en sık kullanılan yöntem ise; kişinin eve kendi ihtiyacının olduğunu bildirmesi oluyor. Kiracını çıkaran ve konutunu yeniden kiraya vermek isteyen mülk sahiplerinin beklentileri de değişti. Kimileri SGK dökümü isterken kimileri de memur kefil istiyor. Özellikle kiralık ev sayısının az talebin ise fazla olması nedeniyle mülk sahipleri kiracı seçer hale geldi. Son olarak da evini mülakat ile kiraya vermek isteyen ev sahiplerine şahit oluyor. Peki bu durum hukuka uygun mu? Avukat Cansen Erdoğan konunun hukuki boyutunu değerlendirdi.
EV SAHİPLERİNE PARA CEZASI VERİLİYOR
Ev sahiplerinin kiracı seçtiğine dikkat çeken Erdoğan, "Kiracılar ile ev sahipleri arasındaki ihtilaflar, her dönemde gündem de olsa da enflasyonun artmasıyla birlikte kiraların da buna paralel artmasıyla ev sahipleri, evlerini kiraya vermek için kiracı seçerken adeta kızlarını evlendiriyormuş da damada karar veriyormuş gibi ince eleyip sık dokuyarak ekstra bir titizlik göstermektedirler. Önceden bekara- öğrenciye ya da dula ev kiralamak istemeyen ev sahipleri hakkında CİMER’e yapılan şikayetler, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na sevk edilmiş, ‘ayrımcılık yasağının’ ihlali gerekçesiyle mülk sahiplerine para cezası verilmeye başlanmıştı." ifadelerini kullandı.
EV SAHİBİ İSTEDİĞİ KİRACIYI SEÇEBİLİR
Ev sahiplerinin mülakat yaparak kiracı seçmesi ayrımcılığa giriyor mu? Avukat Erdoğan şu ifadeleri kullandı; "Bu durumda ayrımcılık yasağı’nın başka bir boyutu ile karşı karşıya kalınmıştır. Ev sahibi kiracıyı mülakata alarak mülakat sonucuna göre evi kiralayıp kiralamayacağına karar verileceği görülmüştür. Bu durumda mülakatta ne sorulacaktır, genel kültür sorusu mu, karakter analiz sorusu mu? Anlaşılacağı üzere bu mülakat meselesi, mantıksız ve farklı yerlere gidebilir. Türk Borçlar Kanununda, ev sahibinin, yaş, meslek, medeni durum gibi gerekçelerle kiracı seçebilme gibi bir hakkının düzenlenmemiştir. Ama eğer ki bir ev için birden fazla başvuran olursa ev sahibi, istediği kiracıyı seçebilir."
"Ev kiralamak isteyen kiracı adayları arasında ayrımcılık yapan uygulamalar, insan onurunu inciten, insan haklarına aykırı uygulamalardır. Bu en başta Anayasa’ya aykırıdır. Nitekim Anayasa'nın 10. maddesine göre, “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.” İlkesi de bu ilkeden yararlananlar için temel bir haktır." diyen Cansen Erdoğan şunları söyledi;
Hukuki haklardan bahsederken o halde hukuki mevzuatta ev sahibinin haklarının neler olduğuna bakmak gerekir. 2011 yılında yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu tarafından düzenlenen ve ev sahibine verilen haklar şunlardır;
-Ev sahibi, her yeni kira sözleşmesinde kanunlar çerçevesinde belirlenmiş sınır oranında zam yapabilir.
-Ev sahibi, kanun çerçevesinde belirlenmiş durumlarda kiracıyı evden çıkarabilir. Örneğin kiralanan mülk; kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu ya da kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için gerekliyse mülk sahibi, bu durumu kiracıya bildirerek evden çıkmasını talep edebilir.
-Ev sahibi, kiraya verdiği evini satabilir. Önceden kiracıyı bilgilendirmek koşulu ile ev sahibi, evi üçüncü şahıslara gösterebilir.
-Kiracının eve özensiz davranması ve komşularla iyi geçinmemesi durumunda ev sahibi, kiracının tahliyesini isteyebilir.
-Kiracının kirayı ödemediği durumlarda, mülk sahibi ihtarname çekerek 30 gün içinde borcun ödenmesini talep edebilir. Borcun ödenmemesi durumunda ev sahibi, sözleşmeyi feshederek kiracıyı evden çıkarabilir..
-Ev sahibi, kiraladığı mülkü (zamanla gelen yıpranmaların dışında) verdiği gibi geri alma hakkına sahiptir. Ev sahibinden izinsiz olarak yapılan değişiklikler karşısında ev sahibi, kiracıdan bu değişiklikleri geri almasını talep edebilir..
-Ev sahibinin, kiracıdan 3 kira miktarını geçmeyecek oranda depozito isteme hakkı bulunmaktadır. Sözleşme bitiminde kiracı eve zarar vermişse ev sahibi bu depozitoyu, evde oluşan hasarları gidermek için kullanabilir..
Özetle, ev sahibinin, kira davalarının çok uzun sürüyor olması ve bunun yarattığı maddi-manevi mağduriyetler sebebiyle titiz davranmak istemesi ve kiracı adayını tanımak istemesi normaldir. Lakin bu tanımanın mülakat adı altında keyfi ve ayrımcılık yaratacak şekilde yapılması, hukuka aykırılık yaratır.
Bir kimsenin evli- bekar olup olmaması, memleketi, dini, ırkı, ten rengi gibi özel nitelikli kişisel veri olarak isimlendirdiğimiz bilgiler, bir kira sözleşmesinin kurulması için gerekli değildir. Bu niteliklere göre evin kiraya verilip verilmeyeceğine karar verilecek olması da hukuka aykırı olup ayrımcılık yasağının ihlalidir.
Bununla ilgili de savcılıklara suç duyusunda bulunulabilir, CİMER’e şikayette bulunulabilir. Bu konuyla ilgili Türkiye İnsan Hakları Kurumu’na (TİHEK) yapılan başvurular da ivedilikle ve ciddiyetle incelemekte, yüksek para cezaları başta olmak üzere ağır hukuki yaptırımlar uygulamaktadır.