Asgari ücretli ve daha yüksek maaşlı çalışan milyonları ilgilendiriyor! Maaşlarla ilgi flaş karar

Çalışan milyonlarca vatandaşı ilgilendiriyor. İşveren işçinin maaşını düşürebilir mi? Sosyal haklarını elinden alabilir mi? Ücretsiz izine çıkartabilir mi? Çalışma saatlerini düşürebilir mi? İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı yazarımız Mert Nayır milyonlarca çalışanın merak ettiği soruları yanıtladı. İşçinin maaşının düşürülmesi ancak ve ancak işçi ve işverenin bu konuda iradelerinin uyuşması ve bu iradelerini açık bir şekilde yazılı olarak beyan etmeleri ile mümkündür. Bu şekilde işçinin maaşı düşürülecekken çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılması için aranan şartlara uyulmalıdır. Yani işverence, işçiye bu değişikliği kabul edip etmediğine dair beyanını belirtmesi için 6 günlük süre tanınmalıdır. İşçinin maaşının, işçi rızası olmaksızın işverence tek taraflı olarak düşürülmesi mümkün değildir. Hatta işçinin uzun bir süre eksik maaş ödemesi ile çalışması halinde dahi bu durumun çalışma koşullarındaki esaslı bir değişiklik olduğu ve işçinin eksik maaşla çalışmasının iyi niyet kurallarına aykırı olduğu yönünde Yargıtay kararları bulunmaktadır. Yani işverenin yapmış olduğu tek taraflı değişikliğe işçi uzunca bir süre ses çıkarmasa dahi bu durum işçinin rızasının olduğu anlamına gelmemekte ve işverenin tek taraflı olarak işçinin maaşında azaltmaya gitmesi hukuka aykırı olmaktadır. İş Kanunu’nun 22/2 maddesi uyarınca, işçi ile işverenin aralarında anlaşarak çalışma koşullarını değiştirmeleri her zaman mümkündür. Bu konuda tarafların karşılıklı ve birbirine uygun olan iradelerinin açık ve anlaşılır olması gerekmektedir. İşçinin maaşının düşürülmesi de çalışma koşullarında yapılan esaslı bir değişiklik olduğundan, bu durum işverence işçiye öneri olarak sunulmalıdır. İşçi bu öneriyi 6 iş günü içerisinde yazılı olarak kabul ettiğini bildirmelidir. Ancak bu takdirde, sözleşme yoluyla işçinin maaşının düşürülmesi mümkündür. İşverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarması iş sözleşmesindeki esaslı bir değişikliktir. Bu nedenle işçi ücretsiz izne çıkarılacakken işçinin rızası alınmalıdır.İşçinin rızasının alınması ve işçi tarafından 6 iş günü içerisinde açıkça bu değişikliğin kabul edilmemesi yahut reddedilmemesi halinde bu durum işçiyi bağlamayacaktır. Kendisi ücretsiz izne çıkarılmasına onay vermediği halde ücretsiz izne çıkarılan ve kendisine maaş ödenmeyen işçi bakımından, işverence iş sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz feshi söz konusu olacaktır. Yargıtay kararları doğrultusunda işçinin işyerindeki konumunun yani mertebesinin değiştirilmesi suretiyle maaşında azaltma yapılması mümkün değildir. Buna göre mertebesi düşürülen işçinin maaşında azaltma yapılmaması gerekmektedir. İşçinin aldığı ücret miktarının düşürülmesi, ikramiyelerin veya sosyal yardımların kaldırılması, işçinin işyeri organizasyonunda mevcut görevinden daha alt seviyedeki bir göreve atanması, çalışma koşullarının ağırlaştırılması gibi durumlar, iş sözleşmesinin içeriğinin işçi aleyhine değiştirilmesi anlamına gelmektedir. Bu tür değişiklikler, yukarıda sözü edilen kurallar doğrultusunda ancak işçinin yazılı onayı ile yapılabilir. İşçinin açıkça onay vermediği esaslı değişiklikler işçiyi bağlamaz. Ancak, işverenin yönetim hakkı kapsamında işçinin sosyal hak ve menfaatlerine aykırılık teşkil etmeyecek uygulamalar yapabilir. .İş sözleşmesi veya işyeri yönetmeliğinde işçinin hakkı olarak tescillenen hak ve menfaatlerin cinsleri ve uygulaması işveren tarafından değiştirilebilir ancak bedelleri düşürülemez.