Dolar, euro, Türk lirası ile ilgili flaş karar! Kapsama giriyor! Son tarih 31 Aralık

Şirketler ellerinde olan bina, makine ya da araçları bazı dönemlerde satabiliyor. Bu satışlardan elde edilen gelirin de vergisi ödeniyor. Ancak şirketler bu satışların ardından yerlerine yenilerini almayı planlıyorsa ödemeleri gereken vergi 3 yıl ertelenebiliyor. Ayrıca şirketler, ‘finansal kiralama yoluyla elde edilen varlıklar’ için de ‘yenileme fonu’ avantajından yararlanabiliyor.

Hürriyet'ten Ahmet Karabıyık'ın haberine göre; normalde şirketler kayıtlarında yer alan bina, makine, kamyonet vb varlıklarını sattıklarında kazanç üzerinden (kurumlar) vergisini de öderler. Ancak işletmelerin bu sattıkları varlığın yerine yenisini alma düşünceleri varsa vergi üç yıl boyunca ertelenebiliyor. 2021’de yapılan bir varlık satışı örneği için; kazanç üzerinden ödenmesi gereken kurumlar vergisi 2024 dönemine kadar ertelenebiliyor. Eğer bu üç yıl boyunca satılan varlığın yerine yenisi alınmazsa da sorun yok, üç yıllık erteleme yine geçerli. Satıştan sonraki üç yıl içinde yeni varlık alımı yapıldığı durumda ise yeni varlığın amortismanından da mahsup edilebiliyor kazanç.

Yenileme fonu Vergi Usul Kanunu’nda öteden beri yer alıyor. (Md. 328) Yeni yapılan düzenleme (7338 sayılı yasa) ile ‘finansal kiralama yoluyla edinilen varlıklar’ için de ‘yenileme fonu’ avantajından yararlanılabilecek. Yeni düzenleme ile; üç yıllık sürenin satışın yapıldığı yıldan mı, takip eden yıldan mı başlayacağı tartışması da son buldu, satışı izleyen yıldan itibaren üç yıl hesaplanacak. Satış sonrası yenilecek varlık için “benzer mahiyetteki” ifadesi de yeni düzenleme ile yasaya girerek uygulama genişletilmiş oldu.

KRİTİK NOKTALAR

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satışından kaynaklı kazancın vergisini erteleme imkânı tanıyan ‘Yenileme fonunun’ diğer kritik noktalarını da belirtelim: “Sadece bilanço esasına göre defter tutan mükellefler yararlanabiliyor, işletme hesabı esasında defter tutanlarla, serbest meslek kazanç defteri tutanlar bu uygulamadan yararlanamıyor. Satılan varlığın yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir varlığın edinilmesi, işin niteliğine göre zorunlu bulunur veya bu hususta işletmeyi idare edenlerce karar verilmiş ve teşebbüse geçilmiş olursa, satıştan doğan kâr, satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte geçici bir hesapta tutulabilir. Bu süre içinde, satılan varlığın yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir varlığın edinimi gerçekleşmezse, geçici hesapta tutulan kâr, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenir.

GAYRİMENKULDE % 50 İSTİSNA

Pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr, satışı yapılan iktisadi kıymetin yerine iktisap edilen yeni kıymetlerin amortisman ayrılabilecek tutarından fazla ise bu fazlalık, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenir. Satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının sonundan önce işin terki, devri veya işletmenin tasfiyesi hâlinde pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr o yılın kâr ve zarar hesabına eklenir.

Gayrimenkul satışında; diğer varlıkların satışında olmayan bir avantaj daha var şirketler için. Kazancın yarısı vergiden istisna olabiliyor. Gayrimenkulün edinim tarihinin üzerinden iki yıl geçip sonrasında satış olduğunda, kazancın yarısı vergiden istisna edilebiliyor. Kalan yarısı üzerinden; güncelde yüzde 25 oranında kurumlar vergisi ödeniyor. Kurumlar Vergisi (KV) istisnasından yararlanabilmek için; satış kazancının istisnadan yararlanan kısmının, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar, pasifte “özel bir fon” hesabında tutulması gerekiyor. Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi de gerekiyor ayrıca.

Şirketler, gayrimenkulleri edindikten iki yıl geçtikten sonra sattıklarında KDV de hesaplamıyor. Kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları gayrimenkullerin satışında, KV açısından da KDV açısından da istisnadan yararlanması mümkün olamıyor.

VERGİSİZ VARLIK BARIŞI İÇİN SON BİR AY

VERGİSİ varlık barışından yararlanabilmek için son bir ay artık... Normalde 30 Haziran’da süre dolacakken, Cumhurbaşkanı Kararı ile altı ay daha süre uzatımı yapılmıştı. Vergi ödemeksizin ve incelenmeme güvencesi edinilerek yurt dışından getirilecek varlıklar için; öncelikle 31 Aralık 2021’e kadar bildirim yapılması, bildirimden sonraki üç ay içinde de varlıkların Türkiye’ye getirilmesi gerekiyor. Türkiye’deki banka veya aracı kuruma varlıklarını bildiren ve ardından ülkeye getiren kişinin (veya şirketin) varlıkları serbestçe tasarruf hakkı mevcut. Yurtiçi varlıklar içinse vergi dairesine bildirim yapılması gerekiyor. Bu bildirim için de 31 Aralık 2021 son tarih. Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin sahip olduğu ancak yasal defterlerinde görünmeyen para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları varlık barışı kapsamına giriyor. Yurtdışı varlıkların bildiriminden farklı olarak, ayrıca taşınmazlar da vergi dairesine varlık barışı kapsamında bildirilebiliyor.