Sosyal Güvenlikte yapılan reformların bir meyvesi olan Genel Sağlık Sigortası uygulaması 10. Yaşını doldurdu. Hayatımıza 5510 sayılı Kanunla 01.10.2008 yılında giren kısaltılmış adıyla GSS uygulaması sağlıkta devrimin bir adımı olarak kabul edilmekteydi. Kanunun yürürlük tarihiyle birlikte uygulamaya konulmasa da 01.01.2012 tarihinden bu yana hayatımızda. Kanunen 14, uygulama olarak ise artık 10 yaşında bir Genel Sağlık Sigortası sistemimiz mevcut. Sahi, neydi Genel Sağlık Sigortası? Yazımızın ilk paragrafında belirttiğimiz üzere 01.10.2008 tarihli 5510 sayılı Kanunla birlikte Sosyal Güvenlikte reform yapılmıştır. Bu kanunla birlikte ülkemizdeki tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınmıştır. Genel Sağlık Sigortası tescillerinde sigortalılar 60-g maddesine göre sınıflandırılmaktadır. Prim ödemekle yükümlü olan kişiler 60-g kapsamında Genel Sağlık Sigortalısı sayılmaktadır. Bu kişiler her ay brüt asgari ücretin %3’ü tutarında prim ödemekle mükellefler. 2022 Yılı için ödenecek GSS primi 150,12 TL’dir.
YEŞİL KART DÖNEMİ BİTTİ, 60/C1 DÖNEMİ BAŞLADI!
Kanunun yürürlük tarihinden önce yeşil kart adı verilen ücretsiz sağlık karneleri tedavülden kaldırıldı. Bunun yerine yine ilgili kanunda 60/C1 sigortalıları tescil edildi. İlgili madde kapsamında tescili yapılan kişilerin hanedeki kişi başına düşen gelir seviyesine bakılır. Kişi başı gelir brüt asgari ücretin 3’te birinden az ise primleri devlet tarafından ödenir. 2017 Nisan ayı öncesinde Genel Sağlık Sigortası primleri gelir seviyesine göre belirlenmekteydi. Kişi başına düşen gelir arttıkça ödenecek prim tutarı da arttırılmaktaydı. 6824 Sayılı Kanunla birlikte Genel Sağlık Sigortasının kapsamı değiştirildi ve brüt asgari ücretin yüzde 3’ü şeklinde tek tip prim tahakkuk sistemine geçildi.
GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN KİMLER YARARLANIR, KİMLER YARARLANMAZ?
Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık hizmeti alabilmek için 60 günden fazla Sosyal Güvenlik Kurumuna borcunuzun bulunmaması şartı var. 4/a ve 4/c kapsamında sigortalı olanlarda bu şart aranmaz. Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması gerekir.
Bağkur sigortalıları ve isteğe bağlı prim ödemesinde bulunan kişilerin 60 günden fazla prim borcu var ise sağlık hizmetlerinden faydalandırılmazlar. Ancak 2018 yılından bu yana borçlu kişiler de Cumhurbaşkanı kararıyla sağlık hizmetlerinden faydalandırılmaktadır. 2022 Yılında da yayımlanan kararla 31.12.2022 tarihine kadar borçlu kişilerin sağlık hizmetlerinden faydalanmalarına ilişkin karar Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Ayrıca ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde bulunan tutuklu ve hükümlüler, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişilerden, Türkiye’de bir yıldan kısa süreyle yerleşik olanlar, Yurtdışı borçlanması yaparak aylık bağlanan kişilerden Türkiye’de ikamet etmeyenler, Banka sandıklarına tabi çalışanlar ve gelir-aylık alanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler, TBMM üyeleri, aylık alanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Genelkurmay Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Deniz, Hava Jandarma Genel Komutanlığı Sahil Güvenlik, HSYK aylık alanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler de kapsam dışında bırakılmıştır.
İŞTEN AYRILANLARA NE ZAMAN BORÇ ÇIKARILMAYA BAŞLAR?
Bir işyerine bağlı olarak sigortalı çalışan kişiler bir önceki paragrafta bahsettiğimiz gibi geriye dönük son bir yıl içerisinde 30 gün ödenmiş sigortası mevcutsa 10 gün, adına son bir yıl içerisinde 90 gün prim ödenmiş ise 90 gün daha sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler. Dolayısıyla 90 günden fazla hizmeti olanlar için, işten çıkışının yapıldığı tarihten itibaren 100. Günde otomatik olarak Genel Sağlık Sigortası prim borcu tahakkuk etmeye başlar. Bu kişiler ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireyleri iş akdi sonlandıktan sonra 99 gün kadar ücretsiz sağlık provizyonu alabilir.
